بقعه نورالدین عراقی از عبور لوله‌گاز تا یکسان‌سازی قبور و احداث پارک!
مریم اطیابی ، سعید فتوحی
مقبره اقا نورالدین عراقی در صدمتری شمال غرب مصلای اراک و یکی از سه اثر تاریخی محله ادبجو واقع در خیابان غفاری است و یک اثر ثبت ملی و قاجاری به شمار می‌رود.
خیالتان راحت باشد که طرح یکسان‌سازی قبور اینجا هم با دقت وافی و کافی انجام شده و امروزه از آن گورستان قدیمی اطراف بقعه خبری نیست.
در دهه ۹۰ اتفاق افتاده مانند سایر گورستان‌های تاریخی کشور به اسم پارک، ساماندهی و بهسازی و یکسان‌سازی قبور! حتی حجره‌های اطراف امامزاده را هم به همین بهانه تخریب کرده‌اند. عکس‌های قدیمی گواه همین ماجرا است.
با توجه به شخصیت عالی‌قدر نورالدین عراقی بی‌شک تعداد قابل توجهی از مشاهیر و مفاخر شهر اراک در اطراف این بقعه به خاک سپرده شده بودند. چه بسا ردپای برخی مشروطه‌‌طلبان اراک را هم می‌شد اطراف این بقعه دید که امروز دیگر اثری از آنها نیست.
سعید فتوحی که به تازگی سفری به اراک داشته در این باره می‌گوید:«با وجود تبدیل فضای اطراف بقعه به پارک، این محدوده بسیار خلوت است. گویی محل گذر است. قبرها کاملا صاف شده و سنگ‌ها به دل خاک رفته و شما یک حیاط وسیع سنگ‌فرش و آجرفرش می‌بینید که هیچ نشانی از تاریخ و گورستان تاریخی ندارد. تنها بخت این بوده که برخی از سنگ‌قبرهای قدیمی را در گوشه‌ای از صحن شبیه تابلو به پایه‌های فلزی نصب کرده‌اند. پایه‌هایی که در اثر بارندگی زنگ زده است. انگار کل هویت تاریخی این محدوده پاک شده است. و دیگر اثری از شناسنامه تاریخی یک شهر نیست. معلوم نیست میراث فرهنگی اراک در کدام خواب زمستانی به سر می‌برده است که حتی نتوانسته برای این سنگ‌ها دستکم یک موزه درست کند؟! مستندات این سنگ قبرها کجا است؟ چه کسانی اینجا مدفون بوده‌اند؟ تقریبا هیچ کس هیچ نمی‌داند.»
میراث فرهنگی و مرکز اسناد کشور کلا از موضوع سنگ قبرها چشم‌پوشی و غفلت کرده‌اند و از گورستان‌های تاریخی سراسر کشور عکس و مستندات تاریخی وجود ندارد و به ندرت کتابی در شرح احوال تدفین شدگان می‌توان یافت که آن محصول اقدامات علمی این دو سازمان نیست. و عملا ظرف دو دهه اخیر حافظه تاریخی مشاهیر و مفاخر ایران در بقاع و گورستان‌های تاریخی به همت اوقاف، شهرداری و میراث فرهنگی پاک شده است.
فتوحی با بیان این که مغازه‌های مکانیکی و صافکاری روبه‌روی بقعه قرار دارند، توضیح می‌دهد:« کنار مقابر و بقعه محل پارک و تعمیر خودروهایی شده که مکانیکی‌ها و صافکاری‌ها مشغول تعمیر آنها هستند، درست سینه به سینه مقابر صاف شده»
او همچنین به عبور لوله‌گازی نه از دل خاک بلکه از بالای یکی از صحن‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید:« آدم حیرت‌زده می‌شود. چطور لوله گاز را در معرض باد و باران و سرمای زمستانی و گرمای تابستانی اراک از رو آن هم از وسط حیاط و از بالای سر کشیده‌اند به طوری که وقتی می‌ایستید از بالای سرتان در صحن یک لوله عبور کرده است؟! اداره گاز چگونه چنین مجوزی را صادر کرده است و به خطرات جانی آن فکر نکرده است؟!»
فتوحی به وجود یک آب انبار تاریخی هم اشاره می‌کند و می‌گوید:«این آب انبار که احتمالا از آن برای امورات بقعه و گورستان استفاده می‌شده امروزه متروکه است و به نظر می‌رسد میراث فرهنگی هم به آن توجهی ندارد.»
آیت الله العظمی آقانورالدین ۱۲۷۸_۱۳۴۱ه ق. از شاگرد اخوند خراسانی و از مجتهدان پرنفوذ، از سادات حسینی شهراراک بوده که اجداد او همه ازعلمای بنام وشخصیتهای برجسته بوده‌اند.
او از حامیان اصلی مشروطه طلبان به حساب می‌آمد و در چند مقطع با صدور حکم جهاد به حمایت از ایشان در اراک پرداخت، پس از صدور فرمان مشروطه هم ریاست انجمن ایالتی اراک را بر عهده گرفت. در خلال جنگ جهانی اول به همراه مجاهدین به کرمانشاه و بعدها استانبول رفت.
مقبره او در ضلع شمالی قبرستان قدیم شهر اراک قرار گرفته و توسط دیوارها و حصارهای آجری از بخش جنوبی قبرستان جدا شده بود.
گنبد دو پوش آرامگاه او ۱۵ متر ارتفاع دارد و با کاشی‌های معرق لاجوردی و طلایی تزیین شده است. قبر آقا نورالدین دارای ضریح نقره ای قلمکار زیبایی است و دیوارها و سقف روضه آینه کاری شده است.
انتهای پیام
