خانه همسایه کوبیده شود، فاتحه خانه اخوان ثالث خوانده است!/ خانه‌ام آتش گرفته است
فاطمه علی‌اصغر
همسایه دیوار به دیوار خانه اخوان‌ثالث هنوز دست به کار نشده، دیوار خانه‌ی شاعر پر از ترک شده است. مشاهدات حاکی از آن است، هر گونه تخریبی در خانه مجاور خانه ثبت ملی اخوان، خانه‌اش را ویران می‌کند. براساس گفته کارشناسان زمانی این دو خانه یکی بودند و حتی تیرهای سقف‌‌شان مشترک است و هرگونه تغییر کوچکی در خانه همسایه، فاتحه خانه اخوان را هم می‌خواند.
این تخریب‌ها اما در حال انجام است و به نظر می‌رسد، صاحب این خانه و شهرداری هر دو از یاد بردند، در طرح مصوب سال ۱۳۹۹ این خانه شامل حریم شده، به این معنا که در مجاور این خانه هر گونه ساخت‌وسازی باید با نظارت کارشناسان میراث‌فرهنگی انجام شود اما در حال حاضر همسایه اخوان پنج طبقه مجوز پروانه ساخت گرفته که تخلف محسوب می‌شود و قانون‌شکنی است. سوال این‌جاست چطور شهرداری که در برنامه‌اش قرار بود، خانه مجاور خانه اخوان‌ثالث را بخرد و به این مجموعه فرهنگی اضافه کند چرا مجوز پروانه ساخت پنج طبقه داده است!؟
خانه‌ی اخوان‌ثالث در دو اشکوب (همکف و یک طبقه بالای آن) بنا شده و هر دو نقشه‌ای یکسان دارند و شامل نشیمن، پذیرایی رو به جنوب، اتاقی شمالی، راهرویی در ضلع شرقی می‌شود و در انتها با پلکانی دسترسی به دو اشکوب را فراهم می‌شود.
مهدی اخوان‌ثالث و خانواده‌اش در دهه‌ی پنجاه تا هشتاد خورشیدی در این خانه‌ی ۱۵۰ متری سکونت داشته‌اند. خانه‌ای بازمانده از دوران پهلوی دوم. طبقه‌ی اول مخصوص خانواده‌شان بوده و از اتاق کار شاعر در طبقه‌ی همکف جداست. اهمیت و احترام خانواده در جداسازی کار و زندگی خانوادگی در این تفکیک، کاملا مشهود است و یک پذیرایی و اتاق کوچک. کتابخانه در طبقه‌ی اول قرار دارد. اخوان بین ۷ تا ۱۰ هزار جلد کتاب داشته است که در حال حاضر کتاب‌ها در اختیار خانواده‌ی اوست و هنوز به این موزه منتقل نشده است. اما در این کتابخانه، حدود ۲۰۰ جلد کتاب مشابه با کتاب‌های او با نظر پسر کوچکش مزدک خریداری شده است.
کارشناسان وزارت میراث فرهنگی، خانه مهدی اخوان ثالث را همراه با چند بنای تاریخی دیگر چون خانه سیمین و جلال در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی کشور ثبت کردند. شهرداری تهران در سال‌های گذشته تعدادی از آن‌ها را خریده و احیا کرده است. خانه اخوان هم سرانجام در سال ۱۳۹۷ در اختیار شرکت توسعه فضاهای فرهنگی قرار گرفت و اقدامات مرمتی برای ساماندهی خانه و تبدیل آن به خانه – موزه اخوان ثالث آغاز شد.
این خانه پس از پیگیری‌های بسیار رسانه‌ها و اهالی فرهنگ با اعتبار قابل توجهی پیش از آغاز کرونا احیا شد و بهسازی‌اش به اتمام رسید اما هنوز دوستداران این شاعر راهی این خانه نشدند و در آن جانی به یاد شاعر تازه نکرده‌اند که اقدامات همسایه مجاور باعث دردسر شده است.
خانه مهدی اخوان ثالث در خیابان دکتر فاطمی، خیابان ششم، کوچه خجسته، پلاک ۳۱ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهی ثبت ۱۰۴۰۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. با مرمت این خانه دوستداران میراث‌فرهنگی خوشحال بودند که خانه شاعری نجات یافت اما این روزها هنوز صدای اخوان از کوچه خجسته به گوش می‌رسد:
خانه ام آتش گرفته است ، آتشی جان سوز
هرطرف می سوزد این آتش
پرده ها و فرشها را ، تارشان با پود
من به هر سو میدوم گریان
انتهای پیام