ثبت ملی روستای بهمنی؛ فرصتی برای رشد یا نمایشی از ضعف عملکرد میراث فرهنگی؟
روستای بهمنی پس از سال‌ها انتظار، در جلسه شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاها به ثبت ملی رسید. این رویداد، هرچند قدمی مثبت برای معرفی ظرفیت‌های گردشگری و فرهنگی شهرستان میناب است، اما در عین حال، نقدهایی را بر عملکرد میراث فرهنگی هرمزگان در زمینه مدیریت، حفظ و توسعه این میراث به همراه دارد. آیا این موفقیت نشانگر توجه جدی به ظرفیت‌های فرهنگی است یا تنها گامی دیرهنگام در میان چالش‌های متعدد مدیریتی؟
ثبت ملی بهمنی؛ حرکتی ارزشمند اما دیرهنگام، روستای بهمنی که با ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی خود شناخته می‌شود، سال‌ها در انتظار ثبت ملی بود. هرچند این ثبت گامی ارزشمند برای معرفی این روستا به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری است، اما طولانی شدن این فرایند پرسش‌هایی را درباره ضعف‌های ساختاری و مدیریتی در حوزه میراث فرهنگی هرمزگان مطرح می‌کند.
چرا روستایی با چنین ظرفیت‌های غنی باید سال‌ها در صف انتظار ثبت ملی باقی بماند؟ آیا این نشان‌دهنده کمبود نیروی انسانی متخصص در حوزه میراث فرهنگی است یا ناهماهنگی میان نهادهای تصمیم‌گیرنده؟
ظرفیت‌های میناب؛ فرصت‌های مغفول مانده
میناب به‌عنوان یکی از شهرستان‌های تاریخی هرمزگان، با آثار باستانی و صنایع دستی منحصر به فرد، سال‌هاست که پتانسیل‌های خود را به نمایش گذاشته است. اما عملکرد کند و گاه منفعلانه مسئولان، فرصت‌های این شهرستان را مغفول گذاشته است.
رادمهر، فرماندار میناب، در سخنان خود به ظرفیت‌های بالقوه این شهرستان اشاره کرده و ابراز امیدواری کرده که با حمایت استاندار، توسعه شهرستان سرعت گیرد. اما سوال اساسی این است: چرا تاکنون از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کافی نشده است؟
نقش مجلس در حمایت از میراث فرهنگی
در این مراسم، مهندس هاشمی، نماینده مردم شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی، نیز به‌عنوان یکی از حامیان اصلی ثبت ملی روستای بهمنی معرفی شد. هرچند نقش نمایندگان مجلس در حمایت از میراث فرهنگی مهم است، اما نمی‌توان از این نکته غافل شد که بسیاری از پروژه‌های مشابه در سطح ملی به دلیل عدم تخصیص بودجه مناسب یا نبود نظارت کافی بر عملکرد دستگاه‌های اجرایی، به کندی پیش می‌روند.
چالش‌های میراث فرهنگی هرمزگان
مدیریت میراث فرهنگی در هرمزگان همواره با چالش‌هایی روبرو بوده است. نبود برنامه‌های بلندمدت، کمبود بودجه، نداشتن نیروی انسانی متخصص و عدم هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی از جمله مسائلی است که توسعه این بخش را با مشکلات جدی مواجه کرده است. ثبت ملی روستای بهمنی نشان‌دهنده یک گام رو به جلوست، اما آیا این اقدام می‌تواند آغازگر تحولاتی بزرگ‌تر باشد؟
از ثبت ملی تا توسعه پایدار
ثبت ملی یک روستا یا شهر، تنها قدم نخست در مسیر حفاظت و توسعه است. چالش اصلی از زمانی آغاز می‌شود که این ثبت باید به برنامه‌هایی عملی برای توسعه گردشگری، حفظ آثار فرهنگی و ایجاد زیرساخت‌های پایدار تبدیل شود. آیا مسئولان برنامه‌ای برای معرفی روستای بهمنی به گردشگران دارند؟ یا این ثبت تنها در حد یک رویداد رسمی باقی خواهد ماند؟
ضرورت بازنگری در عملکرد میراث فرهنگی
ثبت ملی روستای بهمنی، هرچند دستاوردی ارزشمند برای هرمزگان به شمار می‌رود، اما در عین حال، ضرورت بازنگری جدی در عملکرد میراث فرهنگی استان را یادآوری می‌کند. شفافیت بیشتر، برنامه‌ریزی منسجم‌تر و توجه به ظرفیت‌های واقعی شهرستان‌ها، می‌تواند راهگشای توسعه پایدار و بهره‌برداری بهتر از میراث فرهنگی باشد. وقت آن است که این ثبت‌ها نه به‌عنوان پایان یک مسیر، بلکه به‌عنوان نقطه آغازی برای تحقق اهداف بلندمدت در حوزه میراث فرهنگی تلقی شوند.
لزوم مشارکت جامعه محلی در توسعه روستای بهمنی
یکی از نکات کلیدی که در توسعه مناطق فرهنگی و گردشگری نباید نادیده گرفته شود، مشارکت جامعه محلی است. ثبت ملی روستای بهمنی می‌تواند زمینه‌ساز اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی در این منطقه باشد، اما این اهداف تنها در صورتی محقق خواهند شد که مردم محلی به‌عنوان صاحبان اصلی این میراث در فرآیندهای برنامه‌ریزی و اجرایی مشارکت داشته باشند.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای آگاهی‌بخشی به مردم، حمایت از تولیدات محلی و ایجاد زیرساخت‌های لازم مانند مراکز اقامتی کوچک، می‌تواند ارزش این ثبت ملی را چندین برابر کند. اما آیا میراث فرهنگی هرمزگان برنامه‌ای جامع برای دخیل کردن جامعه محلی در توسعه این روستا دارد؟ یا این اقدام نیز مانند بسیاری از طرح‌های مشابه، در حد یک اقدام نمادین باقی خواهد ماند؟
تهدیدات پیش‌رو برای روستای بهمنی
در کنار فرصت‌هایی که ثبت ملی برای بهمنی به همراه دارد، تهدیداتی نیز در کمین است. تجربه‌های گذشته نشان داده که بسیاری از مناطق ثبت‌شده به دلیل نبود نظارت کافی و عدم مدیریت صحیح، در معرض تخریب و فرسایش قرار گرفته‌اند. ورود بی‌رویه گردشگران، ساخت‌وسازهای غیرمجاز و کمبود زیرساخت‌های حفاظتی از جمله مسائلی است که می‌تواند بهمنی را با چالش‌های جدی مواجه کند.
بدون وجود یک برنامه‌ریزی جامع و تعریف چارچوب‌های مشخص برای حفاظت از این منطقه، ممکن است ثبت ملی به جای محافظت از ارزش‌های فرهنگی، به تخریب آن‌ها منجر شود.
میراث فرهنگی؛ از حرف تا عمل
عملکرد میراث فرهنگی هرمزگان بارها با نقدهای جدی روبه‌رو بوده است. از تأخیر در ثبت آثار تا نبود برنامه‌های عملی برای حفاظت و توسعه، همه نشان‌دهنده ضعف‌هایی در این حوزه هستند. ثبت ملی روستای بهمنی فرصتی است تا این نهاد با ارائه برنامه‌های عملیاتی و شفاف، اعتماد از دست رفته را بازسازی کند.
تأمین بودجه‌های لازم، استفاده از فناوری‌های نوین برای حفاظت و مستندسازی، و افزایش همکاری با نهادهای بین‌المللی می‌تواند مسیر توسعه این بخش را هموارتر کند. اما آیا میراث فرهنگی هرمزگان از این فرصت استفاده خواهد کرد یا درگیر روزمرگی‌ها و کمبودهای مزمن خود باقی می‌ماند؟
مسئولیت مدیران و نمایندگان در حفظ دستاوردها
ثبت ملی روستای بهمنی به‌عنوان یک رویداد مهم، مسئولیت مدیران و نمایندگان محلی را دوچندان می‌کند. این دستاورد نباید به یک شعار تبلیغاتی یا فرصتی برای جلب نظر افکار عمومی محدود شود. نمایندگان مجلس و مدیران اجرایی باید با نظارت دقیق بر اجرای پروژه‌های مرتبط، از این ثبت به‌عنوان سکویی برای توسعه پایدار و رونق گردشگری در هرمزگان استفاده کنند.
چشم‌انداز آینده؛ حرکت به سوی تحول واقعی
ثبت ملی روستای بهمنی فرصتی برای آغاز یک تحول واقعی در میراث فرهنگی هرمزگان است. این تحول باید فراتر از اقدامات نمادین و در راستای ایجاد ارزش افزوده پایدار برای مردم منطقه باشد. افزایش سرمایه‌گذاری، شفافیت در عملکرد، و توجه به آموزش و مشارکت جامعه محلی می‌تواند این رویداد را به الگویی موفق برای سایر مناطق تبدیل کند.
میراث فرهنگی نباید تنها در چارچوب ثبت و مستندسازی محدود بماند. بلکه باید به ابزاری برای رشد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تبدیل شود. اکنون زمان آن است که مسئولان نشان دهند این ثبت، آغازی برای تغییرات اساسی و نه پایانی بر یک تلاش نمادین است.
انتهای پیام
