تپه هیربدان داراب؛ میراث هزاران‌ساله‌ای که قربانی سوداگران تاریخ می‌شود
تپه هیربدان در شهرستان داراب، یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران با قدمتی مربوط به هزاره‌های دوم و سوم پیش از میلاد، بار دیگر هدف حفاری‌های غیرمجاز و دستبرد سوداگران اموال تاریخی قرار گرفته است.
این اقدامات، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به لایه‌های باستان‌شناختی این میراث ارزشمند وارد کرده و نگرانی‌های عمیقی در میان دوستداران میراث فرهنگی ایجاد کرده است.
تپه هیربدان؛ گنجینه‌ای از دوران ایلامی
تپه هیربدان، واقع در شهرستان داراب استان فارس، یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران است که قدمت آن به دوران ایلامی بازمی‌گردد. این محوطه به دلیل فضاهای معماری کشف‌شده و آثار ارزشمندش، از اهمیت ویژه‌ای برای مطالعه تاریخ پیش از میلاد برخوردار است. تپه هیربدان به‌عنوان یکی از مراکز مهم تمدنی، بازتابی از هنر، فرهنگ و شیوه زندگی مردمان هزاره‌های دوم و سوم پیش از میلاد است.
با وجود این اهمیت، نبود نظارت کافی و فعالیت‌های مخرب سوداگران تاریخی، این گنجینه ارزشمند را در معرض نابودی قرار داده است.
حفاری‌های غیرمجاز؛ زخم عمیق بر پیکر تاریخ
سیاوش آریا، کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی، از وقوع حفاری‌های غیرمجاز در این تپه خبر داده و تأکید کرده است که سوداگران اموال تاریخی با کندن گودال‌هایی عمیق، به لایه‌های باستان‌شناختی این محوطه آسیب‌های جدی وارد کرده‌اند. عمق این گودال‌ها که به بیش از ۱۰ متر می‌رسد، نه‌تنها تخریب جدی لایه‌های تاریخی را نشان می‌دهد، بلکه پرسش‌هایی جدی درباره نظارت و حفاظت از این محوطه مطرح می‌کند.
وی در گفت‌وگویی اظهار داشت: «این حجم از تخریب در یک روستا و آن هم در یک محوطه باستانی، بسیار شگفت‌انگیز است. چنین اقدامی بدون آگاهی یا چشم‌پوشی نهادهای مسئول ممکن نیست و نیاز به بررسی دقیق دارد.»
میراث ملی در سایه غفلت
تپه هیربدان، که به‌عنوان بخشی از هویت تاریخی ایران شناخته می‌شود، سال‌هاست که با تهدید حفاری‌های غیرمجاز روبه‌روست. قاچاقچیان و سوداگران با هدف دستیابی به اشیای تاریخی، نه‌تنها به تخریب لایه‌های باستان‌شناسی دست زده‌اند، بلکه شانس مطالعه علمی و دقیق این محوطه را نیز از بین برده‌اند.
چنین اقداماتی، نتیجه غفلت و کمبود منابع برای حفاظت از میراث فرهنگی است. نبود یگان حفاظت فعال در مناطق دورافتاده و ناتوانی در ایجاد آگاهی عمومی، این محوطه‌های باستانی را به عرصه‌ای برای سوءاستفاده تبدیل کرده است.
پیامدهای تخریب میراث باستانی
اقدامات مخرب در تپه هیربدان نه‌تنها به از بین رفتن آثار تاریخی منجر می‌شود، بلکه زمینه را برای بحران‌های اجتماعی و فرهنگی فراهم می‌کند. این آثار نه تنها بخشی از تاریخ ایران بلکه بخشی از تاریخ بشریت هستند و نابودی آن‌ها، محروم‌کردن نسل‌های آینده از آگاهی و هویت تاریخی است.
علاوه بر این، فعالیت‌های غیرمجاز می‌تواند اعتماد جامعه جهانی به مدیریت میراث فرهنگی ایران را نیز خدشه‌دار کند. محوطه‌هایی مانند تپه هیربدان می‌توانند با مدیریت صحیح به مراکز گردشگری و پژوهشی تبدیل شوند و در عین حال، به توسعه اقتصادی و فرهنگی منطقه کمک کنند.
لزوم اقدام فوری
تپه هیربدان، همچون دیگر محوطه‌های باستانی کشور، نیازمند توجه و اقدام فوری است. تجهیز یگان‌های حفاظت، اعمال قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای مقابله با قاچاقچیان و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت میراث فرهنگی، گام‌هایی اساسی برای حفظ این گنجینه‌های ارزشمند است.
سوال اینجاست: آیا می‌توانیم پیش از نابودی کامل این میراث هزاران‌ساله، برای نجات آن اقدام کنیم؟ آیا زمان آن نرسیده که به جای چشم‌پوشی، از تاریخ و هویت خود حفاظت کنیم؟
انتهای پیام
