تجاوز آشکار میراث فرهنگی و شهرداری به عرصه «چشمه علی»؛ چه بر سر اسکلت‌ها و سفالهای چشمهعلی آمده است؟!
مریم اطیابی
او می‌گوید:« چشمه علی خشک شده، از کودکان خبری نیست.کتیبه هم انگار ماتم گرفته، کمی آن طرف‌تر دقیقا جایی که چندی پیش آسفالت بوده را کنده‌اند و بلوک سیمانی‌ها را رها کرده‌اند. مگر اینجا عرصه اثر باستانی ۷ هزار ساله نیست؟ مگر این محوطه ثبت ملی نیست؟ فاصله آسفالت‌ها تا تپه مشهور چشمهعلی چقدر است که اجازه داده‌اند شهرداری این کارها را بکند؟
این فعال گردشگری و میراث فرهنگی می‌افزاید: هر جای دیگر دنیا وقتی مجموعه‌ای از تپه باستانی، کتیبه تاریخی، چشمه باستانی و بارو تاریخی بود، قطعا به یکی از مراکز گردشگری پر رفت و امد آن کشور تبدیل شده بود اما اینجا همه دست به دست هم می‌دهند تا هر روز حال این مجموعه بدتر شود.
او تاکید می‌کند:چشمه علی و شهرری یکی از سایت‌ها و مراکز مهم تحقیقاتی باستان‌شناسان، مرمتگران و محققان ایران و جهان است و باستان‌شناسان بسیاری لحظه‌شماری می‌کنند تا بتوانند در این محوطه مطالعه کنند آنوقت ما چنین بلایی بر سرش می‌آوریم آن هم در‌حالی که در چند قدمی آن اداره میراث فرهنگی ری قرار دارد.»
نکته عجیب و قابل تامل ماجرا اینجاست که فرض فتوحی به چشمه علی سر نمی‌زد، راهنمایان گردشگری که به چشمه علی تور می‌برند چرا هیچ کدام از اهالی رسانه را خبردار نکردند؟ چرا کارشناسان میراث فرهنگی استان تهران مهر سکوت بر لب زده‌اند؟ چرا فعالان شهرری خبررسانی نکردند؟ مگر می‌شود کسی از این اوضاع مطلع نبوده باشد؟ این سکوت و عدم اطلاع‌رسانی چه دلیلی دارد؟
چند وقتی است برای چندمین بار چشمه علی خشک شده است. چشمه‌ای که از زمان کشیدن مترو دیگر خبر خشک شدن هرازگاهی‌اش و به گردن نگرفتن آن توسط مسئولان مترو به امری عادی بدل شده است.
اما در اطراف محوطه چشمهعلی پارکی قرار دارد که از دوره مونسان، شهرداری مترصد است به بهانه ساماندهی در زمین‌های اطراف چشمهعلی که آسفالت بوده و گردشگران خودرو خود را پارک می‌کردند،دست به اقداماتی بزند.
اقداماتی که سالیان سال است با مخالفت میراثیان مواجه است چرا که آنها معتقدند با توجه به تپه باستانی چشمه علی که اکنون اطراف آن زمین چمن است و هر روز از حجم تپه کم می‌شود و آثاری با قدمت ۷ هزار سال در آن کشف شده، یحتمل در ۲۰ قدم آن طرف‌تر از آن که زمین آسفالت است هم آثاری وجود دارد همچنان که یحتمل در زمین‌هایی که خانه ساخته شده، چنین است.
شادروان محسن شیخ‌الاسلامی معاون اسبق میراث فرهنگی استان تهران یکی از مخالفان سر سخت این طرح‌ها بود و تا اخرین لحظه‌ای که بر این منصب نشسته بود با هر گونه دخل و تصرف در اطراف چشمهعلی مخالفت کرد.
پروانه سلحشوری نماینده پیشین مجلس استان تهران هم با اجرای این طرح به دلیل قرار گرفتن بر روی عرصه مخالفت کرده و هرگونه اقدامی را منوط به نظر کارشناسان باستان‌شناسی دانسته بود.
حال در سایه بی‌تدبیری و بی‌اهمیت بودن موضوعات میراثی برای مدیران میراث فرهنگی استان تهران به راحتی زمین‌های اطراف چشمهعلی تا نزدیک پله‌ها کنده شده است.
اکنون برخی منابع محلی عنوان می‌کنند که در این محدوده خرده سفال و بقایای اسکلت پیدا شده و میراث فرهنگی استان تهران از موضوع مطلع شده و اکنون کار متوقف شده است.
بر مسند اداره کل میراث فرهنگی استان تهران چه کسانی نشسته‌اند که عرصه یک اثر باستانی را تشخیص نمی‌دهند؟! حتما باید دل و روده محوطه بهم می‌ریخت تا به شما اثبات شود چرا پیشینیان متخصص و متعهد و با غیرت و وطن‌دوست اجازه چنین اقداماتی را نمی‌دادند؟!
میراث ری با تاریخ چند هزارساله موش آزمایشگاهی شماست که برای خاطر این و آن به مسلخ می‌فرستیدش؟!
معاونت میراث فرهنگی کل کشور و مدیر کل دفتر محوطه‌ها بناها و بافت‌ها و مدیر امور پایگاه‌ها خبر دارند بیخ گوش آنها برای یکی از سایت‌های باستانی چه اتفاقی افتاده است؟ پژوهشگاه میراث فرهنگی و پژوهشکده باستان‌شناسی خبر دارند؟ در کدام شورای فنی ابن طرح به تصویب رسیده است؟ چه کسانی پای انجام چنین اقدامی را امضا کرده‌اند؟
نخستین‌بار ژاک دو مورگان و هیات فرانسوی همراهش در سالهای ۱۲۹۱ و ۱۳۰۴ در چشمه علی حفاری کردند. کاردار سفارت فرانسه هم در سال ۱۳۰۳ حفاریاتی انجام داده بود.
اما پروفسور اریک اشمیت در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۱۳ با حمایت موزه دانشگاه پنسیلوانیا و موزه هنرهای ظریفه دانشگاه بستون نخستین فصل کاوش را با دو ترانشه ۱۰ در ۱۰ در چشمه علی آغاز کرد. سومین و آخرین فصل کاوش او هم مربوط به سال ۱۳۱۵ است.
مرگ زودهنگام اشمیت سبب شد گزارش‌های باستان‌شناسی چشمه علی منتشر نشود.
تنها اطلاعات از حفریات هیأت ری گزارش بسیار کوتاهی در بولتن موزه دانشگاه فیلادلفیا است.
بر اساس این گزارش و گزارشات جسته گریخته دیگر از وضعیت تاریخی این محوطه، دیوارهای خانه‌های مستطیلی شکل در چشمه علی از چینه وخشت ساخته شده است. آن هم در حالی که محوطه تنها چند قدم تا اداره میراث فرهنگی ری فاصله دارد.
اجسادی به حالت جمع با دست‌هایی به لگن در داخل روستا دفن شده و همراه آنها هدایایی همچون ظروف سفال،گردنبند، بازوبند،مهره‌هایی مسی قرار داشته است.
سفالهای ضخیمی دست ساز با نقوش هندسی ساده شبیه سفالهای پامپلی در تپه آنو ترکمنستان به دست آمده است.
همچنین سفالهای ظریفتری هم به دست امده که در مجموع تاریخ ظروف سفالین چشمه علی از اواخر هزاره ششم تا اواسط هزاره چهارم پیش از میلاد متغیر کرده است.
بخشی از سفالهای بدست آمده در زمان کاوش؛ در موزه ملی، تعدادی در موسسه شرق‌شناسی شیکاگو و تعدادی در موزه لوور نگهداری می‌شود.
‼️همچنین در جنوب آبنمای چشمه علی و گوشه غربی پارک سنگ قبری در میان‌چمنها متعلق به روح‌الله وزیری مشهور به «هاله» شاعر معاصر ایران قرار دارد.
انتهای پیام
