وقتی شان مسجد جامع عتیقِ اصفهان نادیده گرفته می شود
مهرناز شهباز
یکی از آثار معماری فاخر اصفهان مسجد جامع عتیق است؛کلکسیونی از معماری ادوار مختلف و موزه خوشنویسی که یکی از مقاصد گردشگران در سفر به این خطه است؛ همه اینها در حالی است که نازیبایی های بصری و نبود توجه در پاکیزگی این اثر یگانه، نه تنها در شان یک بنای تاریخیِ جهانی که در شان یک عبادتگاه نیست.
در چند روز گذشته ویدئویی از مسجد جامع عتیق اصفهان در شبکه های اجتماعی منتشر شده است که در آن یک راهنمای گردشگر ، گروهی از گردشگران اهل ترکیه را در تاریخ ۱۲ اردیبهشت به این مسجد برده است که با وضعیت بی نظم و به تعبیر وی شلخته ای از قسمت های مختلف مسجد مواجه شده اند. این راهنمای گردشگری در ویدئویی که در زیر گنبد نظام الملک و شبستان الجایتو ضبط کرده است، می گوید که در پاسخ به پرسش گردشگران در خصوص این بی نظمی ها و نازیبایی های بصری یک اثر تاریخی – مذهبی، چیزی برای گفتن نداشته است و از اینکه شان و حرمت یک بنای تاریخی – مذهبی در اصفهان حفظ نمی شود، گلایه می کند.
در این ویدئو، بنرها و پوسترهای مراسم مذهبی در گوشه ای از شبستان الجایتو رها شده اند، شیشه ها ،صحن ها، موکت ها و فرش ها کثیف اند و نازیبایی های بصری مثلِ رها کردن موکت های لوله شده و پوسترهایی که برای مراسم مختلف به مسجد آورده شده و به موقع جمع آوری و منتقل نشده اند، دلیل گلایه های این فعال گردشگری است.
این وضعیت بصری اما تنها یک بار و به طور تصادفی پیش نیامده است و این وضعیت بارها و بارها در مراجعه های خبرنگار ایرنا هم برای تهیه گزارش به مسجد جامع عتیق دیده شده و این پرسشها را به ذهن متبادر میکند که چگونه به شرایط نگهداری یک اثر تاریخی که در فهرست آثار جهانی هم قرار دارد بی توجهی می شود و گذشته از جنبه تاریخی و گردشگری مسجد جامع عتیق، چرا در نظافت و تمیزی یک بنای مذهبی و قابل توجه مثل مسجد جامع باید تا این اندازه و به هر دلیل تعلل شود؟ آیا حقِ چنین بنای فاخر و ارزشمندی در اصفهان نیست که ارگان های دخیل در این مسجد، در هماهنگی بیشتر به نظافت و نگهداری این بنای تاریخی – مذهبی توجه بیشتری داشته باشند؟!
برای رسیدن به پاسخ این پرسش ها به نهادهای دخیل در این مسجد یعنی میراث فرهنگی و اوقاف رفتم. پاسخ های آنها اما نشان از نبود همکاری و هماهنگی کافی و البته بی توجهی برگزارکنندگان مراسم مختلف داشت که بعد از اجرای مراسم ، مسجد را به حال خود رها می کنند. همه اینها اما در حالی است که گفته می شود در شرایط فعلی به دلیل نداشتن بودجه کافی، مسجدی با وسعت ۲ هزار و سیصد مترمربع تنها با یک خادم نگهداری می شود.
کارگر؛ سرپرست مسجد جامع عتیق: بی برنامگی تا اندازه ای است که به یکباره دلشان می خواهد درِ مسجد را باز کنند و یکسری افراد برای کارهای مختلف وارد مسجد شوند. اینجا مسجد جامع عتیق و یک اثر تاریخیِ جهانی است؛ ما هرچه دست یاری به سوی این وآن دراز کرده ایم ، همه حرف ها فقط در حد حرف مانده و کمک خاصی به ما نکرده اند.
قائم فرد؛ مدیر اجرایی مسجد و امین اوقات: متاسفانه کسانی که مراسم طولانی یا موقت در مسجد میگیرند، هیچ عنایتی به مسجد ندارند یا به اندازه استفاده خودشان به مسجد می رسند و بعد آن را رها می کنند. این واقعا کم لطفی است!
سپنتا؛ کنشگر میراثفرهنگی: نکته مهم این است که باید زندگی در این بناهای تاریخی مذهبی ادامه داشته باشد اما در عین اینکه کارکرد اصلی شان حفظ می شود باید به آنها به واسطه ارزش تاریخی شان، توجه بیشتری شود؛ به این معنا که باید بین کارکرد مذهبی و گردشگری تعادلی برقرار کرد تا به حفظ این بنای میراثی کمک کند.
انتهای پیام