کشف سکونتگاههای مهمی از دوران عیلامی، هخامنشی تا دوره اسلامی در محدوده سد چمشیر
یکی از باستان‌شناسان و سرپرست هیئت بررسی و گمانه‌زنی‌های محدوده سد چمشیر می‌گوید: طی بررسی‌های انجام شده در محدوده دریاچه یا مخزن سد چمشیر ۱۴۳ محوطه باستانی از دورۀ پیش‌ازتاریخ تا عصر حاضر شناسایی شده است. این محوطه‌ها که بقایای فرهنگ مادّی جوامع گذشته را بازتاب می‌دهند شامل آثار و سکونت‌گاه‌هایی از دوران پیش‌ازتاریخ تا روزگار معاصر می‌شود و در میان آنها، ازجمله، بقایای سکونتگاههای مهمی از دوران عیلامی، هخامنشی، پساهخامنشی، ساسانی و شمار قابل توجهی آثار مربوط دوره اسلامی وجود دارد.
محمدتقی عطایی(باستان‌شناس و سرپرست هیئت بررسی و گمانه زنی‌های محدوده سد چمشیر) با اشاره به آنکه وزارت نیرو مدعی شده که « طی۱۲ سال پژوهش در محدوده سد چم شیر هیچگونه اثر و یا آثار ارزشمند تاریخی را اثبات نکرده است»، این ادعا را نادرست دانست و گفت: دانش باستان‌شناسی مانند تمام رشته‌های دانشگاهی امری تخصصی است و فقط متخصصان این رشته می‌توانند درباره ظرایف آن اظهارنظر کنند. تمام مواریث بشری فارغ از کیفیت آنها دارای ارزش فرهنگی هستند و ارزش‌گذاری بقایای فرهنگی با معیار سترگی یا بزرگی یا فاخر بودن امری ناموجه است. هر محوطه باستانی حامل ارزش‌های فرهنگی ویژه خود است. یک غار با نهشته‌های باستانی از دوره پارینه‌سنگی فقط حاوی خاکستر و استخوان حیوانی و انسانی و ابزارهای سنگی است، ولی باستان‌شناسان متخصص این دوره، از میان همین بقایای ظاهراً بی‌ارزش تاریخ فرگشت نوع انسان، رژیم تغذیه آنها، تحول صنعت ابزارسازی و موادر مشابه را استخراج می‌کنند و به دانش ما از گذشته جوامع بشری می‌افزایند.
او ادامه داد: طی بررسی‌های باستان‌شناسی سالهای ۱۳۹۵ و ۱۳۹۸ در محدوده دریاچه یا مخزن سد چمشیر ۱۴۳ محوطه باستانی از دورۀ پیش‌ازتاریخ تا عصر حاضر شناسایی شده است. این محوطه‌ها که بقایای فرهنگ مادّی جوامع گذشته را بازتاب می‌دهند، شامل آثار و سکونت‌گاه‌هایی از دوران پیش‌ازتاریخ تا روزگار معاصر می‌شود و در میان آنها، ازجمله، بقایای سکونتگاههای مهمی از دوران عیلامی، هخامنشی، پساهخامنشی، ساسانی و شمار قابل توجهی آثار مربوط دوره اسلامی وجود دارد. تاکنون وجود پل، کاروانسرا، دژ، قلعه با برج و بارو، و نمونه‌های منحصربه‌فردی از معماری مسکونی و سکونتگاههای مردم عادی کشف و شناسایی شده که اطلاعات بسیاری ارزشمندی درباره فرهنگ و جامعه گذشته منطقه مورد بحث را در اختیار ما قرار داده است. به علاوه، این ادعا زمانی مطرح شده که هنوز کاوش‌ها در محدوده مذکور ادامه دارد و به پایان نرسیده است. هر کدام از محوطه‌های تحت کاوش دارای ارزش‌های علمی و فرهنگی منحصربه‌فردی هستند.
عطایی خاطرنشان کرد: متأسفانه شماری از محوطه‌های مهم این محدوده نیز به خاطر تعجیل ناموجه وزارت نیرو برای آبگیری سد چمشیر با بی‌توجهی کامل روبرو شده و گویا قرار است بدون انجام کاوش‌های باستان‌شناسی غرق شوند. امیدواریم پرهیز از تعجیل در آبگیری سد چمشیر به پیشبرد و انجام مطالعات نجات‌بخشی باستان‌شناسی کمک کند. سخن بر سر انجام درست و دقیق کاوش‌هاست. شایسته است تا زمانی که کاوش در همه محوطه‌های منتخب به سرانجام نرسیده، امکان دسترسی و ادامه کاوش‌ها در محدوده سد چمشیر تداوم یابد. در غیراین صورت، در حافظه جمعی ما از این سد به عنوان جایی که میراث فرهنگی و تمدنی ما را یکسره نابود کرده است، یاد خواهد شد.
انتهای پیام
