نمکدوست: روزنامه نگاران تا حد امکان واقعیتها را می گویند/ به آنها سیاه نمایی و دروغ گویی نمی چسبد

خانهارتباطاتروزنامه نگاریفتوژورنالیسمرسانه های جدیدمطالعات رسانهروابط عمومیتبلیغاتتیتر یکهمه اخبارتماس با مامرامنامهنسخه قدیمی
نمکدوست: روزنامه نگاران تا حد امکان واقعیتها را می گویند/ به آنها سیاه نمایی و دروغ گویی نمی چسبد
۱۴:۳۰ | شنبه ۳ دی، ۱۴۰۱
شفقنا رسانه_ نشست رسانه و اعتراضات در انجمن جامعه شناسی ایران به دنبال سلسله نشست های اعتراضات ۱۴۰۱، ماهیت، چیستی و چرایی برگزار شد. در این نشست دکتر حسن نمکدوست نکاتی را درباره وضعیت نظام ارتباطی و رسانه ای کشور بیان کرد که مهم ترین بخش های آن از این قرار است:
در همه سطح اخلاقی راستگویی یک فضیلت تلقی می شود. اما در کشور ما در فرایند مسائلی چون گزینش افراد، راستگویی را تنبیه می کنیم. این نوعی از نظام ارتباطی است.

اگر می خواهیم درباره رسانه ها صحبت کنیم نمی توانیم آنچه در سطوح مختلف ارتباطی در جریان است را، نادیده بگیریم. مثلا در ارتباطات سازمانی این مساله را ببینید. الان زمینه های گفتگو در احزاب با جامعه مدنی چگونه است؟

نظام رسانه ای ما نه تنها یک نظام رسانه ای آزادی خواه نیست، بلکه برگرفته از همان سنت ۱۸۰ ساله اش است.
از نشانه هایِ انحطاط نظام رسانه ای در ایران؛ ضرورت اخذ مجوز برای فعالیت رسانه ای است.

متغیر بعدی که در فضای رسانه ای ما به شدت وجود دارد، عبارت است از انحصار که امروز فیلترینگ هم آن را روزآمدتر کرده است.
اگر شهروندان نظام رسمی رسانه ای جریان اصلی را به رسمیت نشناسند، طبیعی است که نیازهای ارتباطی خود را در یک موقعیت دیگر سامان می دهند.

وقتی واقعیت های جامعه تلخ و سیاه هستند، بحران جدی است، نمی شود با انکار از پسِ آنها برآمد.
به روزنامه نگاران تحت هیچ شرایطی الصاق سیاه نمایی، الصاق دروغ گفتن نمی چسبد و تا حد امکان واقعیت ها را می گویند.

مشروح صحبت های دکتر نمکدوست را در ادامه بخوانید…..
به گزارش شفقنا رسانه، نمکدوست با اشاره به اینکه رسانه ها بخشی از نظام ارتباطات هستند، گفت: بر اساس یک تقسیم بندی، ارتباطات از یک سطح درون فردی شروع می شود و بعد ارتباطات میان فردی، ارتباط درون گروهی و ارتباطات سازمانی است همچنین بالاترین سطح ارتباطات جمعی است، که رسانه ها در این سطح قرار دارند. اگر می خواهیم درباره رسانه ها صحبت کنیم باید نگاهی به نظام ارتباطاتی جامعه هم داشته باشیم.

این استاد روزنامه نگاری ادامه داد: نظام ارتباطی ما بیشتر متکی بر کلید واژه هایی چون تهدید، تبعیض و تحقیر است.
او با مثال، تحلیل خود را از نظام ارتباطی تشریح کرد: اغلب ما فرآیند گزینش و استخدامی را طی کرده ایم، خب نظام گزینش را چگونه نظام ارتباطی تعریف می کنید؟ کافیست یک نفر در فرایند گزینش راستگو باشد چه اتفاقی برایش می افتد؟ یا اگر از همان فرد سوالی درباره حاکمیت بپرسند و او نظری را که به آن باور دارد بگوید مورد تنبیه قرار می گیرد یا پاداش؟ در همه سطح اخلاقی راستگویی یک فضیلت تلقی می شود. اما اینجا راستگویی را تنبیه می کنند. این نوعی از نظام ارتباطی است.

قطعی شدن انحطاط نظام رسانه ای کشور

این استاد ارتباطات با اشاره به پیشینه نظام ارتباطی و نگاهی که در تاریخ ۱۸۰ ساله به حوزه رسانه بوده، بیان کرد: در این سال ها انحطاط فرایند نظام ِرسانه ای قطعی شده است. نظام رسانه ای نه تنها یک نظام رسانه ای آزادی خواه نیست، بلکه برگرفته از همان سنت ۱۸۰ ساله اش به عنوان یک نظام استبدادی رسانه ای تعریف می شود.

این پیشکسوت روزنامه نگاری با توضیح درباره نظام رسانه فعلی در کشور گفت: این نظام رسانه ای که ذکر کردم دارای مشخصاتی است. یکی از مهم ترین مولفه هایی که تفاوت بین نظام ارتباطیِ استبدادی و یک نظام ارتباطیِ آزادی گرا را مطرح می کند، ضرورت اخذ مجوز برای فعالیت های رسانه ای است. در بسیاری از کشورهای جهان، ضرورت اخذ مجوز منتفی شده است. در حالیکه در ایران نظام رسانه ایِ اخذ مجوز، برای فعالیت را الزامی و اجباری کرده است و فرایند آن را به شدت امنیتی و پیچیده کرده است.

ما سانسور را سال ها داشتیم و امروز فیلترینگ آن را روزآمد کرده است

به گزارش شفقنا، نمکدوست با اشاره به ویژگی دیگر فضای رسانه ای در کشور گفت: متغیر بعدی که در فضای رسانه ای ما به شدت وجود دارد، عبارت است از انحصار. فراگیرترین رسانه داخل کشور، صداوسیمای جمهوری اسلامی است و صدا و سیما یک موقعیت کامل تبعیض‌آمیز و انحصاری بر آن حاکم است. ما سانسور را سال ها داشتیم و امروز فیلترینگ آن را روزآمد کرده است.

او ادامه داد: مورد بعدی مالکیت و مدیریت دولت و حاکمیت بر عموم رسانه های جریان اصلی بزرگ علاوه بر صدا و سیماست. مهم ترین و بزرگترین روزنامه های ما متعلق به بخش های مختلف حاکمیت است.
او توضیح داد: در این سه ماه گذشته تمام آنچه به عنوان رسانه جریان اصلی داشتیم موقعیت خود را به کل از دست داد. در بسیاری از موارد استفاده های معمول و مرسومی که از صدا و سیما می شد تبدیل به ضدِ خود شده است.

دکتر نمکدوست با تاکید بر کهنه شدن نظام رسانه ای کشور بیان کرد: ما می توانیم به ضرب فشار و زور این نظامِ رسانه ای را ظاهرا حفظ کنیم، اما واقعیت امر این است که در اندیشه بخش بزرگی از جامعه‌ی امروزِ ایران، به هیچ وجه نه وجاهت دارد نه منزلت، نه قدرت و نه قابل اجراست.

عمرِنظامِ رسانه ای جریان اصلی به انتها رسیده است

به گزارش شفقنا، نمکدوست با تاکید بر ضرورت ارائه یک راهکار منطقی و معقول برای عملکرد رسانه ها بیان کرد: اگر شهروندان نظام رسمی رسانه ای و جریان اصلی را به رسمیت نشناسند، طبیعی است که نیازهای ارتباطی خود را در یک موقعیت دیگر سامان می دهند و پیگیری می کنند و این امر طبیعی، بدیهی و عقلانی است. باز هم تاکید می کنم عمرِنظامِ رسانه ای جریان اصلی به انتها رسیده است یا باید بدیلی برای آن جستجو کرد یا اگر این بدیل را جستجو نکنیم، آنطرف هر اتفاقی از جانب افکار عمومی بیافتد-فارغ از درست یا غلط- طبیعی است و باید درباره طبیعی بودن آن مفاهمه کنیم و بعد می توان درباره مسائل آن صحبت و بحث کرد.

کتمان و انکار حضور واقعی مردم در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی

نمکدوست در بخش دیگری از صحبت های خود بر واقعی بودن بخش زیادی از عملکرد افراد در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: به نظرم یکی از مسائلی که مدام در حال انکار و کتمان کردن است، حضور واقعی مردم در شبکه های اجتماعی است، و همچنان اصرار بر وجود سایبری و مسائل دیگر در این شبکه ها داریم.
او توضیح داد: ما همین مردم را از رسانه های جریان اصلی حذف کرده ایم و آنها بدون صدا هستند. حال اینجا یک سوال مهم را می پرسم که آیا این افراد کنشگرانِ بدون حد و مرز و مقتدر هستند که تحت تاثیر هیچ چیزی قرار نمی گیرند؟ کسی چنین ادعایی ندارد، ما آدم هستیم و امکان دارد تحت تاثیر بسیاری از مسائل قرار بگیریم و می توانیم بر خیلی از مسائل هم تاثیر بگذاریم.

چرا تبعیض، چرا تحقیر و چرا تهدید و این سه چرا در زندگی طبیعی همه ما وجود دارد

این فعال رسانه ای در ادامه گفت: معمولا روزنامه نگاران به دنبال پاسخ به شش سوال هستند که باعث ورود شان به گزارش و دیگر مطالب رسانه ای می شود. اما الان یک 《چه》 وجود دارد که بسیار مهم و اساسی است و در رفتار بخش قابل ملاحظه ای از مردم پیدا است که همان چراست. مثلا مردم می گویند چرا تبعیض، چرا تحقیر و چرا تهدید و این سه چرا در زندگی طبیعی همه ما وجود دارد. مثلا اگر به جنوب کشور سفر کنید با خود می گویید چرا دبی چنین فضایی دارد و ما با وجود این همه امکانات چنین فضایی نداریم؟ چرا با وجود بزرگترین سدها در خوزستان ما آب سالم نداریم؟ بسیاری از این چرا ها توسط مردم در رسانه ها مطرح می شود.جامعه زنان ایران می گوید، چرا تبعیض علیه من است. تمام این سوالات واقعی است و عجیب و غریب نیست.

نمکدوست با اشاره به تبعات پاسخ ندادن به سوالات اساسی شهروندان بیان کرد: فضای رسانه ای که پاسخگوی این چراها نباشد، باعث می شود که مردم هم آن فضاها را به رسمیت نشناسند. این چراها نشان دهنده یک خواست قوی توسعه خواهانه و پیشرفت گرایانه است. پرسیدن درباره این چراها نه تنها بد نیست، بلکه بسیار خوب و سازنده است اگر گوشی برای شنیدن و چشمی برای دیدن باشد.

چند گزارش میدانی درباره جزییات تظاهرات در سه ماهه داشتیم؟

به گزارش شفقنا، او ادامه داد: در این میان افرادی را که تلاش می کنند به پرسش هایی که جامعه دارد، پاسخ بدهند، آنها را تهدید و تحقیر می کنند و متهم به اینکه سرباز دشمن هستند. وقتی واقعیت های جامعه تلخ و سیاه هستند، بحران جدی است، نمی شود با انکار از پسِ آنها برآمد. لازم نیست نگاهی به سانسور در ده سال گذشته بیاندازیم در این سه ماه گذشته رسانه ها رو رصد کنید حداقلِ مطالب درباره رخدادها وجود دارد.

نمکدوست با انتقاد جدی از رسانه ها در پوشش تحولات اخیر در جامعه بیان کرد: چند عکس از تظاهرات مردم در رسانه های جریان اصلی منتشر شد؟ چند گزارش میدانی درباره جزییات تظاهرات داشتیم؟ چند فیلم و عکس واقعی از این تجمعات در رادیو و تلویزیون داشتیم؟ متأسفانه شاهدیم در این موقعیت سراغ روزنامه نگاران می روند. معتقدم به روزنامه نگاران تحت هیچ شرایطی الصاق سیاه نمایی، الصاق دروغ گفتن نمی چسبد و تا حد امکان واقعیت ها را می گویند.

انتهای پیام