حریم منظری پل خواجو شکسته شد
مهرناز شهباز
به تازگی یک اسکلت ساختمانی در حریم منظری پل خواجو، یکی از بی‌بدیل‌ترین پل‌های تاریخی ایران برافراشته شده است. این ساختمان که درست در کریدور دید پل خواجو قد علم کرده ،دهن‌کجی دیگر به آثار شاخص معماری شهرموزه اصفهان است.
ارتفاع بناها در حریم منظری پل‌های تاریخی اصفهان ۱۲ متر است. پیشتر این ارتفاع را یک ساختمان در حریم پل مارنان شکست و حالا ساختمانی که تیرماه سال گذشته پروانه دریافت کرده، در کریدور دید پل خواجو، این اثر یگانه معماری ایران را تحت شعاع قرار داده است.
رعایت خط آسمان و ارتفاع مشخص و تعیین شده در حریم آثار تاریخی از الزامات و بایسته‌هایی است که باید رعایت شود؛ در غیر این صورت منظر آثار میراث فرهنگی مخدوش و یا کور می‌شود. سنگ بنایی که کج گذاشته شد، تا ثریا کج می‌رود؛ این حکایت بلندمرتبه‌سازی در حریم آثار تاریخی اصفهان است که هر سال برگی بر دفتر آن افزوده می‌شود و آن را به اتفاقی معمول برای آثار تاریخی و شاخص اصفهان تبدل کرده است.
الگوی هنجارشکن و رشد بلند مرتبه‌سازی در حریم منظری بناهای تاریخی، همان چیزی بود که فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی از آن بیم داشتند؛ حالا هرچند وقت یکبار برافراشته شدن ارتفاعی نامعمول در کنار آثاری مثل چهارباغ، میدان نقش جهان و یا به تازگی خواجو، این اتفاق را در میراث فرهنگی اصفهان به روندی به نظر معمول تبدیل کرده که با وجود اعتراض و انتقاد کارشناسان بعد از مدتی با حمایت نهادهای شهری و یا مراجع امر تبرئه و به بوته فراموشی سپرده می شوند؛ اتفاقی که همان صحه گذاشتن بر الگوی نادرست افزایش ارتفاع در حریم منظری آثار تاریخی و رقم زدن آینده‌‌ای نامعمول برای سیمای میراث فرهنگی اصفهان است.
به نظر می‌رسد جهان‌نما تجربه عبرت‌آموزی نبوده و به گونه ای شهر تاریخی اصفهان را در مقابل بلندمرتبه‌سازی‌ها واکسینه کرده است! ساختمان عظیم الجثه‌ای که بیشتر به یک دژ نظامی در جوار چهارباغ و میدان نقش جهان می‌ماند و سنگ بنا را مدیران شهری وقت از همین جا کج گذاشتند.
ارتفاع گرفتن هتل کوچه ارفعی در حریم چهارباغ و محور تاریخی فرهنگی اصفهان، بلندمرتبه‌سازی در حریم منظری پل مارنان، بالا آمدن ساختمان مجتمع تجاری نیوشا در حریم دولتخانه صفوی و میدان نقش جهان، نوسازی و ارتفاع گرفتن چند ساختمان در گذر سعدی به بهانه بازسازی و حالا این اتفاق چنان عادی و معمول شده که به روشنی در کریدور باز پل خواجو، اسکلت یک ساختمان قد علم کرده و منظر این پل تاریخی را مخدوش کرده است.
در مقابل این اتفاقات نامیمون که انگار شیرازه آن دیگر در‌رفته است و هرکس به راحتی می‌تواند قوانین حریم آثار تاریخی را در شهر اصفهان دور بزند، کارشناسان معماری و فعالان میراث فرهنگی که به تنگ آمده‌اند می پرسند؛ مگر این شهر، سازمان بازرسی و قاضی القضات ندارد؟! چرا کسی به فریاد اصفهان و هویت تاریخی و فرهنگی آن نمی‌رسد؟! داستان این تخطی‌ها از کجا آب می خورد؟!
رامین مدنی، رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان: شهر، شهردار و میراث فرهنگی دارد! روی این پل خواجو باید شیری به نام میراث فرهنگی خوابیده باشد! در میراث فرهنگی اصفهان چه اتفاقی روی داده است؟! چهارباغ‌اش را جمع می‌کنی، خواجویش بالا می‌زند؛ خواجو را جمع می‌کنی، یک جای دیگر بالا می زند؛ چه خبر است؟! یکی بیایید بگوید در میراث فرهنگی چه خبر است؟!
ساختمان مذکور در نظام ارتفاعی پل خواجو اتفاق خوشایندی نیست، اگر پروانه برای این ساختمان صادر شده، مسئولان شهرداری باید بتوانند نظر ذینفع را جلب کنند که از این کار اجتناب کند چون این ساختمان در حریم و در کریدور دید یکی از شاخص‌های معماری جهان قرار می گیرد.
محمدرضا قانعی معمار و کوشنده میراث فرهنگی:متاسفانه پروانه برای ساختمان مذکور بر اساس یکسری معیارهای کمی صادر شده است و به اینکه این بنا در حریم پل خواجو ساخته می‌شود توجهی نشده است؛ این موضوع هم تکرار همان ماجرای ارتفاع گرفتن هتل کوچه ارفعی در حریم چهارباغ است.همیشه گفته‌اند که یکسری افراد غرولند می‌کنند و بعد از مدتی هم خاموش می‌شوند! بروید بک گراند پل خواجو را از این طرف ببینید که چگونه شده است؟! همه این برج‌هایی که ساخته‌اند بک گراند پل خواجو را از بین برده‌اند.
ناصر طاهری معاونت میراث فرهنگی اصفهان: یگان حفاظت را برای بررسی به محل مورد نظر فرستادیم اما مالک مجوزی از میراث فرهنگی به ما نشان نداد. دو بار هم با شهرداری منطقه مکاتبه کردیم که ماجرا از چه قرار است اما هیچ جوابی به ما داده نشد.
@reesjomhoormiras
