فروش آثار موزه‌ای؛ نقض اصول بین‌المللی یا راه‌حل اقتصادی؟
اظهارنظر اخیر رئیس شورای شهر تهران مبنی بر امکان فروش برخی تابلوهای موزه‌ای، واکنش‌های گسترده‌ای را به همراه داشته است. رئیس ایکوم ایران این اقدام را نقض اصول بین‌المللی و فلسفه وجودی موزه‌ها دانسته و تأکید کرده است که موزه‌ها، بر اساس استانداردهای جهانی، حق فروش اموال خود را ندارند.
آیا این بحث به تهدیدی برای میراث فرهنگی کشور تبدیل خواهد شد؟
موزه‌ها و فلسفه وجودی آنها
موزه‌ها به‌عنوان نهادهایی فرهنگی، هدف اصلی خود را حفظ، نمایش و انتقال آثار تاریخی و هنری به نسل‌های آینده می‌دانند. بر اساس تعریف شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم)، این مؤسسات نه تنها حافظ تاریخ و هویت جوامع هستند، بلکه مسئولیتی اخلاقی و علمی در قبال آثار خود دارند.
اظهارنظر رئیس شورای شهر تهران مبنی بر “فروش تابلوهای موزه‌ای” در این راستا مورد نقد قرار گرفته است. رئیس ایکوم ایران به صراحت اعلام کرده است که چنین اقدامی نه تنها برخلاف اصول موزه‌داری است، بلکه اعتبار و جایگاه موزه‌ها را در سطح ملی و بین‌المللی به خطر می‌اندازد.
فروش آثار موزه‌ای؛ مسئله‌ای مرسوم یا ناهماهنگ با استانداردها؟
رئیس شورای شهر تهران، فروش برخی از آثار هنری موزه‌ای را “مسئله‌ای مرسوم در بسیاری از موزه‌ها” دانسته است. اما کارشناسان میراث فرهنگی و موزه‌داری این ادعا را به چالش کشیده‌اند. بر اساس اصول تعریف‌شده ایکوم، آثار موجود در موزه‌ها بخشی از اموال عمومی و میراث بشری به‌شمار می‌روند و فروش آنها، بدون استثنا، ممنوع است.
این آثار نه تنها دارایی موزه‌ها بلکه بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی یک ملت محسوب می‌شوند. هرگونه فروش یا جابه‌جایی این اموال می‌تواند منجر به از بین رفتن ارزش تاریخی و فرهنگی آنها شود.
چالش‌های اقتصادی موزه‌ها؛ توجیه فروش یا ضرورت حمایت؟
یکی از دلایل اصلی مطرح‌شدن ایده فروش آثار موزه‌ای، مشکلات مالی و اقتصادی موزه‌هاست. کاهش بودجه‌های دولتی و افزایش هزینه‌های نگهداری، برخی از مدیران را به سمت راه‌حل‌های موقت و پرمخاطره سوق داده است. اما آیا فروش آثار هنری و تاریخی می‌تواند راه‌حلی پایدار برای این مشکلات باشد؟
کارشناسان تأکید دارند که مشکلات اقتصادی موزه‌ها باید از طریق حمایت دولتی، افزایش جذب گردشگر و برگزاری رویدادهای فرهنگی برطرف شود، نه از طریق فروش بخشی از دارایی‌های آنها. چنین اقدامی نه تنها از نظر اخلاقی و قانونی مشکل‌ساز است، بلکه اعتماد عمومی را نسبت به مدیریت میراث فرهنگی کشور کاهش می‌دهد.
پیامدهای ناگوار فروش آثار موزه‌ای
اگرچه فروش آثار هنری ممکن است در کوتاه‌مدت منابع مالی ایجاد کند، اما پیامدهای بلندمدت آن بسیار زیان‌بار خواهد بود. چنین اقدامی می‌تواند به کاهش اعتبار موزه‌ها، از دست رفتن هویت فرهنگی و حتی قطع همکاری‌های بین‌المللی در حوزه موزه‌داری منجر شود.
علاوه بر این، فروش آثار ممکن است به سوءاستفاده‌های غیرقانونی دامن بزند و حتی بازار سیاه برای آثار فرهنگی و هنری ایجاد کند. این موضوع، خطر بزرگی برای میراث فرهنگی کشور به‌شمار می‌رود.
حفاظت از میراث، اولویت ملی
موزه‌ها به‌عنوان حافظان تاریخ و هویت ملت‌ها، نباید قربانی مشکلات اقتصادی یا مدیریت ناکارآمد شوند. جامعه، دولت و مدیران فرهنگی باید با تلاش مشترک از میراث فرهنگی کشور حمایت کنند. فروش آثار موزه‌ای نه تنها پاسخی به مشکلات نیست، بلکه بحران جدیدی در حوزه فرهنگ و تاریخ ایجاد خواهد کرد. آیا زمان آن نرسیده است که به جای تخریب میراث خود، در پی تقویت و حفاظت از آن باشیم؟
انتهای پیام
