پله پله تا نابودی سنگ‌نگاره‌های گندم‌کوه
گزارش میدانی: مریم اطیابی سعید فتوحی
اقدام عجیب و بی‌ثمر مسئولان تفرش
در حالی که « گندم کوه» دارای شواهد تاریخی و باستانی بسیاری در نوک و دامنه کوه است مسئولان تفرش در اقدامی عجیب شروع به پله‌گذاری آهنی در دل کوه کرده‌اند تا دسترسی مردم به نوک کوه را تسهیل کنند آن هم کوهی که نه تعیین عرصه و حریم شده نه کاوش باستان‌شناسی.
پیش‌تر هم بخش اعظم سنگ‌نگاره‌های این شهر در منطقه دیگری با احداث یک کارخانه دستخوش آسیب شده و اکنون میراث‌بانان نگرانند اخرین شواهد سنگ‌نگاره‌های تفرش با این طرح برای همیشه نابود شود!
اجرای این طرح با پرسش‌های جدی روبه‌روست نخست آن که هزینه چنین طرحی چقدر است؟ و با توجه به کدام الویت شهری؟ بر اساس کدام طرح مصوب و بر اساس کدام الویت محیط‌زیستی و میراثی؟تفرشی که فاقد هتل و اقامتگاه‌های بومگردی کافی برای حضور گردشگران است، چرا باید چنین طرح پرهزینه‌ای را اجرا کند؟
دوم اگر فردی حین بالا رفتن از پله‌ها دچار آسیب شد، چه امکانات امداد و نجاتی در تفرش وجود دارد که بتوان این بحران را مدیریت کرد و او را نجات دهد.
سعید حیدری باستان‌شناس می‌گوید:«گندم کوه» در سال ۹۴ به ثبت ملی رسیده.بالای این کوه قلعه‌ای تاریخی متعلق به دوره ساسانی و در دل دامنه و بالای آن به گفته برخی باستان‌شناسانِ پژوهشگر حوزه سنگ‌نگاره همچون دکتر محمد ناصری فرد و علی نوراللهی، سنگ‌نگاره‌هایی وجود دارد.
تفرشی‌ها این کوه را با نام « دماوند کوچک» می‌شناسند و سالیان سال این‌کوه چشم‌انداز بسیار زیبایی برای اهالی شهر بوده .
با توجه به این که هنوز عرصه و حریم این کوه تعیین و مصوب نشده هر اقدامی در این زمینه غیر اصولی و غیر قانونی است و عملا منظر فرهنگی طبیعی کوه از بین می‌رود. مسئولان میراث فرهنگی استان مرکزی چطور بدون تعیین عرصه و حریم طرح را مصوب کردند؟!
طبق روایت‌های قدیمی در دل دامنه کوه قبرهایی وجود دارد و حفاران غیر مجاز حتی ۱۵۰ سال پیش دست‌درازی‌هایی به این قبور داشته‌اند.
و باز این شبهه وجود دارد که شاید آثار تاریخی دیگری در دل کوه وجود داشته باشد بنابراین باید تعیین عرصه و حریم صورت بگیرد.
پیش‌تر در قلعه دختر ساوه چنین طرحی را اجرا کردند بازتاب و نتیجه آن چیزی جز تخریب آثار و حفاری غیر مجاز به همراه نداشت.»
بهرام مسعودی پژوهشگر تفرش و فعال گردشگری و میراث فرهنگی هم می‌گوید:« در نیمه بالایی صخره‌های کوه، سنگ‌نگاره‌هایی با تصاویر بز کوهی متعلق به سه هزار تا پنج هزار سال پیش مشهود است.و روی قله کوه آثاری از دوره مادها و آتشکده زرتشتیان که هنوز کاوش نشده است.
کمی که در طول زمان جلوتر بیاییم در این کوه، خانه‌هایی شبیه خانه‌های دوره اسماعیله داریم که به دلیل موقعیت استراتژیک به خوبی با قله «دو برادران» و قلعه«طوس » در ارتباط بوده است.
اما چند صباحی است متاسفانه با داربست‌های فلزی که هیچ هارمونی با محیط ندارد نمای منظری این اثر را مخدوش می‌کنند و قرار است پله‌هایی در دل کوه تعبیه شود. اصلا چرا مردم باید بالای کوه بروند؟ آن هم وقتی هنوز یک‌گزارش باستان‌شناسی یا مرمتی بیرون نیامده و برای آن کاری نشده؟! چرا باید مردم را به سمت آن سوق داد؟! ما نگرانیم این پروژه بدون مطالعه و فکر کارشناسی سبب دسترسی سهل‌تر به اثار و شواهد تاریخی شود و درصد تخریب آنها را افزایش دهد.»
«مرتضی سیفی فمی تفرشی» در کتاب «سیری کوتاه در جغرافیای تاریخی تفرش و آشتیان» در خصوص گندم‌کوه نوشته است:
«در سمت شمالی شهر تفرش از خاور( شرق) به باختر(غرب) بزکش، کوه کِی و کوه پنرو، تپه گبرها، گردنه خرازان ، گندم کوه و ..گرم آسمان قرار دارند. منظره گندم کوه و گرم آسمان که در فاصله‌ای نه چندان دور از هم واقعند، خَرمَن‌گاهی را مجسم می‌سازد که در آن گندم کوه به منزله کوه یا توده گندم عظیم و گرم آسمان به صورت« کوجل» یا «کوژل» یعنی خوشه‌های گندم درست کوبیده نشده که هنوز دانه‌های گندم در آن باقی است، می‌ماند. …
گندم کوه که در شمال خلچال واقع شده از دیرباز مورد توجه باستان‌شناسان قرار گرفته و حتی در آن حفریاتی به عمل آمده است.بر فراز گندم کوه که صفه مانند بوده و مسطح است.
آثار یک‌قلعه کهن هنوز باقی است و‌جالبتر این که ساکنان قدیمی قلعه با بهره‌گیری از اصل فیزیکی ظروف مرتبط با استفاده از تنبوشه‌های سفالین که در اصطلاح محلی «گُنگ» نامیده شده آب مصرفی قلعه‌نشینان را از محلی به نام «لشکرگاه» به داخل قلعه برده‌اند.
برداشت ما این است که لشکرگاه در روزگاران خیلی پیش، شاید در دوره ساسانیان جایگاه پرورش و نگاهداشتن اسب پادشاهان بوده و نگهبانان لشکرگاه در دژ گندم‌کوه مستقر بوده‌اند.»
انتهای پیام
