زنگِ خطرِ عبورِ ۲ خیابان از دل محدوده تاریخی شهر اصفهان

تعریض معبر و عبورِ گذر در محدوده‌های تاریخی شهرهای ایران ممنوع است، اما به صدا درآمدنِ زنگِ عبورِ ۲ خیابان، با نام‌های “علاقه مندان” و “علی قلی بیگ” از بافت تاریخی اصفهان، فعالان میراث فرهنگی را نگران کرده اما پرسش این است که آیا مصوبه “محدوده تاریخی ۱۶۸شهر” می‌تواند مانع عبور این خیابان‌ها از بافت تاریخی شود یا چراغ برای آنها سبز است.

تعریض و عبور خیابان در محدوده بافت تاریخی شهرهای ایران در تعارض با مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی ایران پیرامون “محدوده تاریخی ۱۶۸ شهر” است؛ اما حالا به تازگی زمزمه‌های عملیاتی شدنِ ۲ خیابان در محدوده بافت تاریخی اصفهان این پرسش را به ذهن ها متبادر می‌کند که مگر آخرین مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی ایران در هرگونه اقدام شهرسازی، ملاکِ عمل نیست؟

قاعده این است که باید آخرین قوانین مصوبِ نهادهای بالادستی در دستورِ کار باشند، اما آیا دو خیابانِ “علی قلی بیگ” – ادامه سَرِ لَت – و “علاقه مندان” – ادامه شیخ زاهد – که گفته می‌شود مصوبه کمیسیون ماده ۵ استان را دارند و در عین حال در طرح بازنگری شهر اصفهان هم آمده اند، می‌توانند در مقابل آخرین مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی کنار بروند.

۲ خیابانی که قرار است از محدوده بافت تاریخی اصفهان عبور کنند، یکی خیابان ” علاقه‌مندان”، یعنی ادامه خیابان شیخ زاهد در حد فاصل خیابان مسجد سید و خیابان فروغی است و دیگری خیابان “علی قلی بیگ” که ادامه خیابان سَرِلَت و از میدان امام حسین به سمت غرب و در موازات خیابان طالقانی است.

اما مطابق مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران پیرامون “محدوده تاریخی ۱۶۸ شهر” کشور و تعیین رویکردهای کلی حفاظت و احیا بافت تاریخی که در سال ۹۴ تصویب و در سال ۹۶ ابلاغ شده است، هرگونه مداخله در بافت تاریخی به ویژه مداخله کالبدی از جمله تخریب بناها و تعریض گذر که وحدت بافت تاریخی را مخدوش و موجب از بین رفتن هویت و شواهد ناظر بر ارزش‌های تاریخی ، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی آن شود، ممنوع است.

ماجرا از همین جا قدری پیچیده و چند مجهولی می‌شود؛ اینکه هر دو خیابان در طرح بازنگری شهر اصفهان – مصوبِ سالِ ۱۳۹۴ – وجود دارند، طرحی که به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسیده اما از سوی دیگر این شورا مصوبه “محدوده تاریخی ۱۶۸ شهر” را ۲ سال بعد ابلاغ کرده است که خیابان‌های یاد شده در مغایرت اساسی با مفاد آن هستند.

در عین حال اما محدوده بافت تاریخی شهر اصفهان ۴ سال قبل از تصویب این خیابان‌ها در کمیسون ماده ۵ یعنی در سال ۱۳۸۸ از سوی اداره کل میراث فرهنگی تعیین شده و اینکه چگونه این نهاد به عبورِ این خیابان ها از محدوده بافت تاریخی درکمیسون ماده ۵ استان چراغ سبز نشان داده، ابهامِ دیگر این ماجراست. گذشته از این ابهام‌ها آیا به موجبِ مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی ایران پیرامون تعیین محدوده تاریخی ۱۶۸ شهر، همچنان این خیابان ها می توانند مجوز عملیاتی شدن داشته باشند یا خیر؟

این پرسش ها و ابهام ها را  از نهادهای مربوطه و برخی کارشناسان بافت های تاریخی پیگیری کرده ام و پاسخ ها نشان می دهد گرچه این دو خیابان در طرح تفصیلی مصوب ۱۳۷۵ و همچنین طرح بازنگری شهر اصفهان مصوب ۱۳۹۴ آمده اند اما به دلیل عبورِ کاملِ آنها از محدوده تاریخی شهر اصفهان در صورتی که میراث فرهنگی استان اصفهان معترض به اجرای این خیابان ها با دلایل تخصصی و کارشناسی باشد، می‌توان معادله شبکه معابر در این محدوده را به شکل دیگری حل کرد.

نکته قابل تامل اما در رابطه با این دو خیابان این است که چگونه در حالی که محدوده تاریخی شهر اصفهان در سال ۸۸ تعیین شده بوده و امضای مدیرکلِ وقت میراث فرهنگی استان اصفهان را داشته، به فاصله ۴ سال بعد یعنی در سال ۱۳۹۲ و در زمان مدیرکلی فریدون اللهیاری به عبور خیابان های یاد شده، چراغ سبز نشان داده شده است؟ و سوال دیگر اینکه موضعِ اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان در زمان حاضر که این خیابان‌ها در دلِ بافت تاریخی به عملیات اجرایی نزدیک شده اند، چیست؟ برای رسیدن به این پاسخ ها منتظر بررسی های معاونت میراث فرهنگی اصفهان هستیم.

انتهای پیام