نادانی یا فساد؛ وزارت نفت و ماجرای خط انتقال گاز زیردریایی
وزارت نفت به جای تعریف و اجرای پروژه خط لوله انتقال گاز از مسیر زمینی از میدان گازی کیش به بندرعباس و عسلویه آمده یک پروژه انتقال خط زیردریایی گاز از کیش به بوشهر (پارس جنوبی) در نظر گرفته که با هزینه بالاتر اما اجرای خط لوله زمینی عقلانی است چونکه گاز را به صنایع دو استان می‌رساند که اجرای خط زیردریایی برای یک استان تویجه جزء فساد در تعریف پروژه ندارد.
حسن عباسی: وزارت نفت باید پروژه‌های اجرایی را مطابق با آمایش سرزمینی تعریف کند در خصوص میدان گازی کیش و تأسیسات وابسته به آن نقطه ملاحظاتی در تعریف پروژه وجود دارد که مغایر با توسعه پایدار و بهره‌برداری غلط از میدان یاد شده است.
میدان گازی کیش با ظرفیت تولید روزانه ۱۱۳ میلیون مترمکعب گاز و ۴۵ هزار بشکه میعانات گازی در محدوده شهرستان بندرلنگه و جزیره کیش واقع شده که در سال ۱۳۹۴ طرح توسعه این میدان گازی به تصویب شورای اقتصاد رسید به دلیل تغییر رویکرد و راهبرد وزارت نفت مبنی بر اولویت سرمایه‌گذاری در میادین مشترک گازی و در نتیجه عدم تأمین اعتبار پیشبینی شده، اجرای طرح از جمله احداث تأسیسات و پالایشگاه در سرزمین اصلی و در مجاورت بندر آفتاب شهرستان بندرلنگه با اجرای بخشی از ساختمان‌ها و زیرسازی‌های مورد نیاز متوقف و تنها ۹۴ کیلومتر خط لوله ۵۶ اینچ و ۱۸ کیلومتر خط لوله دریایی انتقال گاز از جزیره کیش به این محدوده کامل گردید که در حال حاضر به صورت معکوس بعنوان خط انتقال گاز از خط لوله هفتم سراسری سرزمین اصلی به نیروگاه کیش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به دنبال ناترازی موجود در تولید و مصرف گاز تکمیل فاز یک توسعه میدان گازی کیش و ایجاد یک خط انتقال زیردریایی جدید جهت انتقال گاز استحصالی به پالایشگاه‌های گاز مستقر در پارس جنوبی در دستور کار وزارت نفت قرار دارد بر اساس مطالعات انجام شده با اجرای فاز یک میدان گازی کیش از طریق حفاری ۱۴ حلقه چاه ۲۸/۳ میلیون مترمکعب گاز غنی استخراج و روزانه ۱۱/۳ هزار بشکه میعانات گازی استخراج می‌شود که با توجه به برنامه‌ریزی وزارت نفت جهت تکمیل فاز یک آن و اجرای خط لوله جدید زیردریایی دارای معایبی است به لحاظ آمایشی، اقتصادی، اجتماعی و پدافندی بدین شرح:
بایستی تعادل و توازن در استقرار واحدهای پالایشگاهی کشور وجود داشته باشد
عمده پالایشگاه‌ها و صنایع مرتبط پتروشیمی‌ها در منطقه ویژه اقتصادی انرژی بر پارس (عسلویه) متمرکز هستند که علاوه بر مشکلات و تبعات زیست محیطی از منظر پدافند غیر عامل نیز دارای اشکال هستند که احداث پالایشگاه مستقل در بندر آفتاب و یا انتقال آن به پالایشگاه‌های مستقر در منطقه ویژه عسلویه از منظر پدافند غیر عامل دارای مزایا و معایبی میباشد مثل؛
تمرکز استقرار واحدهای بزرگ پالایشگاهی و پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس عسلویه از لحاظ پدافندی استراتژیک و تاب آوری این منطقه را در برابر تهدیدات آسیب پذیر کرده است. ایجاد ظرفیت جدید پالایشگاهی در بندر آفتاب موجب تمرکز زدایی و مدیریت بهتر توزیع و تأمین انرژی کشور خواهد شد ضمن اینکه احداث پالایشگاه گاز بندر آفتاب موجب پایداری و تداوم کارکرد گازرسانی به مناطق هدف، در مواقع تهدید را فراهم می آورد.
تعریف پروژه باید ناترازی تأمین گاز در کشور را تضمین کند
رفع ناترازی تأمین گاز و معیانات گازی واحدهای پالایشگاهی و صنعتی موجود و در دست ساخت استان هرمزگان اساس زنجیره تولید و مصرف گاز کشور در سال ۱۴۰۰ (شکل زیر) از مجموع ۶۶۵ واحد مصارف گاز بر در کشور ۱۲۵ واحد (معادل ۱۸/۸ درصد) نیاز صنایع عمده شامل فولاد پالایشگاه‌ها و تولید سیمان و ۱۹۵ واحد (معادل ۲۹/۳ درصد) جهت تولید برق نیروگاه‌ها استفاده شده است که با توجه به شروع عملیات اجرایی برخی از فعالیت‌های زیر در راستای تکمیل زنجیره ارزش و همچنین قابلیت و مزیت استقرار بنگاه‌های بزرگ مقیاس صنایع فلزی پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی در استان هرمزگان موارد زیر مورد تاکید میباشد.
با بهره برداری از میدان گازی کیش و احداث پالایشگاه بندر آفتاب و تأمین خوراک پالایشگاه سرخون؛ بخش عمده‌ای از نیاز صنایع انرژی بر موجود و آتی استان هرمزگان از قبیل واحدهای بزرگ تولید فولاد در منطقه ویژه اقتصادی صنعتی و معدنی خلیج فارس شرکت‌های تولید فولاد آلومینیم، روی و صنایع وابسته، منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی بر پارسیان، نیروگاه بندرعباس، نیروگاه گازی خلیج فارس و کارخانه‌های بزرگ تولید سیمان خمیر و قشم و … مرتفع می‌گردد.
کاهش روز افزون تولید میدان گازی سرخون و کاهش فشار آن پالایشگاه گاز سرخون با ظرفیت بیش از ۱۵ میلیون مترمکعب و سرمایه‌گذاری انجام شده را در معرض تعطیلی قرار داده است. لذا تأمین خوراک گازی این پالایشگاه از میدان گازی کیش ضمن جلوگیری از تعطیلی این پالایشگاه مزیت‌های زیر را به دنبال خواهد داشت :
پالایشگاه گاز سرخون در حال حاضر فعال بوده و بیش از ۱۰ میلیون مترمکعب ظرفیت پالایشی خالی و بلا استفاده دارد که نیازمند تأمین خوراک هست.
بررسی و مطالعه میادین گازی همجوار پالایشگاه سرخون نشان می‌دهد که مشخصات و آنالیز فنی گاز خام کدام از میادین همجوار با مشخصات مورد نیاز واحد پالایشگاهی سرخون مشابهت نداشته و قابل استفاده در آن پالایشگاه نیستند ولی مشخصات و آنالیز فنی گاز خام میدان کیش با مشخصات مورد نیاز واحد پالایشگاهی سرخون در انطباق کامل است و می‌تواند نیاز آن پالایشگاه را مرتفع نماید. پالایشگاه گاز سرخون بخشی از خوراک مورد نیاز پالایشگاه نفت بندر عباس (گاز و میعانات گازی) را تأمین می‌کند که با احیاء این واحد پالایشگاهی و استفاده از ظرفیت خالی آن زنجیره تأمین پالایشگاه‌های نفتی کشور پایدار می‌گردد.
استفاده از ظرفیت موجود با توجه به زیرساخت‌های آماده در راستای افزایش تاب آوری شبکه و کاهش ناترازی گاز به خصوص در شرایط تهدید و بحران بسیار استراتژیک و حائز اهمیت است.
لزوم تکمیل سرمایه گذاری انجام شده جهت جلوگیری از تخریب مستحدثات در محدوده پالایشگاه بندر آفتاب
در اواخر دهه هشتاد در راستای بهره‌برداری بهینه از میدان گازی کیش احداث پالایشگاه بندر آفتاب با عملیات اجرایی تسطیح زمین ساخت تأسیسات مورد نیاز آبشرین کن مهار سیل از طریق ایجاد آب بند، ایجاد فضای خوابگاهی و اداری در محدوده طرح با پیشرفت مناسبی با هدف توسعه منطقه ای و خلق ارزش افزوده و اشتغال جوامع محلی دنبال گردید و لیکن طی ۱۰ سال اخیر با توجه به رویکرد دولت قبل در بهره برداری از میادین گازی مشترک عملیات اجرایی طرح متوقف می‌گردد و زیرساخت‌های ایجاد شده طرح الان در معرض استهلاک و تخریب قرار گرفته است.
مقایسه هزینه انتقال گاز از طریق خشکی و آبی(زیردریایی)
بررسی کارشناسی و فنی هزینه طراحی تأمین کالا و اجرای هر کیلومتر خط لوله ۳۲ اینچ در خشکی معادل ۷۹۱ هزار دلار و در زیردریایی ۱۸۸۴ هزار دلار برآورد می‌گردد با فرض انتقال گاز از میدان گازی کیش به محدوده پارس جنوبی (عسلویه) به طول ۲۱۰ کیلومتر از مسیر زیردریایی دنبال گردد هزینه اجرای خط انتقال معادل ۳۹۵ میلیون دلار خواهد بود.
در صورتی که بر اساس فرضیات استان به صورت توأمان اجرای خط انتقال گاز با قطر ۲۴ اینچ از میدان گازی کیش به پالایشگاه گاز سرخون واقع در بندر عباس به طول ۳۰۰ کیلومتر (هر کیلومتر ۵۶۲ هزار دلار) و اجرای خط انتقال گاز با قطر ۳۲ اینچ از میدان گازی کیش به عسلویه به طول ۲۱۰ کیلومتر اجرا گردد هزینه طرح در مجموع برابر ۳۳۵ میلیون دلار خواهد بود که ۱۶/۱ درصد کم تر از گزینه قبل خط انتقال زیردریایی خواهد بود و ضمن تأمین خوراک واحدهای پالایشگاهی دو استان (هرمزگان و بوشهر)، از تبعات منفی مالی و اقتصادی هزینه بالای تعمیر و نگهداری خطوط زیردریایی، زیست محیطی و پدافندی و…. ممانعت به عمل خواهد آمد.
پیشنهادات می‌شود تسریع در احداث و ساخت پالایشگاه بندر آفتاب در شهرستان بندرلنگه استان هرمزگان احداث خط لوله از مسیر زمینی از میدان گازی کیش به بندر عباس و عسلویه به طور همزمان جهت تأمین خوراک پالایشگاه‌های گاز سرخون به عنوان مهمترین تأمین کننده نیاز انرژی و خوراک واحدهای صنعتی استان هرمزگان و عسلویه انتقال برخی از پالایشگاه‌های گازی ظرفیت خالی یا در دست ساخت از منطقه ویژه پارس جنوبی (عسلویه) به استان هرمزگان جهت تکمیل زنجیره پالایشگاهی نفت و گاز و رعایت ملاحظات پدافندی بهینه سازی صنایع انرژی بر موجود و در دست ساخت و آتی در سطح کشور از لحاظ مصرف انرژی به جهت صرفه جویی در مصرف منابع ملی و رفع ناترازی تولید و مصرف انرژی انجام گردد.
برای تداوم تولید در پالایشگاه گاز سرخون انجام اقدامات زیر ضروری است
انتهای پیام
