سایه تهدید برسر بافت تاریخی جنوب میدان نقش جهان اصفهان

مهرناز شهباز: آن طور که کارشناسان بافت و بناهای تاریخی گفته‌اند، جنوب میدان نقش جهان یکی از دست نخورده‌ترین اجزای بافت‌های تاریخی اصفهان را دارد. این بافت در جنوب میدان نقش جهان دارای پلاک‌های صفوی، قاجاری و پهلوی است که مطابق نظر کارشناسان، حفظ این پلاک‌ها به سبب حفظ تداوم معماری در بافت حائز اهمیت است اما همه اینها در حالی است که هفته گذشته تخریب یک خانه قاجاری و ستاره دار در طرح تفصیلی و دو خانه پهلوی که در جنوب میدان و مسجد جامع عباسی قرار دارد، کارشناسان میراث فرهنگی را نگران کرد.

نگرانی آنها از این بابت است که چرا میراث فرهنگی پیش از این که مالکان تصمیم به تغییرات اینچنینی بزنند، نسبت به شناسایی خانه‌های تاریخی بافت جنوبی میدان نقش جهان و ستاره دار اعلام کردن آنها اقدام نکرده است؛ اتفاقی که به دلیل ستاره دار نبودن آنها در طرح تفصیلی، به راحتی می‌تواند برای تخریب و نوسازی رای کمیسیون ماده ۵ و اساسا چتر قانونی بگیرد؛ در حالی که حتی حفظ خانه‌های پهلوی اول در بافت جنوبی میدان به سبب حفظ تدوام معماری اهمیت دارد.

آنها معتقدند می‌توان با کالبدهای تاریخی هم اقدام به ایجاد کاربری‌هایی مثل اقامتگاه سنتی کرد اما اینکه ۲ باب خانه پهلوی و جبهه غربی خانه قاجاری و ستاره دار در دل بافت جنوبی میدان نقش جهان تخریب و تبدیل به پارکینگ خودرو شوند یا اینکه با گذشت زمان در محدوده این خانه‌ها که حالا تبدیل به زمین صاف شده اند اقامتگاه سنتی ساخته شود؛ مخرب و آسیب زا برای این بافت با اهمیت است. همه اینها اما در حالی است که از سویی مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان تغییر کاربری به پارکینگ را رد می‌کند و می‌گوید که قرار است این محدوده اقامتگاه سنتی شود و از سوی دیگر معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان بر نبود مصوبه کمیسیون ماده ۵ برای تغییر کاربری در این محدوده تاکید دارد.

بررسی اسناد، نقشه‌ها و عکس‌های هوایی بافت جنوب میدان نقش جهان نشان می‌دهد که خانه قاجاری و ۲ باب خانه پهلوی در ابتدا یک پلاک بوده اند که بعدها ۲ خانه پهلوی در جنوبِ خانه قاجاری ایجاد می‌شود اما حالا آخرین عکس‌های هوایی که مربوط به سال ۰۰ ۱۴ است، نشان می‌دهد که پلاک‌های پهلوی اول تا ۱۴۰۰ هم تخریب نشده اند و در و پنجره‌های خانه قاجاری موجود بوده اما به یکباره تغییرات و تخریب‌هایی در یک سال اخیر ایجاد شد تا اینکه به طور کامل خانه‌های پهلوی و جبهه غربی خانه قاجاری تخریب شده است.

شهرداری منطقه ۳ اما در این میان بر اینکه تنها اجازه تخریب دیوار مشرف به گذر را داده است، تاکید می‌کند و اینکه اجازه هیچ تخریب دیگری را به مالک نداده است اما اینکه چگونه ۲بنای پهلوی تخریب شده در حالی که شهرداری نسبت به آن با توجه به وظایفش ابراز بی اطلاعی می کند؛ پرسشی است که برای خبرنگار ایرنا بی پاسخ و مبهم ماند.

این همه ماجرای سه خانه تاریخی تخریب شده در محدوده جنوب میدان نقش جهان و مسجد جامع عباسی است اما با پیگیری‌ها ، ابعاد دیگر خطرات یا تهدیداتی که بافت جنوب میدان نقش جهان را تهدید می‌کند، برای خبرنگار ایرنا روشن شد و این خطر از دو سو جبهه جنوبی را تهدید می‌کند. اینکه طرح بازآفرینی بافت جنوب میدان که در سال ۱۳۸۶ مصوب و تغییراتی را در سال ۱۳۹۲ داشته، قرار است حالا چه سرنوشتی برای بافت تاریخی جنوب میدان رقم بزند؟ آیا قرار است این طرح از بافت و دانه‌های آن حفاظت کند یا اینکه مالکان، خود تصمیم بگیرند که چه کاربری ای به پلاک‌هایشان بدهند؟

دومین خطر اما می‌تواند از پلازا یا همان میدانگاه روبه روی بلوار هشت بهشت، درست مقابل مجسمه استاد علی اکبر بنا، بافت جنوب میدان و مسجد جامع عباسی را تهدید کند. آن طور که یکی از فعالان میراث فرهنگی به ایرنا گفته ممکن است طرحی که فعلا متوقف شده یعنی ادامه بلوار هشت بهشت و ایجاد یک پارکینگ طبقاتی در محل میدانگاه یاد شده که پیشتر قرار بود به مجتمع و پارکینگ تبدیل شود دوباره کلید بخورد و اینگونه خطری بزرگ، بافت جنوب میدان را تهدید کند.

اما در رابطه با این نگرانی‌ها و آنچه در ابعاد یاد شده به نظر می‌رسد بافت جنوبی میدان نقش جهان را تهدید می‌کند، با برخی کارشناسان بافت و میراث فرهنگی و البته مسوولان ذی ربطی که باید پاسخگو باشند گفت و گو کرده ام. می توانید گزارش کامل را در لینک زیر بخوانید:

انتهای پیام