دعاوی تازه ایکوم ایران و پاسخ مدیرکل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی به آن
انتشار فراخوان عضویت موزه‌داران در ایکوم ایران جنجال‌آفرین شده است. این کمیته از 25 سال پیش در اختیار سیدمحمد بهشتی و افراد وابسته به او بوده است، اما آقای بهشتی پس از آن‌که به صحنه‌گردانی پنهانی در حوزه‌های میراث فرهنگی، سینما، شهرداری، مسابقات معماری و حراج تهران و نیز پشتیبانی از مرجان شیخ‌الاسلامی (محکوم اقتصادی متواری به کانادا) متهم شد، به حضور علنی خود در هیأت اجرایی ایکوم پایان داد و کار را به دست دو تن از افراد نزدیک به خود یعنی احمد محیط طباطبایی و علیرضا قلی نژاد پیربازاری سپرد. اما عملکرد این دو انتقادهای به مراتب بیشتری را نسبت به ایکوم ایران موجب شده است.
در تازه‌ترین اقدام، این کمیته به بهانه انتشار فراخوانی برای عضویت موزه‌داران در ایکوم، نام خود را از کمیته ملی به انجمن تغییر داده و اهدافی را برای خود ذکر کرده که از نظر اداره کل موزه‌های کشور به به منزله دخالت آشکار در حیطه وظایف قانونی و حاکمیتی وزارت میراث فرهنگی است.
اگرچه این نخستین مورد از ادعاهای مناقشه برانگیز کمیته مزبور (با ۱۷۰ عضو میان بیش از ۳۰۰۰ موزه‌دار کشور) نیست، اما به نظر می‌رسد که این بار تغییر فضای مدیریتی وزارت میراث فرهنگی کار را برای ایکوم ایران سخت کرده است. تا سال گذشته، از یک‌سو خصلت محافظه‌کارانه بدنه موزه‌داری کشور و از سوی دیگر، وابستگی معاون سابق میراث فرهنگی و مدیرکل سابق موزه‌ها به حلقه سیدمحمد بهشتی مانع از آن بود که اعتراض رسمی نسبت به ادعاها و عملکرد ایکوم ایران شکل بگیرد، اما اکنون با کاهش نفوذ آقای بهشتی و یارانش در وزارت م.ص.گ، استقلال معاونت میراث فرهنگیِ این وزارتخانه تا حد زیادی احیا گردیده و همین امر موجب شده است که مدیرکل موزه‌های کشور با انتشار متنی فنی و حقوقی به دعاوی ایکوم ایران پاسخ دهد.
مرتضی ادیب‌زاده در این متن، ابتدا این پرسش را مطرح کرده که چرا ایکوم ایران به یک باره از «کمیته» به «انجمن» تغییر نام داده و سپس با بیان تفاوت‌های ماهوی این دو نام، الزامات قانونی تشکیل انجمن‌ها را برشمرده و کمیته ملی موزه‌ها را فاقد آن دانسته است.
او همچنین، اهداف ذکر شده در فراخوان عضویت ایکوم ایران را غیرمنطبق با وظایف اعلام شده ایکوم برشمرده و آن را تعریض به حیطه وظایف قانونی موزه‌های دولتی دانسته است. ادیب‌زاده با اشاره به ادعای ایکوم در خصوص زمینه‌سازی برای توسعه کمی و کیفی موزه‌ها گفته است: «در اساسنامه شورای بین‌المللی موزه‌ها، ضرورت تأکید بر غیر انتفاعی بودن و غیر دولتی بودن کمیته ملی ایکوم ایران تصریح شده است. تناقضی که اینجا به ذهن متبادر می‌شود این است که کمیته / انجمنی که بر غیر دولتی بودن آن تصریح و تاکید شده است، چگونه در صدد توسعه موزه‌های دولتی «هم» برآمده است؟»
مدیرکل موزه‌ها در بخش دیگری از یادداشت خود آورده است: «در بند سوم از این فراخوان، هدف از تشکیل این انجمن «حمایت از حقوق و منافع موزه؛ کارشناسان حرفه‌ای و آسیب‌شناسی و جلوگیری از تخریب موزه‌ها و محوطه‌های میراث فرهنگی» عنوان شده است. سوال بنده به عنوان مدیر کل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از انتشار دهندگان این است که آیا تا کنون موزه‌ها تخریب شده‌اند که به موجب فعالیت‌های این کمیته/ انجمن از تخریب آنها پیشگیری شود؟! موضوع محوطه‌ها هم که مربوط به «کمیته ایکوموس ایران» است و جایی در موضوعات تخصصی ایکوم نخواهد داشت.»
او در پایان یادداشت خود پرسیده: «در این فراخوان گفته شده است موزه‌ها در صورت «احراز شرایط عضویت» عضو رسمی این انجمن خواهند شد. منظور از این شرایط عضویت چیست و رسمیت این اعضاء توسط چه نهاد و کسانی اعطاء خواهد شد؟»
انتهای پیام
