کشور آذربایجان بار دیگر به یونسکو درخواست ثبت میراث‌معنوی«ورزش زورخانه‌ای و فرهنگ پهلوانی و کشتی‌گیری» در سال ۲۰۲۲ را داد
این درحالی است که ورزش زورخانه‌ای و فرهنگ پهلوانی در اجلاس کنیا به‌عنوان میراث معنوی بشریت به ثبت سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل‌متحد (یونسکو) رسیده است.
اصرار کشور آذربایجان برای مطرح کردن دوباره ثبت این فرهنگ سوال‌برانگیز است چرا که این کشور می‌تواند پرونده ثبتی خود را به پرونده ثبت شده‌ی ایران پیوند بزند و این میراث دیرین بین دو کشور همسایه به صورت مشترک ثبت شود. همان‌طور که پیش‌تر نوروز بین چندین کشور منطقه به صورت مشترک در یونسکو ثبت شده است. از سوی دیگر میراث معنوی «ملانصرالدین» و فرهنگ «چای‌خوری» دو پرونده درخواستی دیگر کشور آذربایجان برای اجلاس پیش‌رو در یونسکو است که هر دو ریشه‌های مشترک با ایران دارند. حال باید دید که مسئولان ایران چه اقداماتی در این زمینه خواهند کرد. آیا در اجلاس روبه‌رو از پرونده زورخانه‌ای ثبت شده در ایران دفاع خواهند کرد و با گفت‌وگو و ارایه دیدگاه کارشناسی کشور آذربایجان را با ایران همراه خواهند کرد؟
یکی از مهمترین اتفاقات فرهنگی دنیا در چندین دهه گذشته، ثبت آثار و میراث‌معنوی کشورها در فهرست جهانی یونسکو است تا این آثار با نگاهی جهان شمول حفاظت شده و هر یک از کشورهای جهان بتوانند با فرهنگ و آداب و رسوم خودشان در جامعه بینالمللی شناخته شوند. کشورها از همان ابتدا می‌توانند درخواست پرونده مشترک دهند اگر اسناد و مدارک کافی برای اثبات پیشینه دیرینه‌تر در کشورشان را داشته باشند. در سال‌های گذشته ورزش چوگان در بی‌خبری مسئولان به نام کشور آذربایجان ثبت شد این در حالی است که چوگان در ایران قدمتی دیرینه‌تر دارد. در مورد ورزش‌های زورخانه‌ای تا امروز اسناد و مدارکی که از سوی ایران ارایه شده ریشه آن در درازای تاریخ بسیار کهن‌تر از آذربایجان است. ورزش زورخانه‌ای در ایران به دوران باستان برگردد.
با این حال در سال ۱۳۹۵ کشور آذربایجان در سایت بازی‌های کشورهای اسلامی در باکو در حالی گزارشی از ورزش زورخانه‌ای نوشت که مبدا این رشته را به آذربایجان نسبت داده و در گزارش خود آورده است که طبق واقعیت‌های تاریخی منبع ورزش ملی آذربایجان ورزش زورخانه‌ای است که اساس آن به ۷۰۰ سال قبل برمی‌گردد که توسط پوریای ولی چارچوب مشخصی گرفت. این ادعا درحالی مطرح شد که فدراسیون بینالمللی ورزش‌های زورخانه‌ای از سوی ایران در تهران تاسیس شده است با این حال پس از گذشت این همه سال، مسئولان میراث‌فرهنگی و وزارت ورزش تاکنون هیچ واکنشی به این موضوع نشان نداده‌اند.
حال باید دید که این بار در نشست پیش‌رو مسئولان میراث‌فرهنگی ایران چه سیاسی اتخاذ می‌کنند و در مورد پرونده‌های ملانصرالدین و فرهنگ چای‌خوری چه واکنشی نشان می‌دهند. پیش‌تر در مورد پرونده‌های مختلف چهره‌های به‌نام ایران چون مولانا، نظامی، فارابی … باز هم شاهد پیش‌دستی کشورهای همسایه بودیم. از سوی دیگر ثبت پرونده «خوشنویسی» با چالش‌های مختلفی روبه‌رو شد. حال باید دید آیا مسئولان میراث‌فرهنگی ایران این بار می‌توانند با رای‌زنی و آگاهی با این چالش‌های پیش‌روی پرونده‌های ثبت میراث معنوی برخورد کنند؟ باید دید که چه پیش روی اجلاس بعدی ثبت میراث‌معنوی در یونسکو است. آیین مهرگان، یلدا، عود، رباب، ابریشمنبافی و سوزن‌دوزی ترکمن پرونده‌های پیشنهادی از سوی ایران است.
انتهای پیام
