معدن‌کاران پایشان را از گلوی جوبجی برنمی‌دارند/مسکن‌سازان حمیدیه باستانی را تکه تکه می‌کنند
مجتبی گهستونی/ فعال میراث‌فرهنگی
تعرض به سه محوطه باستانی در غرب و شرق خوزستان، نگرانی‌ها را به شدت افزایش داده است. محوطه باستانی حمیدیه در غرب و محوطه جوبجی-دهیور رامهرمز در شرق خوزستان در این روزهای سرد زمستانی چنان تازیانه خورده و متورم شده‌اند و هر لحظه بیم نابودی کامل آن می‌رود.
این روزها تخریب محوطه‌های باستانی در خوزستان تمامی ندارد. متجاوزین هر روز گستاخ‌تر از دیروز می‌شوند. در خوزستان چه می‌گذرد؟ چرا هر روز یک خبر نگران‌کننده از تعرض به آثار و محوطه‌های تاریخی در خوزستان به گوش می‌رسد؟
دوستداران میراث‌فرهنگی اما خسته نمی‌شوند و پیگیری‌های رسانه‌ای خود را برای حساس کردن افکار عمومی در کنار نیروهای یگان حفاظت میراث‌فرهنگی به کار می‌گیرند.
از سویی دیگر احکام صادره در خصوص عقب‌نشینی مالک کارخانه قند چغازنبیل و صدور حکم بدوی برای فرد تعرض کننده در محوطه جوبجی همچنان دوستداران میراث‌فرهنگی را به ادامه راه امیدوار می‌کند. باید دید این بار مسئولان چه اقداماتی برای نجات این محوطه‌های باستانی انجام می‌دهند؟
محوطه حمیدیه در تیررس ساخت وسازها
سال ۱۳۹۴ بود که گمانه‌زنی محوطه باستانی «حمیدیه» در غرب اهواز به منظور تعیین عرصه و حریم با هدف جلوگیری از گسترش شهری در این منطقه آغاز شد و این در حالی است که گسترش شهری حمیدیه به سمت حومه باعث تخریب و تعرض به بخش‌های وسیعی از این محوطه باستانی شده است. محوطه تاریخی حمیدیه دارای آثاری از دوران اولیه اسلامی و احتمالاً اواخر دوران تاریخی است و انتظار می‌رفت با تعیین عرصه و حریم این مکان باستانی مقدمات لازم برای مطالعات باستان‌شناسی در آینده و حفاظت بیشتر از این مکان ارزشمند فراهم شود.
محوطه باستانی حمیدیه که به شماره ۷۹۳۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است توسط شهرداری و ثبت املاک حمیدیه با صدور مجوزهایی تفکیکی برای زمین‌های واقع در عرصه این اثر ثبت ملی شده موجبات ساخت‌وساز در عرصه اصلی این محوطه باستانی را فراهم آورده‌اند. با این حال در طی سال‌های گذشته بارها محوطه باستانی حمیدیه مورد تعرض قرار گرفته و هشدارهایی داده شده بود.
اما اکنون گروهی از افراد به دنبال منافع شخصی خود به جان زمین‌های ملی و منابع‌طبیعی حمیدیه افتاده‌اند که این‌بار دست‌اندازی‌ها به عرصه اصلی این محوطه باستانی رسیده است. تعرض به این محوطه باستانی در حالی صورت می‌گیرد که براساس نقشه‌های هوایی متعلق به سال‌های ۳۴، ۴۶ و ۷۲ این منطقه نه زراعی و نه مسکونی بوده و دلیلی ندارد که حالا بخواهند برای عرصه و حریم این اثر ثبت ملی شده سند مالکیت و حتی اجازه تفکیک و فروش زمین صادر کنند. تعرض‌ها به این محوطه باستانی حکایت از آن دارد که در این منطقه انواع و اقسام مالکیت دولتی، خصوصی و نیمه خصوصی، کشاورزی و حتی مالکیت غیر عرف به همراه تغییر کاربری و تصرف اراضی منابع طبیعی وجود دارد.
باتوجه به قرارگیری محوطه باستانی حمیدیه در محدوده میان رودان و همجواری با شهرهای کهن شمال و جنوب غربی خوزستان و برخودراری از قدمت دیرینه و کشف و مشاهده لایه‌های باستانی و اشیا با ارزش باستانی و فرهنگی، وجود یک شهر باستانی را چندان می‌کند.
جوبجی زیر تایر ماشین‌آلات معدن‌داران
در حالی که تعرض‌کنندگان به محوطه باستانی جوبجی در ماه سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ می‌پنداشتند که اگر ترانشه‌های باستانی را برای یک جاده بی‌مجوز پر کنند با تشویق مواجه می‌شوند اما این‌بار با برخورد قضایی مواجه شده که این مهم عملا مشخص می‌کند که همیشه هم شهر دست سرمایه‌داران نیست.
محوطه‌ی باستانی جوبجی در سال ۱۳۸۶ پس از اجرایی کردن طرح کانال آب‌رسانی کشف شد. گنجینه‌ای از پادشاهان عیلامی که کانالِ ۱۸۶ متری انتقال آب به حضور باستان‌شناسان در جوبجی برای کاوش‌های گسترده‌ای منجر شد.
تعرض به عرصه و حریم محوطه‌ی تاریخی جوبجی نخستین بار نیست که اتفاق می‌افتد، یا حفاران غیر مجاز در کمینش می‌نشینند و یا لودرها جوبجی سنگینی خود را روی عرصه می‌کشانند.
در روزگاری نه چندان دور که برق طلاهای کشف شده چشم خیلی‌ها را حیرت‌زده کرد چرا اندک مدتی بعد باید شاهد تغییر دیدگاه برخی مسوولان شهری رامهرمز است برای مجوز دادن و احداثِ جاده برای عبور ماشین‌های معدن‌کاران از حریم درجه یک و عرصه‌ی محوطه‌ی جوبجی باشیم.
اما در جدیدترین اقدام که انتظار می‌رود پرونده قضایی متجاوز به محوطه باستانی جوبجی درس عبرتی برای دیگر مداخله گران باشد، باید از تجاوز پیمانکار متخلف جاده‌ی بستر رودخانه و حریم میراث فرهنگی به نزدیک‌ترین مکان به آرامگاه شاهزاده‌های عیلامی خبر داد.
انتهای پیام
