خیز معدن‌کاران؛ خرفتخانه‌های اشکانی روستاهای ارسنجان را تهدید می‌کند
میراث فرهنگی و منابع طبیعی روستاهای کمر زرد، بِکَهدان و قلاتخوار شهرستان ارسنجان خسته از جفا و طمع‌ورزی است.
سال ۹۶ مجوز دو معدن در این حوالی از سوی میراث فرهنگی صادر شده آن هم در حالی که آثار ثبت ملی در این محدوده قرار دارد.
اکنون معدن کاران تجهیزات خود را راهی کوه کردند که از سمت روستاییان و دارندگان زمین‌های کشاورزی با مخالفت روبه رو شده است.
در این محدوده افزون بر وجود خرفتخانه‌هایی از دوره اشکانی به بعد، آثار دیگری هم از دوره ابزار سنگی به بعد وجود دارد.
کارشناسان میراث فرهنگی می‌گویند این آثار در محدوده حریم نیست اما باید مشخص شود آنها یک خرفتخانه را ثبت ملی کرده‌اند یا مجموعه خرفتخانه‌ها را چرا که در صورت ثبت مجموعه، باید عرصه این آثار حدود یک کیلومتر باشد و پراکندگی آثار بیش از حد است.
از سویی تلاقی دومعدن در نقطه Gps کارشناسان میراث فرهنگی همان محل ثبت ملی خرفتخانه‌ها است.
ابراهیم روستایی فارسی باستان‌شناس در این خصوص به میراث‌باشی می‌گوید:
با واگذاری معدن نعمت‌آباد که برفراز و پیرامون آن آثار باستانی همچون سد قوسی هخامنشی، گورهای سنگ‌چین معروف به خرفتخانه‌ها و تپه قلات جلودر وجود دارد سبب تخریب یا آسیب این آثار شده است.
هنوز جای این زخم بر پیکره ارسنجان باقی است که خبر از واگذاری محدوده‌ای به میان می‌آید که از نظر میراث فرهنگی، باستان‌شناسی، منابع طبیعی و محیط زیست بسیار مهم بوده و بیش از ده مورد اثر ثبت ملی و گونه‌های نایاب گیاهای در حال انقراض را در خود جای داده است.
اداره کل میراث فرهنگی استان فارس، سازمان جنگل‌ها و مراتع، منابع طبیعی و سازمان‌های ذی‌ربط وظایف خودشان را برای جلوگیری از تخلفات به خوبی انجام نمی‌دهند، و این باعث آن شده تا سودجویی حرفه‌ای و بی‌رحمانه عده‌ای نسبت به میراث فرهنگی و منابع طبیعی که با هیچ معیار قانونی و اخلاقی همخوانی ندارد و منجر به تخریب و از بین رفتن آثار باستانی و میراث تاریخی – فرهنگی و منابع طبیعی، گونه‌های نایاب گیاهان دارویی و محیط زیست منطقه سدره روستای بِکَهدان شهرستان ارسنجان بشود.
گورهای سنگ‌چین یا خرفخانه‌های کوه کمر زرد در جنوب روستای بِکَهدان و کمر زرد بر روی کوه معروف به کمر زرد قرار دارند. خرفخانه‌های کوه کمر زرد و مشرف بر روستاهای بِکَهدان و قلاتخوار در شرق، جنوب‌شرق، جنوب این روستاها قرار گرفته‌اند و در ارتباط مستقیم با محوطه‌ها و آثار دوران ساسانی که در منطقه وجود دارند، هستند.
متأسفانه تمامی این گورها توسط حفاران غیرمجاز مواریث فرهنگی و قاچاقچیان حفاری شده و مورد دستبرد قرار گرفته‌اند. همچنین این منطقه از نظر منابع طبیعی و گونه‌های گیاهان دارویی کمیاب و نایاب بسیار حائز اهیمت است.
محل‌هایی که برای معادن در نظر گرفته شده‌اند در سمت جنوب‌شرقی روستای کمر زرد و جنوب و شرق روستاهای بِکَهدان و قلاتخوار قرار دارند. در این منطقه آثاری به شماره ملی ۱۶۱۷۰ به نام خرفتخانه‌های کوه کمر زرد، ۱۶۱۷۲ به نام خرفتخانه‌های مشرف بر روستاهای بکهدان و قلاتخوار در سال ۸۴ به ثبت رسیده‌اند.
متاسفانه ۱۳ بهمن ۱۳۹۶ کارشناس میراث فرهنگی استان فارس مجوز واگذاری محل برای معدنکاری و برداشت سنگ از کوه روستاهای کمر زرد، بکهدان و قلاتخوار را کارشناس میراث امضاء و محل را برای این کار مناسب دیده است.
آیا بهتر نمی‌بود که کارشناس، به پرونده‌های ثبت ملی آثار تاریخی – فرهنگی شهرستان و اسناد باستان‌شناسی رجوع کند یا در بازدید از منطقه از کارشناس میراث شهرستان بهره ببرد که اگر چنین شده بود مطمناً مجوز امضاء نمی‌شد.
پرسش آن است که چه کسی یا کسانی مجوز معادن را در میراث فرهنگی و منابع طبیعی صادر می‌کنند و کارشناسی این قبیل پرونده‌ها را بر عهده دارند؟
چرا سازمان‌های ذی‌ربط با وجود صراحت قانونی نسبت حفظ میراث فرهنگی و گونه‌های گیاهان دارویی همانند گون و… که جزو گونه‌های ممنوعه و از ذخایر ژنتیکی است، درخصوص واگذاری این مراتع به معادن بی‌ثمر برای اکتشاف، کوتاهی می‌کنند.
وزراتخانه میراث فرهنگی، سازمان منابع طبیعی و محیط زیست بعنوان مجریان قانون در حمایت و صیانت از میراث فرهنگی و منابع طبیعی و محیط زیست و گیاهان نایاب، کوتاه آمده و چشم‌های خود را به روی حقایق بسته‌اند.
نکته بسیار جالب آن است که جواب مسئولان میراث فرهنگی برای این است که این معادن خارج از عرصه و محدوده آثار ثبت ملی ذکر شده هستند.
انتهای پیام
