حرمت حریم آثار تاریخی را نگهدارید!

به تازگی، آقای ضرغامی، وزیر محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سفر هیأت دولت به استان فارس در سخنی شگفت و غیرمسئولانه گفته‌اند: «امروز مردم پاسارگاد به‌دلیل مقبره کوروش نمی‌توانند کشاورزی کنند، چاه بزنند، باید این مشکلات برطرف شود و قوانین حریم‌ها مقداری انقباض پیدا کند». می‌­دانیم منظور آقای وزیر مردم روستای مادر سلیمان است که به تازگی به شهر تبدیل شده و بخشی از آن بر روی لایه­‌های مجموعۀ تاریخی و باستانی پاسارگاد قرار دارد.

برای اطلاع بیشتر آقای ضرغامی به عرض می رسد:

نخست آنکه، عرصه و حریم آثار تاریخی و فرهنگی موضوعی فنی است که بایدها و نبایدها تخصصی خود را دارد. طرح چنین مهمی در عرصۀ عمومی -پیش از بررسی در کمیته‌­های کارشناسی و فنی- ناشی از بی دقتی و نا آشنایی گوینده سخن با این موضوع  است که هم برای وزارتخانه و مسئولیت­های پیش روی آن مضّر است و هم مردم از آن سودی نمی‌­برند. چه بسا در آینده، گویندۀ سخن نیز از گفته نادرست و نابجای خود پشیمان شود!

آقای ضرغامی باید توجه کنند که پاسارگاد یک اثر ثبت جهانی است و عرصه و حریم آن پیشتر توسط دولت ایران به سازمان یونسکو ارائه شده و مورد تصویب قرار گرفته است. هرگونه دخل و تصرف ناروا در عرصه و حریم آثار ثبتی به ویژه یک اثر ثبت جهانی عواقب حقوقی ناگوار به دنبال خواهد داشت و در عرصۀ افکار عمومی نیز تاثیر آن بسیار منفی خواهد بود. 

حریم آثار ثبتی یکی از ابزارهای حفاظتی مهم برای آثار تاریخی هستند تا در مجاورت آنها فعالیت‌های آسیب‌رسان انجام نشود. شگفت انگیز است که این‌بار پیشنهاد دخل و تصرف در حریم یکی از مشهورترین محوطه‌‌های باستانی ایران نه توسط وزارتخانه‌های دیگر، بلکه توسط متولی رسمی میراث فرهنگی در کشور مطرح شده است. امری که مایۀ شگفتی و تأسف باستان‌شناسان ایرانی است.

 قطعاً آقای وزیر از بحران فرونشست­ های زمین در ایران، بویژه در پهنۀ گستردۀ استان فارس که مقام نخست فرونشست­های کشور را دارد، باخبرند و به خوبی می‌دانند حفر چاه­ های عمیق عامل نخست چنین بحرانی در کشور است. بحرانی  که روز به روز در حال تشدید شدن است. آثار باستانی دیگر استان فارس مانند نقش رستم و حتی تخت جمشید نیز هم‌اکنون با خطرات ناشی از ۳فرونشست زمین رو به رو هستند. پای این خطر را به محوطه باستانی پاسارگاد نکشانید! اینکه آقای وزیر پا را از دایره مسئولیت خود خارج می­کنند و در کار دیگر وزارتخانه ­ها- چون وزارت جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست-  دخالت می­کنند، موضوعی مهم و تأمل برانگیز است اما مهمتر اینکه آقای وزیر متوجه مسئولیت و عواقب چنین سخنی هم نیستند! براستی اگر یکی از این فروچاله ها در زیر روستای مادر سلیمان و میراث جهانی پاسارگاد رخ دهد -که احتمال آن هم کم نیست- چه پاسخی خواهند داشت؟ آیا از لطمات اجتماعی، انسانی و سیاسی آن آگاه اند و آن را می پذیرند؟ از این گذشته، با شکستن حریم پاسارگاد، چه بسا ممکن است توسعۀ شهری و صنعتی نیز در اطراف این محوطه صورت بگیرد و ماجرا فقط به حفر چاه و کشاورزی محدود نماند.

۳جناب آقای وزیر، شما مسئول میراث فرهنگی مملکت هستید و ما باستان‌شناسان امیدوار به سخنان شما و نرفتن به راه اسلاف بوده ایم ولی به مرور شاهد اتفاقات مأیوس کننده هستیم. چاره کار کشاورزان و تصمیم در انقباض یا انبساط عرصه و حریم آثار تاریخی موضوعی فنی و تخصصی است که باید کارشناسان آن وزارتخانه در این باره تصمیم بگیرند و شما به آن عمل کنید نه اینکه شما برای آن تصمیم بگیرید و کارشناسان بله قربان گوی شما شوند. تصمیم مدیریتی برای انقباض حریم مجموعۀ تاریخی و فرهنگی پاسارگاد و محوطه‌های ثبتی دیگر، چاره کار نیست. این بدعت اگر اجراء شود، تبدیل به رویه می شود و گریبان دیگر محوطه های باستانی را هم می گیرد. اگر واقعاً به فکر مردم روستای مادر سلیمان هستید، پیشنهاد می شود، در دولت تدارکی ببینید که گردشگری رونق بگیرد و مبنایی قرار دهید تا کشاورزانی را که زمین هایشان در محدودۀ حریم پاسارگاد است به شرط رعایت موازین عرصه و حریم پاسارگاد، در سود حاصل از مجموعه میراث جهانی پاسارگاد به نسبتی سهیم شوند.

جناب آقای ضرغامی، تصمیمات خلق الساعه و شتاب زده نگیرید. کشور و میراث فرهنگی کشور زخم خورده از چنین تصمیم هایی است. اسلاف نامقبول و مشهور به همین راه بوده اند و مشورت و اندرز و هشدار و فریاد هیچ کارشناسی در آنها اثر نکرد. از گذشته  درس بگیرید و تصمیمی نگیرید که عواقب آن تا سال‌های سال حرمت میراث فرهنگی این مرز و بوم را بشکند. حرمت حرایم آثار را نگهدارید. این به نفع مردم، میراث فرهنگی، محیط زیست و آبروی کشور است.

در گفتگو با امتداد مطرح شد؛ واکنش تند اسماعیل کهرم به اظهارات اخیر ضرغامی درباره احیای کشاورزی در پاسارگاد: آقای ضرغامی! برای حل مشکلی که ادعا کرده‌اید، کار ناتمام آقای خلخالی را با انفجار مقبره کوروش، شما تمام کنید/ در صورت توجه به ظرفیت‌های منطقه‌ای، مردم پاسارگاد با درآمد توریسم از کشاورزی بی‌نیاز می‌شوند/ در صورت حفر چاه و کشاورزی در پاسارگاد، مقبره کوروش تا ۴۰ سال آینده در فروچاله‌ها مدفون می‌شود

امتداد-محمد جعفری: اخیرا، عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دولت سیزدهم در اظهار نظری عجیب از عدم امکان کشاورزی و حفر چاه در پاسارگاد به دلیل وجود مقبره کوروش کبیر انتقاد کرده و ضمن تاکید بر لزوم حل این مسئله، گفت: “باید این مشکلات برطرف شود و قوانین حریم‌ها مقداری انقباض پیدا کند”!

🟢در همین رابطه اسماعیل کهرم، فعال محیط زیست و مشاور پیشین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در امور محیط طبیعی در گفتگو با امتداد، ضمن انتقاد شدید از این اظهارات ضرغامی، عنوان داشت: آقای ضرغامی! برای حل مشکلی که آن را ادعا کرده‌اید، کار نا تمام آقای خلخالی را شما تمام کنید و قبر کوروش و تمام ظواهر وجود یک حکومت تمدنی ۲۵۰۰ ساله را با تعبیه دینامیت و بمب، منفجر کنید!

مقبره کوروش کبیر، اولین و قدیمی‌ترین مقبره با این ابعاد در جهان است

🟢قبر کوروش کبیر، اولین و قدیمی‌ترین مقبره با این ابعاد در جهان است. وجود چنین سرمایه ارزشمند فرهنگی، زمانی ارزش خواهد یافت که متولیان آن، قدرش را بدانند. قدر زر، زرگر شناسد، قدر گوهر، گوهری. متاسفانه فردی به مانند ضرغامی به هیچ عنوان، قدر و ارزش فرهنگی اولین مقبره بر روی کره زمین را نمی‌داند.

در صورت توجه به ظرفیت‌های منطقه‌ای، مردم پاسارگاد با درآمد توریسم از کشاورزی بی‌نیاز می‌شوند

🟢اگر توجه و اهتمام ویژه و شایسته به ظرفیت‌های منطقه‌ای صورت بگیرد، مردم پاسارگاد می‌توانند از راه درآمد توریسم که ظرفیت وجود این مقبره و بنای تاریخی و فرهنگی در آن منطقه به یادگار گذاشته از انجام فعالیت‌های کشاورزی بی‌نیاز شوند. منتها مشروط بر اینکه، تولی‌گری در این منطقه بر عهده کسانی باشد که ارزش این میراث ارزشمند فرهنگی را دانسته و درک کنند.

در سی و سه پل و پل خواجو هم شاهد شکاف‌هایی در پایه‌های این پل‌ها هستیم

🟢تاثیری که خشک شدن رودخانه زاینده‌رود بر سی و سه پل و پل خواجو در اصفهان گذاشته در صورت حفر چاه و گسترش کشاورزی در منطقه پاسارگاد برای مقبره کوروش نیز قابل انتظار خواهد بود. تمام سنگ‌های این پل‌ها در اصفهان فروریخته و شکافی در بین آجرها و سنگ‌های آن ایجاد شده است.

در صورت حفر چاه و گسترش کشاورزی در پاسارگاد، مقبره کوروش تا ۴۰ سال آینده در فروچاله‌ها مدفون می‌شود

اگر خوب نگاه کنیم، خواهیم دید که با کمال تاسف، استخراج آب‌های زیرزمینی که در تمام کشور از حد مجاز و علمی فراتر رفته، باعث فرونشست دشت‌ها شده است. وقتی دشت فرو نشیند، سازه‌های سنگی به مانند آرامگاه کوروش نیز فروخواهد نشست.

چرا که این ابنیه، وزن زیادی را روی سطح خاک ایجاد می‌کنند و نتیجه بار زیاد در کنار برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، این خواهد شد که این آرامگاه در میان مدت فروبنشیند.

آب‌هایی که به صورت باران و نزولات آسمانی باریده‌اند در بین ذرات خاک به سمت عمق زمین حرکت کرده و سفره‌های آب زیرزمینی را تشکیل می‌دهند. این آب‌ها با تجمع در این قسمت از زمین، به مانند ستون سطح بالایی خاک را نگهداری می‌کند. اگر ما به مانند بسیاری از نقاط کشور از این آب در منطقه پاسارگاد بهره‌‌برداری کنیم با کمال تاسف، دشت فرونشسته و دو عارضه فرونشست و فروچاله را به دنبال خواهد داشت.

این اظهارات ضرغامی، مطلقا علمی و کارشناسی نیست

🟢در این صورت، قبر کوروش تا ۴۰ سال آینده در فروچاله‌ها مدفون خواهد شد. که ظاهرا خواسته آقایان هم جز این نیست! اساسا، بیان این دست نظرات از سوی ضرغامی، مطلقا علمی و کارشناسی نبوده و در صورت اجرا، آسیب جبران ناپذیری به سرمایه‌های تمدنی و میراث فرهنگی ایران خواهد زد.

منبع: امتداد

انتهای پیام