فراز و فرود میراث فرهنگی اصفهان در سایه روشن تصمیمات شورای شهر

برخورد طرح‌‎های عمرانی اصفهان با آثار میراث تاریخی و فرهنگی برای کوشندگان میراث فرهنگی این شهر پذیرفته نیست. آنها معتقداند شورای شهر به عنوان ناظر بر امور شهر باید اهمیت حفظ میراث فرهنگی به عنوان ویژگی بارز اصفهان را دریابد و قدم‌های همسو در جهت پاسداشت شهرموزه اصفهان بردارد.

اگر زاینده رود اولویت اول اصفهان باشد، قطع یقین میراث تاریخی این شهر اولویت دوم است. چرایی این موضوع به این جهت است که زاینده رود آبشخور آبادانی و پاییدن فرهنگ و تمدن و در دنباله آنها معماری بوده است. اصفهان را نه تنها در ایران که در دنیا با همین ویژگی برجسته که آثار میراث تاریخی و فرهنگی آن است می‌شناسند و از این رو اهمیت توجه به این ویژگی بارز شهر که در واقع سرمایه‌های ارزشمند شهروندان اصفهانی هستند، برای اعضای شورای شهر دوچندان است.

شوربختانه اما درباره ویژگی شهر موزه‌ای اصفهان غفلت‌های زیادی شده است. مدیریت شهری بدون تعیین تکلیف از سوی شورای شهر و آنچه باید نظارت کند، نمی‌تواند طرحی را عملیاتی کند اما مروری بر گذشته ای که میراث تاریخی اصفهان را از دم تیغ گذراند، نشان می‌دهد که تا چه اندازه داشته‌های ارزشمند شهر که می‌توانست ضامن توسعه پایدار باشد برای دست اندرکاران شورای شهر جدی گرفته شده است.

اصفهان شهری که شهره به میراث تاریخی و اوج زیبایی و معماری بناهای صفوی است بارها از رهگذر طرح‌های توسعه ای و عمرانی گزیده شده است. زیر پا گذاشتن قوانین میراث فرهنگی، بی‌توجهی و سهل‌انگاری در ساخت‌و سازهایی که منظر آثار تاریخی را نشانه گرفته، تراکم فروشی‌ و سایه آنها بر آثار و بافت‌های تاریخی، نقض حریم آثار تاریخی، احترام نگذاشتن به شور و نظر کارشناسان میراث فرهنگی و اصرار به طرح‌هایی که آثار و ابنیه تاریخی شهر را به شدت تحت شعاع قرار داده، همیشه از معضلات شهر موزه اصفهان بوده است.

آنچه با عبور مترو از زیر چهارباغ عباسی، آثار تاریخی و سبزینگی این محور را تحت شعاع قرار داده و یا طرح گذر آقا نورالله نجفی در بافت تاریخی شرق میدان نقش جهان که آن را تخریب و عاقبت از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی ایران مردود اعلام شد، نمونه‌هایی از تبعات تصمیم‌گیری در دوره‌های مدیریت شهری اصفهان بر رگ و پیوند آثار تاریخی اصفهان است.

میزان توجه اعضای شورای شهر به میراث فرهنگی از این دریچه که اصفهان شهری با ویژگی های تاریخی و فرهنگی است می‌تواند تعیین کننده باشد. پیشتر در خلال تصمیم‌گیری های شورای شهر اصفهان بدون توجه به ویژگی‌های بارز میراث فرهنگی در طرح‌های ناهمخوان و نامانوس با بافت‌های تاریخی، خشت اول کج گذاشته شد و از این رو تبعات آن تصمیم‌ها همچنان ملموس و پابربرجا و البته تا همیشه بر تن میراث فرهنگی اصفهان باقی خواهد ماند.

آنچه بر سر چهارباغ آمد این بود که برخلاف هشدار کارشناسان و پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی وقت، گلوی چهارباغ برای ایجاد تونل مترو تراشیده شد. اقدامی که بناهای تاریخی و شاخص معماری این محدوده را با مشکلات سازه‌ای مواجه و درختان چهارباغ را قربانی کرد.

اگر رویدادهای میراث فرهنگی اصفهان را در سال ۸۸ مرور کنید؛ ردپای عمیق تصمیم‌های مدیریت شهری را به طور یقین در ماجرای احداث زیرگذر و میدان امام علی با عنوان احیای میدان عتیق اصفهان خواهید دید. نوسازی و ساخت پاساژهای تجاری در یکی از باستانی‌ترین بافت‌های تاریخی، یک بعد ماجرا و بعد دیگر آن حفاری‌ وسیع در محدوده با ارزش تاریخی و فرهنگی است که بسیاری از شواهد تاریخی اصفهان را درو کرد و برای همیشه از بین برد.

در بررسی رویدادهای میراث فرهنگی اصفهان به گذر آقا نورالله نجفی می‌رسیم که هنوز مهر داغ آن بر تن بافت و خانه‌های تاریخی پشت میدان نقش جهان و مسجد شیخ لطف‌الله، تازه است. این مورد که هنوز هم شوربختانه بر خلاف مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مبنی بر عدم اجرای گذر آقا نجفی ، پیگیری می‌شود، نشان از میزان توجه و اهمیت مدیران به شهری با مولفه‌های میراث تاریخی و فرهنگی است! تخریب‌ها برای ایجاد این گذر در جوار میدان جهانی “نقش جهان” موجب گسست در شاکله بافت تاریخی شده است.

در رویدادهای تازه ‎تر حوزه میراث فرهنگی، تجربه جهان نما در ابعاد کوچکتر، این بار در سال ۹۷ در قالب هتل کوچه ارفعی در حریم چهارباغ شکل گرفت. این هتل، ارتفاع ۸ متری حریم چهارباغ را نقض و با ارتفاع ۲۲ متری از سوی شورای شهر حمایت شد.

این گزارش و سخنان تامل برانگیز عباس حاج رسولیها،رییس دو دوره و عضو چهار دوره شورای شهر اصفهان، علیرضا نصر اصفهانی رییس شورای شهر فعلی که هر دو به شورای ششم نیز راه یافته اند، همچنین علیرضا جعفری زند و محمود درویش، دو کوشنده میراث فرهنگی اصفهان را در لینک زیر بخوانید:

انتهای پیام