عملکرد آب و فاضلاب هرمزگان در ساخت آب‌شیرین‌کن‌ها؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
شرکت آب و فاضلاب هرمزگان از احداث هفت آب‌شیرین‌کن جدید در شش شهرستان استان خبر داده است که قرار است آب شرب پایدار و باکیفیت را به بیش از ۱۶۴ هزار نفر در شهرها و روستاها ارائه دهد. اما آیا این اقدامات پاسخگوی بحران آبی استان خواهد بود یا صرفاً رفع تکلیفی دیگر در سایه چالش‌های زیرساختی و مدیریتی است؟
آغاز حرکت در مسیر توسعه یا جبران عقب‌ماندگی‌ها؟ مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان، عبدالحمید حمزه‌پور، اعلام کرده که این پروژه‌ها با سرمایه‌گذاری ۹ هزار و ۹۸۰ میلیارد ریال در حال اجرا هستند و با تکمیل آن‌ها شش شهر و ۷۹ روستا از آب شرب پایدار بهره‌مند خواهند شد. با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند که بهره‌برداری از آب‌شیرین‌کن‌ها هرچند اقدام ارزشمندی است، اما نمی‌تواند راه‌حل نهایی بحران کم‌آبی هرمزگان باشد.
هرمزگان به‌عنوان یکی از استان‌های کم‌بارش کشور، به‌شدت وابسته به منابع آب زیرزمینی و آب‌شیرین‌کن‌ها است. از این رو، اجرای چنین پروژه‌هایی می‌تواند گامی مثبت به شمار آید، اما سرعت پایین پیشرفت و تأخیرهای مکرر در بهره‌برداری از این تأسیسات، اعتماد عمومی را خدشه‌دار کرده است.
سرمایه‌گذاری چشمگیر، اما آیا کافی است؟
هرچند اعلام سرمایه‌گذاری ۹ هزار و ۹۸۰ میلیارد ریالی برای ساخت این آب‌شیرین‌کن‌ها امیدوارکننده به نظر می‌رسد، اما سوال اینجاست که آیا این سرمایه‌گذاری با چالش‌های مدیریت منابع، نگهداری از تجهیزات و مصرف بهینه هماهنگ است؟ استان هرمزگان علاوه بر کمبود منابع آبی، با مشکلاتی نظیر شبکه‌های فرسوده، هدررفت آب، و عدم تناسب بین ظرفیت تولید و مصرف مواجه است.
چالش بهره‌برداری به‌موقع
طبق اظهارات مدیرعامل، سه آب‌شیرین‌کن از مجموع هفت پروژه تا پایان امسال وارد مدار خواهند شد. این در حالی است که بسیاری از پروژه‌های مشابه در گذشته با تأخیرهای طولانی مواجه بوده‌اند و بهره‌برداری از آن‌ها گاهی سال‌ها به تعویق افتاده است. اگر این بار هم چنین وضعیتی تکرار شود، بحران آبی در استان نه‌تنها کاهش نمی‌یابد، بلکه تشدید خواهد شد.
راه‌حل‌های پایدار یا مسکن‌های موقت؟
هرچند ساخت آب‌شیرین‌کن‌ها به‌عنوان یکی از راهکارهای مقابله با کم‌آبی شناخته می‌شود، اما متخصصان بر این باورند که برنامه‌های بلندمدت‌تری مانند مدیریت تقاضا، بهینه‌سازی مصرف، و توسعه زیرساخت‌های شبکه توزیع باید در اولویت قرار گیرند. همچنین بهره‌برداری از فناوری‌های نوین و کاهش وابستگی به منابع آب شور می‌تواند به پایداری منابع آبی کمک کند.
فرصتی برای بازنگری در مدیریت منابع آبی
اقدام شرکت آب و فاضلاب هرمزگان در توسعه آب‌شیرین‌کن‌ها حرکتی مثبت اما ناکافی در برابر بحران آبی استان است. این پروژه‌ها می‌توانند تنها بخشی از مشکلات را حل کنند، اما بدون اصلاحات اساسی در مدیریت منابع و کاهش هدررفت آب، هرمزگان همچنان با بحران‌های آبی دست‌وپنجه نرم خواهد کرد. وقت آن است که مسئولان با رویکردی جامع‌تر، آینده‌ای پایدارتر برای منابع آبی این استان رقم بزنند.
بحران آبی هرمزگان؛ فراتر از آب‌شیرین‌کن‌ها
استان هرمزگان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، علاوه بر کمبود بارش، با افزایش دمای هوا و تبخیر بالای منابع آب روبه‌رو است. این شرایط باعث شده تا فشار بیشتری بر منابع آبی محدود وارد شود. در این میان، توسعه آب‌شیرین‌کن‌ها هرچند ضروری به نظر می‌رسد، اما به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای روزافزون باشد. عدم هماهنگی بین تأمین و مصرف آب، به‌ویژه در بخش کشاورزی و صنعت، مزید بر علت شده و به بحران آبی استان دامن زده است.
آیا حمایت‌های استاندار کافی خواهد بود؟
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان از حمایت‌های استاندار در پیشبرد پروژه‌های آبی سخن گفته است. هرچند این حمایت‌ها نویدبخش است، اما سؤال اینجاست که آیا این حمایت‌ها در سطح راهبردی نیز ادامه خواهد داشت؟ چراکه توسعه پایدار منابع آبی نیازمند رویکردی کلان‌تر و همکاری بین‌بخشی است. از برنامه‌ریزی شهری گرفته تا توسعه کشاورزی پایدار و آموزش عمومی، همه باید در دستور کار قرار گیرد تا از فشار بیش‌ازحد بر تأسیسات آب‌شیرین‌کن جلوگیری شود.
شهرها و روستاهای در انتظار؛ عدالت در توزیع آب
یکی از مسائل مهمی که در این پروژه‌ها کمتر به آن پرداخته شده، عدالت در توزیع منابع آبی است. طبق گفته مدیرعامل، این آب‌شیرین‌کن‌ها آب شرب شش شهر و ۷۹ روستا را تأمین خواهند کرد. با این حال، تجربه‌های پیشین نشان داده که بسیاری از مناطق روستایی در دریافت خدمات اولیه همچنان در اولویت‌های پایین قرار دارند. این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز نارضایتی اجتماعی و افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها شود.
تأمین مالی و موانع پیش‌رو
هرچند اعلام سرمایه‌گذاری نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد ریال قابل‌توجه است، اما تجربه‌های گذشته نشان داده که کمبود منابع مالی و مشکلات اجرایی معمولاً مانع از تحقق پروژه‌های زیرساختی در زمان مقرر می‌شود. اگر این پروژه‌ها نیز به دلیل عدم تأمین بودجه یا مدیریت ضعیف به تأخیر بیفتند، هزینه‌های سنگین‌تری به مردم استان تحمیل خواهد شد.
فرصت‌های از دست رفته؛ نیاز به شفافیت
یکی دیگر از انتقاداتی که به عملکرد آب و فاضلاب هرمزگان وارد است، نبود شفافیت در گزارش‌دهی و اطلاع‌رسانی به مردم است. مشخص نیست که این پروژه‌ها با چه اولویت‌بندی و بر اساس چه معیارهایی تعریف شده‌اند و چه تضمینی وجود دارد که بهره‌برداری از آن‌ها مطابق وعده‌های داده‌شده باشد. افزایش شفافیت در عملکرد می‌تواند اعتماد عمومی را تقویت کند و زمینه مشارکت مردم را در مصرف بهینه آب فراهم سازد.
نیاز به تحول در مدیریت منابع آبیپایان‌بندی؛ به سوی آینده‌ای پایدارتر
هرچند ساخت آب‌شیرین‌کن‌ها گامی رو به جلو در تأمین آب شرب پایدار برای استان هرمزگان است، اما نباید فراموش کرد که این پروژه‌ها به‌تنهایی پاسخگوی نیازهای گسترده استان نخواهند بود. بحران آبی هرمزگان فرصتی است برای بازنگری اساسی در مدیریت منابع آبی و برنامه‌ریزی برای آینده‌ای که در آن تمام شهروندان، چه در شهرها و چه در روستاها، از حق دسترسی به آب شرب باکیفیت بهره‌مند شوند.
انتهای پیام
