افزایش راندمان و تولید پایدار برق در هرمزگان؛ آیا تعمیرات اضطراری پاسخگوی چالش‌هاست؟
با وارد مدار شدن بویلر کمکی شماره یک نیروگاه بندرعباس پس از ۳۰ روز تعمیرات فشرده، گامی مهم در جهت افزایش راندمان تولید برق و تامین بخار آب شیرین‌کن‌ها برداشته شد. اما این پیشرفت در سایه چالش‌های بنیادین صنعت برق هرمزگان، از کمبود زیرساخت تا رشد بی‌رویه مصرف، همچنان ناکافی به نظر می‌رسد.
تعمیرات اساسی؛ گامی در جهت پایداری، محمدعقیل عامری سیاهویی، مدیرعامل نیروگاه بندرعباس، از پایان موفقیت‌آمیز تعمیرات بویلر کمکی شماره یک خبر داد. به گفته وی، این بویلر که به دلیل نشتی لوله‌های واتروال و دیگر مشکلات از مدار خارج شده بود، اکنون آماده بهره‌برداری است. این تعمیرات، با تأمین بخار مورد نیاز آب شیرین‌کن‌ها، موجب افزایش تولید آب مقطر و کاهش وابستگی واحدهای بخار شده و حدود ۷ مگاوات به تولید برق نیروگاه افزوده است.
ضرورت تأمین بخار پایدار
نیروگاه بندرعباس با داشتن دو بویلر کمکی هر کدام با توان تولید ۳۵ تن بخار سوپرهیت در ساعت، نقشی حیاتی در عملکرد آب شیرین‌کن‌ها ایفا می‌کند. آب شیرین‌کن‌ها بخشی از نیاز آب استان را تامین می‌کنند و هر گونه اختلال در کار بویلرها می‌تواند عواقب سنگینی برای تأمین آب و برق استان داشته باشد. با این حال، بهبود فعلی تنها مسکنی موقتی در برابر مشکلات اساسی زیرساخت‌های نیروگاهی به شمار می‌آید.
چالش‌های گسترده‌تر برق هرمزگان
هرچند تعمیر بویلر کمکی خبر مثبتی است، اما مسئله اصلی، ضعف زیرساخت‌های برق در استان هرمزگان است. رشد روزافزون مصرف برق در صنایع و شهرها، فشار مضاعفی بر نیروگاه‌های استان وارد کرده است. نیروگاه بندرعباس که بزرگ‌ترین نیروگاه جنوب شرق کشور است، در حالی بار سنگین تامین برق صنایع بزرگ و مناطق شهری را به دوش می‌کشد که نیاز به توسعه و نوسازی زیرساخت‌ها بیش از پیش احساس می‌شود.
ضرورت نگاه بلندمدت به توسعه صنعت برق
در شرایطی که نیروگاه بندرعباس به عنوان قلب تپنده صنعت برق هرمزگان عمل می‌کند، محدودیت‌های زیرساختی و افزایش تقاضا تهدیدی جدی برای پایداری برق در این استان محسوب می‌شود. پروژه‌هایی نظیر تعمیر بویلر کمکی هرچند دستاوردی کوتاه‌مدت هستند، اما بدون برنامه‌ریزی جامع و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های نو، نمی‌توان به رفع چالش‌های بنیادین صنعت برق امیدوار بود.
هرچند اقداماتی نظیر راه‌اندازی مجدد بویلر کمکی نیروگاه بندرعباس گامی در جهت بهبود شرایط است، اما صنعت برق هرمزگان نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت، توسعه ظرفیت تولید و استفاده از فناوری‌های نوین برای مقابله با چالش‌های پیش رو است.
اهمیت بویلر در سیستم تولید برق و آب شیرین
بویلرها به عنوان یکی از اجزای حیاتی نیروگاه‌های حرارتی نقش مهمی در تبدیل انرژی حرارتی به برق و تامین بخار لازم برای فرآیندهای صنعتی دارند. در نیروگاه بندرعباس، بویلرهای کمکی نه تنها بخار مورد نیاز برای تولید برق را تامین می‌کنند، بلکه در عملیات آب شیرین‌کن‌ها نیز نقشی اساسی ایفا می‌کنند. در استانی مانند هرمزگان، که با کمبود منابع آب مواجه است، وابستگی به چنین تجهیزاتی بسیار پررنگ‌تر است. هرگونه نقص یا توقف در عملکرد این بویلرها می‌تواند هم تولید برق را مختل کند و هم تامین آب شیرین را با بحران مواجه سازد.
مقایسه با تکنولوژی سایر کشورها
در حالی که در نیروگاه بندرعباس و بسیاری از نیروگاه‌های ایران همچنان از تجهیزات سنتی و قدیمی استفاده می‌شود، کشورهای پیشرفته به سوی استفاده از بویلرهای مدرن و با راندمان بالا حرکت کرده‌اند. به عنوان مثال:
آلمان: این کشور از بویلرهای پیشرفته‌ای بهره میبرد که با بهره‌گیری از فناوری‌های هوشمند و کنترل دیجیتال، به حداقل مصرف سوخت و حداکثر بازدهی دست می‌یابند.
ژاپن: نیروگاه‌های ژاپن از سیستم‌های بویلر با قابلیت بازیافت انرژی استفاده می‌کنند که علاوه بر کاهش آلودگی، باعث افزایش تولید برق و کاهش هزینه‌ها می‌شود.
ایالات متحده: در این کشور، بویلرهای فوق بحرانی با کارایی بالاتر و انتشار گازهای گلخانه‌ای کمتر جایگزین بویلرهای سنتی شده‌اند.
در مقایسه، بویلرهای مورد استفاده در نیروگاه بندرعباس عمدتاً بر اساس فناوری‌های چند دهه قبل طراحی شده‌اند و فاقد نوآوری‌های مدرن در مدیریت مصرف انرژی و کاهش آلایندگی هستند.
دلایل عقب‌افتادگی صنعت بویلرسازی در ایران
عقب‌ماندگی ایران در این حوزه دلایل متعددی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. تحریم‌های اقتصادی: محدودیت‌های بین‌المللی باعث شده تا ایران نتواند به تکنولوژی‌های روز دنیا دسترسی پیدا کند و در نتیجه از تجهیزات پیشرفته محروم مانده است.
2. کمبود سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه: برخلاف کشورهای پیشرفته، سرمایه‌گذاری کافی در حوزه تحقیق و توسعه بویلرهای پیشرفته در ایران صورت نمی‌گیرد.
3. فرسودگی زیرساخت‌ها: بسیاری از نیروگاه‌های ایران با تجهیزات قدیمی فعالیت می‌کنند و روند نوسازی آن‌ها به دلیل محدودیت بودجه و برنامه‌ریزی کند است.
4. مدیریت ناکارآمد: در بسیاری از موارد، نبود مدیریت منسجم و برنامه‌ریزی بلندمدت در صنعت برق و تجهیزات جانبی آن باعث شده که ایران نتواند از پتانسیل‌های خود به درستی استفاده کند.
راهکارهای پیشرفت و مدرن‌سازی
برای جبران عقب‌افتادگی و حرکت به سمت مدرن‌سازی صنعت بویلر در ایران، چند اقدام کلیدی می‌تواند موثر باشد:
1. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین: همکاری با شرکت‌های خارجی و استفاده از فناوری‌های روز دنیا در طراحی و ساخت بویلرهای پیشرفته.
2. توسعه انرژی‌های جایگزین: تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر برای کاهش وابستگی به بویلرهای حرارتی قدیمی.
3. آموزش نیروهای متخصص: تربیت نیروی انسانی ماهر در حوزه‌های مرتبط با طراحی، ساخت و نگهداری بویلرهای پیشرفته.
4. توسعه زیرساخت‌ها: بازسازی نیروگاه‌های فرسوده و جایگزینی تجهیزات قدیمی با نمونه‌های مدرن و کارآمد.
هرچند تعمیر و بازسازی بویلرهای نیروگاه بندرعباس گامی مثبت در تامین برق و آب استان هرمزگان است، اما این اقدامات نمی‌توانند جایگزین نیاز به توسعه فناوری و مدرن‌سازی تجهیزات شوند. حرکت به سوی استفاده از بویلرهای پیشرفته و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های نوین، تنها راهی است که می‌تواند ایران را به سطح رقابت با کشورهای پیشرفته برساند و از بحران‌های مکرر در تامین انرژی جلوگیری کند.
سوال‌های بی‌پاسخ؛ مسیر پیشرفت یا تکرار چرخه معیوب؟
با توجه به ضرورت مدرن‌سازی صنعت برق در کشور و نقش حیاتی تجهیزات نیروگاهی مانند بویلرهای کمکی، این پرسش مطرح می‌شود که چرا برنامه‌های توسعه‌ای نیروگاه‌های ایران همچنان به تعمیرات موقت و رفع مشکلات روزمره محدود شده‌اند؟
آیا وابستگی بیش از حد به تجهیزات فرسوده و قدیمی تنها نتیجه تحریم‌ها است، یا ضعف مدیریت و برنامه‌ریزی نیز در این وضعیت نقش داشته‌اند؟
چرا با وجود ظرفیت‌های علمی و صنعتی در کشور، هنوز گامی جدی در تولید بویلرهای مدرن و بهره‌گیری از فناوری‌های بومی برداشته نشده است؟
آیا راه‌اندازی موقت یک بویلر کمکی، که صرفاً از تشدید بحران جلوگیری می‌کند، می‌تواند پاسخگوی نیاز رو به رشد استان هرمزگان و صنایع استراتژیک آن باشد؟
چالش آینده‌نگری در صنعت برق
نیروگاه بندرعباس به عنوان بزرگ‌ترین نیروگاه جنوب شرق کشور، تنها نمونه‌ای از وضعیت کلی صنعت برق در ایران است. اما آیا چنین تعمیراتی می‌تواند تضمینی برای پایداری در بلندمدت باشد؟
چه برنامه‌ای برای جایگزینی تجهیزات فرسوده با فناوری‌های مدرن وجود دارد؟
آیا صرفه‌جویی‌های کوتاه‌مدت در هزینه‌ها، هزینه‌های بلندمدت ناشی از ناپایداری سیستم را توجیه می‌کند؟
نقش مسئولین و دستگاه‌های نظارتی در پیگیری توسعه واقعی زیرساخت‌ها چیست؟
این پرسش‌ها باید پاسخی روشن و عملیاتی پیدا کنند، چرا که تداوم وضعیت فعلی تنها بحران‌های بیشتر در تامین برق و آب را به همراه خواهد داشت.
انتهای پیام
