کهن‌ترین مسجد ایران؛ چالش‌های ثبت جهانی و نگرانی‌های کنشگران میراث‌فرهنگی دامغان
مسجد تاریخانه، به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران، با وجود ارزش‌های تاریخی و فرهنگی بسیار، به‌دلیل مشکلات متعدد در مسیر ثبت جهانی، در خطر فراموشی و تخریب قرار دارد.
کنشگران میراث‌فرهنگی دامغان از ساخت و سازهای جدید در حریم این مسجد ابراز نگرانی کرده و خواستار توجه ویژه به وضعیت این اثر تاریخی هستند.
تاریخچه مسجد تاریخانه؛ نماد هویت اسلامی ایران
مسجد تاریخانه، که بسیاری از محققان آن را از نخستین مساجد ایران به‌حساب می‌آورند، سال‌هاست که در کانون توجه کنشگران میراث‌فرهنگی قرار دارد. این مسجد با طراحی خاص و معماری بی‌نظیرش، گواهی بر تاریخ دیرینه و هویت اسلامی ایران است. اما با وجود این ویژگی‌های برجسته، شرایطی به وجود آمده که موجب شده تا امکان ثبت جهانی این بنای تاریخی در فهرست یونسکو به شدت کاهش یابد.
چالش‌های ثبت جهانی؛ مشکلاتی که بر سر راه تاریخانه است
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در مسیر ثبت جهانی مسجد تاریخانه، وجود ساختمان‌های جدید و ساخت و سازهای غیراصولی در حریم این مسجد است. به‌عنوان مثال، در ۴۰ سال گذشته، یک مسجد جدید در مجاورت این اثر تاریخی ساخته شده و تنها دو سال پیش نیز یک ساختمان چهار طبقه در حریم آن بنا گردیده است. این اقدامات به‌وضوح به محیط فرهنگی و تاریخی مسجد آسیب زده و مانع از ثبت آن به‌عنوان یک اثر جهانی می‌شود.
دامغان و فقدان ثبت جهانی؛ چرا این شهر در فهرست یونسکو نیست؟
با وجود دارا بودن آثار و محوطه‌های ارزشمند، دامغان تاکنون نتوانسته به فهرست یونسکو راه پیدا کند. این امر نه‌تنها به مشکلات اداری و فرآیندهای پیچیده ثبت آثار جهانی مربوط می‌شود، بلکه به فقدان حمایت‌های لازم از سوی نهادهای دولتی و غیردولتی نیز ارتباط دارد. کارشناسان بر این باورند که بی‌توجهی به حفظ آثار تاریخی و عدم تخصیص منابع کافی برای مرمت و نگهداری این بناها، از دلایل اصلی عدم ثبت جهانی دامغان است.
نارضایتی کنشگران میراث‌فرهنگی
کنشگران میراث‌فرهنگی دامغان با ابراز نارضایتی از وضعیت کنونی، خواستار توجه جدی مسئولان به مسجد تاریخانه و دیگر آثار تاریخی شهر هستند. آن‌ها بر این باورند که برای جلوگیری از تخریب و فراموشی این آثار، نیاز به ایجاد قوانین و دستورالعمل‌های مشخص برای حفاظت از حریم بناهای تاریخی وجود دارد. همچنین، آن‌ها معتقدند که لازم است مسئولان به‌منظور حفظ هویت فرهنگی و تاریخی این شهر، به مرمت و بازسازی آثار تاریخی توجه بیشتری داشته باشند.
مسجد تاریخانه به‌عنوان نمادی از تاریخ و هویت اسلامی ایران، نیازمند حمایت‌های جدی و مؤثر است تا از خطرات ناشی از ساخت و سازهای جدید و بی‌توجهی به آثار تاریخی در امان بماند. کنشگران میراث‌فرهنگی با هشدار نسبت به وضعیت کنونی این مسجد، بر ضرورت ثبت جهانی آن و حفاظت از سایر بناهای تاریخی دامغان تأکید دارند. در نهایت، توجه به میراث فرهنگی و تاریخی، نه‌تنها موجب حفظ هویت ملی می‌شود، بلکه به‌عنوان سرمایه‌ای ارزشمند برای نسل‌های آینده نیز به حساب می‌آید.
انتهای پیام
