تخت‌جمشید زیر سایه سنگین آلاینده‌های پتروشیمی؛ مرگ تدریجی میراث هخامنشی
رشد بی‌رویه گل‌سنگ‌ها بر نقوش و کتیبه‌های تخت‌جمشید و تاثیر مخرب آلاینده‌های شیمیایی ناشی از پتروشیمی مجاور این اثر تاریخی، خطری جدی برای یکی از بزرگ‌ترین یادگارهای هخامنشی ایجاد کرده است.
باستان‌شناسان و کنشگران میراث فرهنگی هشدار می‌دهند که اگر این روند ادامه یابد، آسیب‌های برگشت‌ناپذیری به این بنای جهانی وارد خواهد شد.
تاثیر آلاینده‌های پتروشیمی بر تخت‌جمشید؛ تهدیدی که نادیده گرفته می‌شود
پیش از این نیز خطرات ناشی از آلاینده‌های شیمیایی بر میراث‌فرهنگی، بارها توسط فعالان این حوزه مطرح شده بود. اما آنچه که اکنون نگرانی‌ها را افزایش داده، تاثیر مخرب آلاینده‌های پتروشیمی بر رویش گل‌سنگ‌ها و روند فرسایش تدریجی کتیبه‌ها و نقوش تخت‌جمشید است. به‌گفته متخصصان، این گل‌سنگ‌ها به مرور زمان ساختار سنگی کتیبه‌ها را دچار فرسایش کرده و آثار تاریخی تخت‌جمشید را تخریب می‌کنند.
در همایشی که با عنوان «نقش جامعه محلی در توسعه پایدار تخت‌جمشید» برگزار شد، مسئولان شهرستان مرودشت و باستان‌شناسان اعلام کردند که آلاینده‌های شیمیایی حاصل از مجتمع پتروشیمی همجوار، تاثیری مستقیم بر رشد گل‌سنگ‌ها دارند و اگر این روند ادامه یابد، تخت‌جمشید به عنوان یکی از ارزشمندترین آثار جهانی با خطر نابودی روبه‌رو خواهد شد.
سال‌ها هشدار و بی‌عملی؛ آیا وقت اقدام نرسیده است؟
نگرانی درباره تخریب تخت‌جمشید به دلیل آلاینده‌های شیمیایی موضوع جدیدی نیست؛ سال‌هاست که کنشگران میراث فرهنگی و حامیان محیط زیست درباره اثرات مخرب این آلاینده‌ها بر میراث باستانی ایران هشدار می‌دهند. با این حال، تاکنون اقدام جدی و موثری برای جلوگیری از این تهدید صورت نگرفته است. با وجود حساسیت بالای موضوع و اهمیت جهانی تخت‌جمشید، به نظر می‌رسد که همچنان برنامه‌ریزی مشخصی برای کنترل آلاینده‌ها و کاهش تاثیرات زیست‌محیطی این مجتمع پتروشیمی در دست نیست.
تخت‌جمشید؛ میراثی جهانی زیر تیغ آلاینده‌های صنعتی
تخت‌جمشید به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مشهورترین آثار هخامنشی و میراث جهانی یونسکو، ارزش فرهنگی و تاریخی بی‌بدیلی برای ایران و جهان دارد. این مجموعه که در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شده، نه تنها بخشی از هویت تاریخی ایرانیان بلکه گنجینه‌ای از هنر و تمدن بشری است. در چنین شرایطی، هرگونه آسیبی به این مجموعه، به منزله نابودی بخشی از میراث جهانی و هویت ملی ایران محسوب می‌شود.
فعالان میراث‌فرهنگی و کنشگران زیست‌محیطی تأکید دارند که دولت و مسئولان محلی باید هرچه سریع‌تر برنامه‌هایی برای کنترل آلاینده‌های صنعتی اجرا کنند. تخت‌جمشید و سایر آثار تاریخی ایران، سرمایه‌های ارزشمندی هستند که بدون مراقبت و توجه کافی، در معرض خطر نابودی قرار دارند.
درخواست برای اقدامات فوری و موثر
از نظر متخصصان، برای مقابله با تهدید گل‌سنگ‌ها و آلاینده‌های شیمیایی، ضروری است که تدابیر فوری برای کاهش آلاینده‌های پتروشیمی و اجرای پروژه‌های حفاظتی پایدار در تخت‌جمشید به اجرا درآید. باستان‌شناسان و دوستداران میراث‌فرهنگی بارها بر لزوم اجرای طرح‌های علمی و حفاظتی تاکید کرده‌اند تا بتوان این اثر را از آسیب‌های احتمالی در امان نگه داشت.
نقش جامعه محلی در توسعه پایدار تخت‌جمشید
در همایش «نقش جامعه محلی در توسعه پایدار تخت‌جمشید» نیز بر اهمیت مشارکت جامعه محلی برای حفاظت از این اثر تأکید شد. مردم مرودشت به عنوان جامعه‌ای نزدیک به تخت‌جمشید، می‌توانند در کنار مسئولان نقش مهمی در حفاظت و توسعه پایدار این میراث جهانی ایفا کنند. بهره‌گیری از دانش محلی، آموزش‌های محیط زیستی و ارتقای آگاهی جامعه محلی درباره اهمیت حفظ تخت‌جمشید می‌تواند به حفظ این اثر تاریخی کمک کند و تهدیدات زیست‌محیطی را کاهش دهد.
تخت‌جمشید، میراثی که باید به آینده سپرده شود
با ادامه آلاینده‌های شیمیایی و رشد بی‌رویه گل‌سنگ‌ها بر روی تخت‌جمشید، نگرانی‌ها درباره آینده این میراث بی‌نظیر به اوج رسیده است. از همین رو، درخواست‌ها برای اقدامات جدی و فوری از سوی مسئولان میراث فرهنگی و محیط زیست بیش از پیش شنیده می‌شود. امید است که با مدیریت صحیح و تدابیر اساسی، این میراث جهانی را به نسل‌های آینده سپرده و از نابودی تدریجی آن جلوگیری کنیم.
انتهای پیام
