تعرض به محوطه باستانی شوش؛ ساخت و ساز در «ویندی پارک»
شهر باستانی شوش، یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین مناطق تاریخی ایران، بار دیگر در معرض تعرض قرار گرفته است. این بار، ساخت و سازهای غیرمجاز در محوطه‌ای به نام «ویندی پارک» در پشت یک پمپ بنزین، زنگ خطر را برای این میراث جهانی به صدا درآورده است.
علی‌رغم اهمیت تاریخی و باستان‌شناسی این منطقه، یگان حفاظت میراث‌فرهنگی تا کنون اقدامی جدی برای جلوگیری از این ساخت‌وسازها انجام نداده است.
آغاز ماجرا: ساخت و ساز در محوطه‌ای باستانی
به گزارش شاهدان محلی، در محوطه «ویندی پارک» که محل استقرار آثار و بقایای باستانی از دوران ایلامی، اشکانی و ساسانی است، ساخت‌وسازهای جدیدی آغاز شده است. این محوطه نه تنها در حریم باستانی شوش قرار دارد، بلکه خود نیز دارای عرض و حریم است و طبق قوانین باید تحت حفاظت ویژه قرار گیرد. با این حال، یگان حفاظت میراث‌فرهنگی و مسئولان محلی تا به امروز اقدامی برای توقف این پروژه‌های غیرقانونی انجام نداده‌اند.
تعاملات مشکوک با مدیران محلی
یکی از اعضای شورای شهر شوش در مصاحبه‌ای اعلام کرده است که این ساخت و سازها با «تعامل» و هماهنگی با مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی شوش و رئیس اداره شوش صورت گرفته است. این اظهارات بلافاصله با واکنش تند کارشناسان و فعالان میراث‌فرهنگی مواجه شد. بسیاری از آنان پرسیده‌اند: «تعامل با پایگاه میراث‌فرهنگی یعنی ساخت و ساز در تپه باستانی؟» اگر این تعاملات به معنی نقض حریم‌های تاریخی و اجرای پروژه‌های عمرانی در عرصه‌های باستانی است، چه کسی مسئول حفاظت از این آثار خواهد بود؟
اهمیت «ویندی پارک» در تاریخ باستانی ایران
ویندی پارک محوطه‌ای است که در گمانه‌زنی‌های سال ۱۳۶۹ توسط دکتر مهدی رهبر به عنوان یکی از مهم‌ترین محوطه‌های استقراری ایلامی، اشکانی و ساسانی شناسایی شد. در این محوطه، کتیبه‌های ایلامی و تدفین‌های باستانی از دوره‌های مختلف کشف شده است. باستان‌شناسان حتی وجود آثار غنی از دوره اسلامی را نیز در این منطقه گزارش داده‌اند. بنابراین، این تپه بخشی از میراث تمدن‌های باستانی است که شوش را به یکی از مراکز مهم تاریخی تبدیل کرده‌اند.
نقض توافقات دهه ۷۰
ساخت‌وسازهای اخیر در «ویندی پارک» نقض آشکار توافقنامه‌هایی است که در دهه ۱۳۷۰ بین شهرداری و میراث‌فرهنگی منعقد شد. طبق این توافقنامه، قرار بود محوطه تنها برای چمن‌کاری و ایجاد فضای سبز استفاده شود و هرگونه تغییر کاربری و ساخت‌وساز در این منطقه ممنوع بود. در آن زمان، مسئولان میراث‌فرهنگی برای جلوگیری از تخریب این محوطه باستانی توسط حفاران غیرمجاز، آن را به شهرداری سپردند. با این حال، عدم نظارت و همکاری صحیح بین دو نهاد، امروز به نقطه‌ای رسیده که پروژه‌های عمرانی در این محوطه در حال اجرا هستند.
خطرات پیش روی میراث‌فرهنگی شوش
شوش به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و آثار تاریخی بی‌نظیر، یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری ایران به‌شمار می‌آید. هر ساله هزاران گردشگر از سراسر کشور و جهان از این شهر باستانی بازدید می‌کنند. اما اگر ساخت‌وسازهای غیرقانونی در مناطق باستانی ادامه یابد، این میراث ارزشمند به‌طور جدی در معرض خطر قرار خواهد گرفت. شوش روزگاری مرکز برخورد دو تمدن بزرگ میانرودان و ایلام بوده و آثار برجای‌مانده از این دوره‌ها همچنان بر غنای تاریخی آن می‌افزایند.
چه باید کرد؟
با توجه به اهمیت تاریخی شوش و محوطه‌های باستانی آن، ضرورت دارد که هرگونه ساخت‌وساز در این مناطق به سرعت متوقف شود. یگان حفاظت میراث‌فرهنگی باید به‌طور جدی به میدان بیاید و از تکرار چنین اقداماتی جلوگیری کند. علاوه بر این، لازم است که توافقات قدیمی به‌روزرسانی شده و نظارت دقیق‌تری بر اجرای آن‌ها صورت گیرد. در غیر این‌صورت، شوش به‌تدریج شاهد نابودی میراث باستانی خود خواهد بود.
تعرض به محوطه باستانی شوش و «ویندی پارک» تنها یک نمونه از تهدیداتی است که میراث‌فرهنگی ایران با آن روبه‌رو است. حفظ و نگهداری این آثار نه‌تنها برای تاریخ و فرهنگ ایران، بلکه برای جامعه جهانی از اهمیت بالایی برخوردار است. مسئولان محلی و ملی باید به‌سرعت اقدام کنند تا جلوی تخریب بیشتر این آثار باستانی گرفته شود و تاریخ باستانی این منطقه همچنان برای نسل‌های آینده حفظ شود.
انتهای پیام
