جاده‌کشی در حریم درجه یک شهر باستانی دارابگرد؛ غفلت از تاریخ کهن ساسانی
شهر باستانی دارابگرد، یکی از ارزشمندترین و کهن‌ترین شهرهای ایران، امروزه به نماد بی‌توجهی و بی‌مهری تبدیل شده است. این شهر که در دوران ساسانیان از مهم‌ترین مراکز شهری ایران به شمار می‌رفت، اکنون به صحنه تاخت و تاز غارتگران و سودجویان میراث فرهنگی و همچنین دست‌اندازی‌های دولتی بدل شده است.
در جدیدترین مورد از این اقدامات، یک نهاد دولتی بدون مجوز و هماهنگی با اداره میراث فرهنگی، در حال احداث جاده‌ای در حریم درجه یک این محوطه باستانی است؛ حریمی که بر اساس قوانین میراث فرهنگی به‌طور کامل تحت حفاظت بوده و هرگونه ساخت‌وساز در آن ممنوع است.
جاده‌کشی در دل تاریخ
سیاوش آریا، فعال و پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در استان فارس، با ارائه اسناد و تصاویر مربوط به این جاده‌کشی غیرقانونی به خبرنگار ما، از آخرین موارد دست‌اندازی در شهر باستانی دارابگرد خبر داد. او گفت: «در حالی که حریم درجه یک این شهر به شدت مورد حفاظت قرار دارد، یکی از نهادهای دولتی بدون کسب استعلام و هماهنگی لازم با اداره میراث فرهنگی شهرستان داراب، اقدام به کشیدن جاده‌ای در این منطقه کرده است.»
این اقدام غیرمجاز در حالی صورت گرفته که کف زمین این محوطه پر از سفال‌های تاریخی است که به وضوح نشان‌دهنده اهمیت باستان‌شناسی این منطقه است. به گفته آریا، این جاده‌کشی بدون توجه به آسیب‌های جدی که ممکن است به لایه‌های باستانی و تاریخی این منطقه وارد شود، انجام شده و این مسئله می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای میراث فرهنگی کشور به همراه داشته باشد.
نقض قانون‌های میراث فرهنگی
براساس قوانین میراث فرهنگی کشور، هرگونه عملیات عمرانی در نزدیکی یا داخل محدوده‌های تاریخی و باستانی باید با مجوز و هماهنگی اداره میراث فرهنگی انجام شود. این قوانین به منظور حفاظت از آثار تاریخی و جلوگیری از تخریب لایه‌های باستانی وضع شده‌اند. اما به نظر می‌رسد که در مورد دارابگرد، این مقررات نادیده گرفته شده است.
سیاوش آریا با اشاره به این موضوع تاکید کرد: «این اقدام نه تنها تخلف محسوب می‌شود، بلکه به بافت تاریخی و لایه‌های باستان‌شناسی شهر دارابگرد آسیب‌های جدی و برگشت‌ناپذیری وارد می‌کند.» او افزود: «باید هرچه زودتر این فعالیت عمرانی متوقف شود و مسئولان ذی‌ربط در قبال این تخلف پاسخگو باشند.»
چالش‌های پیش‌روی دارابگرد
شهر دارابگرد در سال‌های اخیر بارها مورد تعرض سودجویان و قاچاقچیان میراث فرهنگی قرار گرفته است. حفاری‌های غیرمجاز در این محوطه تاریخی به منظور کشف گنج و اشیای باستانی، تنها یکی از مشکلات پیش روی این شهر است. از سوی دیگر، رهاسازی زباله و پسماندهای ساختمانی در اطراف این شهر باستانی، چهره این منطقه را مخدوش کرده و به تخریب تدریجی آن دامن زده است.
آریا در این خصوص گفت: «در یک سال گذشته، دست‌اندازی‌های متعددی به این شهر کهن صورت گرفته است. از حفاری‌های غیرمجاز تا ریختن زباله و پسماند ساختمانی در اطراف آن، همه این موارد به تهدیدی جدی برای این میراث ارزشمند تبدیل شده‌اند.»
درخواست مداخله فوری مسئولان
این پژوهشگر میراث فرهنگی با اشاره به اینکه موضوع را به اطلاع مسئولان مربوطه رسانده است، تاکید کرد که توقف فوری این جاده‌کشی و حفاظت بیشتر از این منطقه ضروری است. او افزود: «من این مسئله را به اطلاع یگان حفاظت میراث فرهنگی استان فارس و معاونت میراث فرهنگی استان رسانده‌ام و خواستار مداخله سریع برای جلوگیری از ادامه این روند شده‌ام.»
او همچنین از مسئولان خواست که به جای بی‌توجهی به اهمیت تاریخی شهر دارابگرد، اقدامات جدی‌تری برای حفظ و نگهداری آن انجام دهند. «این شهر بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی ایران است و تخریب آن نه تنها به از بین رفتن بخشی از تاریخ ما می‌انجامد، بلکه به معنای نادیده گرفتن ارزش‌های ملی و بین‌المللی کشورمان است.»
اهمیت شهر باستانی دارابگرد
دارابگرد یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران است که پیشینه آن به دوران ساسانیان بازمی‌گردد. این شهر به دلیل ساختار معماری خاص خود و قرار گرفتن در منطقه‌ای استراتژیک، در دوران باستان یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران بوده است. آثار تاریخی باقی‌مانده در این شهر، شامل برج و باروهای عظیم، بقایای کاخ‌ها و محوطه‌های باستانی متعدد، نشان از شکوه و عظمت آن در دوران گذشته دارد.
این شهر از لحاظ باستان‌شناسی و تاریخی دارای اهمیت بالایی است و بسیاری از کارشناسان معتقدند که دارابگرد می‌تواند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران در سطح جهانی معرفی شود. اما بی‌توجهی به این میراث ارزشمند و اقدامات غیرقانونی مانند جاده‌کشی در حریم درجه یک آن، تهدیدی جدی برای بقای این شهر باستانی است.
شهر باستانی دارابگرد، که روزگاری نمادی از شکوه و عظمت ایران باستان بوده است، امروز به مکانی برای تاخت‌وتاز سودجویان و متجاوزان به میراث فرهنگی تبدیل شده است. بی‌توجهی نهادهای دولتی و اقدامات غیرقانونی همچون جاده‌کشی در حریم این شهر، می‌تواند به از بین رفتن بخش مهمی از تاریخ و هویت ایران منجر شود. از این رو، ضروری است که مسئولان مربوطه با جدیت بیشتری به حفظ و نگهداری این میراث ارزشمند بپردازند و از تکرار چنین اقداماتی جلوگیری کنند.
انتهای پیام
