گورستان نارنگی در هرمزگان

بیماری زوال مرکبات بسیاری از باغ های نارنگی را در هرمزگان خشکانده است.
گورستان نارنگی در هرمزگان… بیشتر محصولشان را فروخته اند و تک و توکی میوه روی سرشاخه‌ها مانده که می‌گویند برای شب عید است.
چند سالی است که روزگار همراه با باغ داران سیاهو نیست و کام شان مثل گذشته شیرین نیست.
عباس یکی از باغ داران می‌گوید: امسال هم خدا را شکر چند تا کامیون برای فروش به تهران فرستادیم، اما هر سال بارمان کمتر می شود و می ترسیم تا چند سال آینده دیگر باری برای فروش نداشته باشیم.
نارنگی از نیمه دوم دیماه آغاز می‌شود و تا نیمه دوم اسفند ادامه دارد.
هنوز تلخی نابودی لیموترش‌های رودان بهشت جنوب بر اثر بیماری جاروک از بین نرفته که سر و کله یک آفت دیگری پیدا شد.
نارنگی سیاهو هر سال در حال آب رفتن و کم شدن است.
در برخی مناطق سیاهو نابودی مرکبات به اندازه‌ای است که باغ را به گورستان تبدیل کرده است.
بیماری زوال چند سالیست که به جان نارنگی‌های سیاهو افتاده است.
دیگر باغ‌های سرسبز در دامنه زیبای کوه هماگ و گنو چشمنوازی نمی‌کند.
عمر نارنگی در سیاهو به درازای چند نسل است و بیش از ۴۰۰ سال از کاشت آن می‌گذرد. شغل آبا و اجدادی برای مردم منطقه است.
به گفته اهالی نخستین نهال نارنگی را حدود نیم قرن پیش ملوانان از کشور هندوستان به بندرعباس آوردند.
گورستان نارنگی در هرمزگان کارشناس گیاه شناسی می‌گوید: برای کار تحقیقاتی به بیشتر کشور‌های تولید کننده مرکبات سفر کرده و در هیچ جای دنیا میوه‌ای با این ویژگی‌ها و طعم ندیده است.
مجید عسکری می‌افزاید:کیفیت “نارنگی سیاهو” به علت خصوصیات ژنتیکی گیاه و ویژگی‌های اقلیمی است که در دیگر نقاط دنیا وجود ندارد.
وی می‌گوید: در ایران نیز در بسیاری از نقاط مانند شهرستان جهرم، ساری نهال نارنگی سیاهو کشت شده، اما کیفیت پایین تری بدست آمده است.
۲۱ روستا در دهستان سیاهو مرکز عمده تولید و کاشت نارنگی است.
نارنگی پُفکی سیاهو سال نود و پنج ثبت ملی شد و اکنون شهره جهانی و ملی دارد و سالانه یک سوم محصول برداشت شده به کشور‌های اروپایی، حاشیه خلیج فارس، آسیای میانه صادر می‌شود.
سطح زیر کشت باغ‌های نارنگی پفکی سیاهو ۲ هزار هکتار است که سالانه ۲۰ تن محصول برداشت می‌شود.

آفت زوال

اما این روز‌ها نارنگی کاران سیاهویی حال خوشی ندارند. بیماری‌ها و آفات درختان نارنگی را یکی پس از دیگر خشک کرده و کاری از دست باغداران و مسولان جهاد کشاورزی بر نمی‌آید.
بهمن ۵۰ ساله از باغ داران روستای هماگ می‌گوید: روزگاری بیش از ۵ تن نارنگی برداشت می‌کردیم که اکنون بر اثر رشد بیماری و آفت‌ها به کمتر از ۲۰۰ کیلوگرم رسیده است.
وی می‌افزاید: ۱۰ سالی است که درختان نارنگی در منطقه خشک می‌شوند و و کارشناسان مرکز تحقیقات کشاورزی استان هنوز نتوانسته اند راهکار مقابله با آن را ارایه کنند.
زوال نارنگی نوعی بیماری قارچی که یک‌باره درخت را درگیر، خشک و محصول را پوک می‌کند.
این بیماری عمر درختان نارنگی را کوتاه کرده است. درختان دو تا سه سال ثمر می‌دهند و بعد از بین می‌روند. به همین علت کشاورزان مجبور به کاشت چند نهال کوچک در یک کرت و گودال هستند
تا زمانی‌که درخت نارنگی از بین رفت، نهال‌های جدید به ثمر بنشینند. تعداد زیادی از روستاها دیگر از کشاورزی امرارمعاش نمی‌کنند و کاشت نارنگی را رها کردند.
تنها چند روستا همچنان به کشت نارنگی دارند. اگر به داد نارنگی سیاهو نرسند در چند سال آینده چیزی به نام گونه نارنگی سیاهو وجود نخواهد داشت و برای همیشه نابود می‌شود.
شیرعلی باقرزاده باغدار بزرگ روستای زاکین نیز می‌گوید: بسیاری از بیماری‌ها ناشناخته مانده اند و دارو‌های کارشناسان کشاورزی نیز جلوی نابودی باغ‌ها را نگرفته است.
رییس خانه کشاورز استان می‌گوید: با وجود شیوه‌های به روز برای مبارزه با آفات هنوز شاهد رشد و بروز انواع آفات و بیماری‌ها در کشاورزی هرمزگان هستیم.
ابوطالب جوادی می‌افزاید: مرکز تحقیقات، دانش آموختگان و مهندسان خبره‌ای دارد، اما این افراد از ابزار‌های آزمایشگاهی و تحقیقاتی روز بی‌بهره هستند.
وی با اشاره به نبود مزرعه مادر تحقیقاتی در هرمزگان می‌گوید: نه تنها مرکز تحقیقات مزرعه مادر ندارد بلکه دانشکده‌های کشاورزی استان نیز برای آموزش دانشجویان، بررسی و تحقیقات خود و شناسایی آفات کشاورزی، مزرعه و ایستگاه تحقیقاتی و عملیاتی ندارد و اقدامی هم هنوز در این خصوص صورت نگرفته است.

عضو هیات مدیره انجمن صنفی کشاورزی هرمزگان نیز می‌گوید: کارشناسان و اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان دغدغه کشاورزان را ندارند و ناظران جهاد کشاورزی نیز یا بی سواد و یا دلال کود هستند.
کرامت وکیلی می‌افزاید: بی توجهی به بخش کشاورزی باعث شده تا میانگین سن کشاورزان به ۵۲ سال برسد و نسل جوان اشتیاقی به فعالیت کشاورزی ندارند.
در گوشه وکنار دهستان سیاهو پر شده از درختانی با سر و شاخه خشک که نشان از زجر کش شدن نارنگی هاست. دردی که کم کم جان باغ‌ها را می‌گیرد.
منصور شفیعی رییس جهاد کشاورزی بندرعباس می‌گوید: یک پنجم باغ‌های نارنگی سیاهو در دهه گذشته به علت بیمار‌های ویروسی و قارچی و خشکسالی از بین رفتند.
گورستان نارنگی در هرمزگانمجید عسکری زاده مسئول هیات علمی گروه گیاه پزشکی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی هرمزگان می‌گوید: نارنگی‌های سیاهو یک بیماری خاص ندارد بلکه از ۱۰۰ سال گذشته مبتلا به انواع بیماری‌های ناشناخته و پنهان اند که به خشکی درختان منجر شده است.
وی می‌افزاید: به همین علت تجویز‌های فعلی جوابگو نیست.

نبود نهالستان

نبود نهالستان به اندازه کافی باعث شده تا کشاورزان برای خرید نهال به استان‌های دیگر بروند که گواهی و شناسنامه ندارد.
نهالستان‌های فعلی نیز از روش‌های سنتی برای تولید نهال استفاده می‌کنند.
محمد رضا مرادی دهیار زاکین می‌گوید: در کل منطقه تنها یک نهالستان وجود دارد که هر نهال‌ها را باقیمت بیش از ۱۰۰ هزار تومان می‌فروشد که بسیار گران است و برای خرید ۵۰ نهال باید ۵ میلیون تومان پرداخت کرد.
جوادی رییس خانه کشاورز هرمزگان می‌گوید: نبود نهال سالم مانعی در بهسازی و نوسازی باغ هاست.
وی می‌افزاید: نیاز است تا جهاد کشاورزی فراخوان و تسهیلاتی برای راه اندازی نهالستان‌های خصوصی اختصاص دهد.
استفاده از روش‌های غرقابی نیز باعث هدررفت منابع آبی و افت محصول شده است.
آب قدیمی‌ترین قنات این منطقه رو به خشکی میرود و ضروی است تا منابع آبی جدید هدفگذاری شود.
رییس جهاد کشاورزی بندرعباس می‌گوید: لایروبی قنات‌ها و ساخت سد زاکین دو طرح برای تقویت منابع آبی و توسعه سطح زیر کشت باغ‌های نارنگی است.
شفیعی می‌افزاید: سد زاکین با هدف مهار آب‌های روان وسیلاب‌ها با پیشرفت ۹۰ درصدی در دست ساخت است.
وی می‌گوید: بهره برداری از سد زاکین بیش از ۵۰ درصد به ظرفیت منابع آبی و ۳۰۰ هکتار نیز به مساحت باغ‌های نارنگی افزوده می‌شود.
گنجایش سد زاکین ۵ میلیون لیتر متر مکعب است.
رییس جهاد کشاورزی بندرعباس در خصوص تولید نهال نیز گفت: به متقاضیانی که خواستار راه اندازی نهالستان‌های خصوصی باشند تسهیلات بدون سقف پرداخت می‌شود.
شفیعی افزود: برنامه جهاد کنترل آفات و جلوگیری از گسترش آن است و نهال‌های بیمار باید با نهال‌های سالم جایگزین شود.
مسئول گروه گیاهپزشکی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی هرمزگان می‌گوید: بسیاری از بیماری‌های درختان نارنگی در ۱۰۰ سال گذشته بصورت پنهانی وبدون علایم انباشته شده است و زوال و خشکی این درختان را به همراه داشته است.
عسکری زاده می‌افزاید: مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی همه اطلاعات و ابزار‌های ضروری را برای مقابله با بیماری‌ها ارائه کرده است، اما دستگاه‌های اجرایی اراده‌ای برای حل مشکل ندارند.
وی گفت: راه اندازی مرکز ایزوله و عاری سازی نهال‌های تولید شده با همکاری دانشگاه و موسسه مرکبات کشور و دیگر نهاد‌های خصوصی تنها راهکار موجود برای مقابله با بیماری‌ها و فرایند تولید محصول سالم است.
مدیرباغبانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان گفت: از ابتدای سال آینده مقدمات اجرای طرح‌های تحقیقاتی در رابطه با عارضه زوال مرکبات، تغذیه باغات انرژی و احداث سایبان در صورت تامین اعتبار اجرا خواهد شد
نیازمند است مسولان با تهیه و اجرای برنامه جامع و تامین اعتبار ملی هر چه سریع‌تر برای جلوگیری از زوال درختان نارنگی سیاهو تلاش کنند.. سیاهو منطقه کوهستانی و گردشگری در ۶۵ کیلومتری بندرعباس است که به علت آب و هوای خاص انواع محصولات گرمسیری و سردسیری مانندگردو، انار، انگور، زردالو، سیب، انبه، نخل، نارنگی و مرکبات در کنار هم کاشت می‌شوند.
سطح زیر کشت نارنگی هرمزگان ۷ هزار و ۳۰۰ هکتار است که سالانه ۶۲ هزار تن نارنگی برداشت می‌شود.
هرمزگان رتبه سوم تولید نارنگی در کشور است.
نتیجه گیری
بیماری زوال نارنگی بیش از ۱۰ سال است که به جان باغ های مرکبات استان افتاده است و گیاه پزشکان نیز نتوانسته اند راه درمانی برای آن پیدا کنند. نارنگی سیاهو به علت ارزش صادراتی و گونه خاص در جهان نیازمند یک کمیته ملی برای نجات آن است. امری که در سال های گذشته به آن توجهی نشده است.

انتهای پیام