منتظر خبرهای بسیار بد از مسجد جامع عتیق اصفهان باشید!
در روزهای گذشته، مرمت فاجعه‌بار گنبد مسجد جامع عباسی در میدان نقش جهان، ایرانیان را به شدت نگران وضعیت میراث فرهنگی اصفهان کرد. آن‌چه پس از برچیدن داربست‌های گنبد عیان شد، به مثابه نوک کوه یخی است که از آب بیرون زده و هنوز، هیبتِ دهشتناکِ ویرانی و تباهی بافت و بناهای تاریخی اصفهان به تمامی نمودار نشده است.
اگر امروز افکار عمومی، کارخرابی در مرمت گنبد مسجد جامع عباسی را با حساسیت زیاد پی‌گیری می‌کند، یکی به دلیل شهرت و محبوبیت فراوان این اثر است که از نمادهای هنر و معماری ایران به شمار می‌آید و دیگر، بدان سبب است که آسیب ایجاد شده بسیار مشهود و برای هر کسی قابل فهم است. اما آثاری در اصفهان وجود دارند که همگان با آن آشنا نیستند و تهدیدها و آسیب‌های وارد شده به آن‌ها نیز به گونه‌ای نیست که در قاب یک عکس جا بگیرد.
یکی از بناهایی که در معرض تهدیدهای گسترده قرار گرفته، مسجد جامع عتیق اصفهان است؛ مسجدی با ۱۲۰۰ سال پیشینه تاریخی و با آثاری از دوازده سلسله حکومتگر ایران که آن را دانشنامه معماری ایران می‌خوانند. این بنا در فهرست میراث فرهنگی جهان ثبت شده است.
مسجد جامع عتیق اصفهان از پاره‌ای جهات از جمله اینکه دربردارنده همه دوره‌های مهم معماری ایران پس از اسلام و نمایانگر بیشتر هنرهای وابسته به معماری است، اثری یگانه به شمار می‌رود و دارای جامعیتی است که در هیچ اثر دیگری بدین‌پایه دیده نمی‌شود.
در چند دهه اخیر با تخریب گسترده بافت تاریخی پیرامون مسجد جامع عتیق، این نگین درخشان معماری ایران از حلقه انگشتری خود پیاده شد و میان انبوهی از خرابه‌های رهاشده تنها ماند. اکنون قرار است یکی از خطوط متروی اصفهان که قلب بافت تاریخی این شهر را شکافته، به نزدیکی مسجد جامع عتیق برسد و ایستگاهی در فاصله ۵۰ متری آن ساخته شود. بدیهی است که افزون بر عملیات حفاری و ساخت ایستگاه مترو، با هر بار عبور قطار از فاصله پنجاه متری این اثر کهنسال، در و دیوار آن به لرزه درآمده و شالوده‌اش به طور دائم در معرض تخریب قرار می‌گیرد.
فعلاً همه سکوت کرده‌اند، چون فاجعه کامل نشده و صدای کمانچه شرکت متروی اصفهان درنیامده است! درست مانند خرابکاری گنبد مسجد جامع عباسی که چندین سال زیر داربست پنهان شده بود و یه یک‌باره رخ نشان داد. اکنون مسجد جامع عتیق آبستن فاجعه‌ای به مراتب بزرگ‌تر و جبران‌ناپذیرتر است. دیر یا زود خبرهای بسیار بدی از این دردانه معماری ایران به گوش‌مان خواهد رسید؛ مگر آن‌که سکوت نکنیم و تنهایش نگذاریم.
انتهای پیام
