این کاروانسرا در اصل کاروانسرای خواجه قاسم نطنزی است که چون در محدوده روستای دهزیره قرار داشته به زیزه هم موسوم است.
خواجه قاسم، مستوفی دربار صفوی بوده است و در شهر نطنز محله‌ای تاریخی به نام محله خواجه وجود دارد که در حال حاضر مسجد خواجه و قنات خواجه در میانه محله واقع شده است، یک حمام تاریخی هم با همین نام داشته که در زمان احداث خیابان زیر جاده قرار گرفته و تخریب شده است.
سردر این کاروانسرا شبیه کاروانسرای میرابوالمعالی در نطنز است که احتمالا سردر ورودی آن کتیبه داشته است. در ایران دو با سه کاروانسرای کاملا دوار وجود دارد که این کاروانسرا یکی از آنهاست.
خارج کاروانسرا در ضلع شمالی خندقی با عمق حدود یک متر کنده شده و جلوی سردر نیز آب‌انبار کوچکی قرار دارد که توسط میرعماد کُمجانی ساخته شده است.ظاهرا اطراف این کاروانسرا مزرعه‌ای هم وجود دارد که بخشی از آن موقوفه است.
کاروانسرا تا ارتفاع یک و نیم متر از سنگ و مابقی آن از آجر ساخته شده است.زمین پر است از تکه‌های سنگ و آجر که زباله همراهی‌شان می‌کند.
دیواره‌ها و سقف‌های سنگی هم بر اثر دود آتش سیاه شده‌اند. از حجره‌ها، اصطبل و شاه‌نشین نیز بقایایی مانده که نیازمند رسیدگی است.
مشخص نیست این کاروانسرا ثبت ملی شده یا نه اما شواهد نشان از اوضاع نامناسب آن دارد.
این در حالی است که کاروانسرای دایره‌ای شکل زین‌الدین متعلق به دوره صفوی جزو یکصد هتل برتر دنیا شناخته می‌شود و در جاده یزد- کرمان نزدیک مهریز قرار دارد. با یک قیاس این پرسش مطرح می‌شود که چرا کاروانسرای زیزه این بخت را نداشته تا مرمت و تبدیل به یک محل اقامت شود.
انتهای پیام
