شهر باستانی اَرگان یا ارجان در ۱۰ کیلومتری شمال بهبهان در استان خوزستان جای گرفته و محوطۀ باستانی یا همان تپه های آن در سال ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسیده است. پهنا و گستردگی این محوطه نزدیک ۵۰۰ هکتار بوده و هنوز کاوش های هدفمند باستان شناسی در آن انجام نشده است. کاوش ها در این محوطه تنها در چند فصل نامنظم انجام گرفته است و همین کاوش های اندک نیز، به کشف یکی از بزرگ ترین گنجینه های تاریخی و باستانی جنوب کشور انجامیده است. اما پس از آن محوطۀ باستانی اَرگان رو به فراموشی رفت و در همین هنگام بود که تپه های باستانی آن به تاراج رفت. بودن کارخانۀ سیمان، طرح های توسعه ای وزارت نیرو در مجموعۀ اَرگان، دست اندازی های شرکت نفت و گستردگی فعالیت های کشاورزی، تنها بخشی از تهدیدهای جدی برای این یادمان تاریخی به شمار می آید. کاوش های باستان شناسی پس از دو دهه غبار فراموشی در دهۀ ۸۰ از سر گرفته شد و این بار با پیدا شدن گنجینه های پرآوازۀ «اَرگان»، باستان شناسان و کارشناسان را به شگفتی وا داشت و سرنخ هایی از شهر باستانی ارگان را پیش روی آنان جای داد. شهری که باستان شناسان دیرینگی آن را هزارۀ پنجم پیش از میلاد دانسته اند. گنجینه های ارزشمند شهر اَرگان امروزه آذین بند موزه ملی ایران باستان است و هر بیننده ای را به ستایش و شگفتی وا می دارد. با همۀ این توانایی ها باز هم محوطه های باستانی اَرگان مورد بی مهری های مدیران فرهنگی شهری و استانی جای گرفته و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از کنار آن به آسودگی گذشت تا بار دیگر این محوطۀ یگانه و بی همتا مورد چپاوُل جای گیرد.
آری تپه های باستانی اَرگان روزگار اندوه باری دارد. تاراج گران یادمان های تاریخی – فرهنگی با انبوه کَند و کاوهای غیر مجاز لایه های باستان شناسانۀ این محوطۀ بسیار ارزشمند را نابود کرده و آسیب های برگشت ناپذیری را به آن وارد کرده اند. گسترش روز افزون زمین های کشاورزی بر روی محوطه های چند هزار سالۀ اَرگان که به ویرانی بخش ارزنده ای از آن ها انجامیده است، از دیگر دشواری های پیش روی این یادمان باستانی است.. موضوع دیگری که باید مورد نگرش مدیریت شهری و میراث فرهنگی جای گیرد، خریداری زمین های کشاورزی و پیشگیری از ساخت و سازهایی است که با نام طرح های عمرانی بر روی عرصه و حریم آن در حال انجام است که خود تهدیدی جدی برای این مجموعه به شمار می آید.
اما پرسش این است که، محوطه ارجان با وجود عرصه و حریم مصوب چگونه مورد دست اندازی جای گرفته است.
انتهای پیام
