مریم اطیابی / شهرستان بهبهان از جمله مناطق کشور است که سرتاسر آن بررسی باستان شناسی شده و شمار قابل توجهی از آثار آن در فهرست میراث ملّی ایران به ثبت رسیده است. دشت جنوبی این شهرستان “زیدون” نام دارد و رود زهره از میان آن می‌گذرد. به همین دلیل آثار و محوطه‌های ارزشمندی در این دشت در طول تاریخ شکل گرفته است.
از جمله آنها محوطه مهم و معروف «چگاسفلی» است که در سالهای اخیر کاوش شده است. محوطه مهم و گسترده دیگر «تل گُوینه» است که در ۴ کیلومتری شرق روستای تل گُوینه قرار دارد.
قادر شیروانی، باستانشناسی که در سالهای آغاز دهه ۱۳۹۰ پایان نامه خود را به مطالعه این محوطه اختصاص داد، وسعت این سکونتگاه مهم باستانی را حدود ۳۰۰هکتار برآورد کرده است.
بررسی این محوطه در سال ۸۹ و ۹۰ و ۹۱ از سوی این باستان‌شناس انجام شده است.
شیروانی طی این پژوهش ۲۸۰ هزار یافته فرهنگی از محوطه «تُل گوینه» را مطالعه کرد. مجموع اقدامات او شامل دو فصل بررسی و گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و حریم بوده است. بنابراین، از محوطه به لحاظ مطالعاتی شناخت پایه‌ای و خوبی وجود دارد.
او در همان سالها به دلیل اهمیت این منطقه خواستار ایجاد یک پایگاه میراث فرهنگی برای حفاظت و پژوهش شده بود. امری که عباس مقدم نیز مطرح کرده بود و سالها پیگیر آن برای حفاظت از چگاسفلی بود.
شیروانی که مطالعاتش بر روی نمونه‌های سفالی، ابزار و ادوات و ظروف سنگی، کوره‌های سفالی بوده، در مطالعات خود تاکید کرده این محوطه در دوره‌ی پیش از تاریخ، از حدود اوایل هزاره ششم ق.م. تا اوایل هزاره چهارم ق.م. مسکون بوده و پس از آن احتمالاً یک وقفه استقراری تا اوایل هزاره سوم ق.م. در محوطه به وجود آمده است.
اما همزمان با شروع دوره‌ی عیلام، بار دیگر محوطه مسکون شده و این استقرارگاه تا قرون متاخر دوران اسلامی و همزمان با دوره صفوی ادامه داشته است. اما به طور کلی، مهمترین دوره استقراری در این محوطه دوره عیلامی است.
حال عکس‍هایی دارد دست به دست می‌شود که نشان از آثار و اشیایی دارد ، که در حفاری غیرمجاز و تعرض به عرصه این محوطه از این منطقه بدست آمده است و حتی برخی محض بازارگرمی اشیا جعلی را هم به نام این منطقه معرفی می‌کنند.
ظاهراً برخی از مردم به خاطر شرایط بد اقتصادی، یا از سر کنجکاوی، و البته بخاطر بخوانید بی‌کفایتی میراث فرهنگی شهرستان بهبهان به حفاری غیرمجاز در محوطه «کُن بینو» و یا «تُل گوینه» روی آورده‌اند.
حال با توجه به اهمیت دشت زیدون و بهبهان که از اکتشافات مهم باستانشناسی طی دهه‌های اخیر محسوب می‌شود، این درخواست جدی مطرح است که دست کم وزیر میراث فرهنگی و مدیرکل میراث فرهنگی استان خوزستان از نهادهای انتظامی و امنیتی درخواست کند به کمک میراث فرهنگی در این منطقه بشتابند.
دست کم گشت‌زنی این نیروهای مسلح باعث می‌شود بساط حفاری‌های غیرمجاز برچیده شود، تا در فرصت مقتضی به کارهای پایه‌ای نظیر آموزشهای مردمی و پیشگیری از تعرض فعالیتهای توسعه‌ای پرداخته شود.
شهرستان بهبهان از نظر مواریث تاریخی بسیار غنی است. کاوشهای عباس مقدم در دشت زیدون اهمیت و گذشته پرافتخار این بخش از شهرستان بهبهان را نشان داده است.
با توجه به وجود محوطه‌هایی چون چگاسفلی و تل گُوینه در این دشت، کمترین کار ایجاد یک پایگاه میراث فرهنگی برای حفاظت و رسیدگی به میراث کهن دشت زیدون است.
انتهای پیام
-
-
-
-
