نبود نظارت کافی از سوی متولیان بازارچه بلند، شهره به بازار هنر موجب شده است که بازاریان با استفاده از این غفلت، جرزهای برخی حجرهها را برای نصب بالابر در یک بنای چهارصد ساله و همچنین جانمایی صندوق بتراشند؛ اتفاقی که به گفته کارشناسان، با ایجاد حفره، ارتعاش و تضعیف جرزها، این بنای صفوی را در معرض خطرات جدی قرار میدهد.
بازارچه بلند، یکی از بازارچههای زیبای صفوی در اصفهان است که در سالهای پایانی دهه چهل به همت زنده یاد باقر آیتاللهزاده شیرازی از بنیانگذاران سازمان میراث فرهنگی و توسط اوقاف اصفهان و جمعی از هنرمندان دواطلب این شهر احیا و در اختیار هنرمندان قرار گرفت. نام بازار هنر از همین دوران بر پیشانی بازارچه بلند نقش بست و به همین نام هم شهره شد.
بعد از سالهای انقلاب اما با کاهش گردشگران خارجی، کاربری حجرهها به زرگری تبدیل و تغییرات زیادی ایجاد شد، از جمله تعویض در و ویترینهای نفیس و گره چینی حجرهها که با صرف هزینههای زیاد در جریان احیا بازارچه اجرا شده بود و یا پنهان شدن سقفهای ضربی و منقش حجرهها و همچنین دیوارهها در زیر دکورسازی طلافروشیها.
علاوه بر اینها اما جانمایی گاوصندوق عریض و طویل زرگرها در جرزهای چهارصد ساله بازرچه بلند را نیز باید افزود. اتفاقی که به تعبیر کارشناسان منجر به خالی شدن زیر بار و مصالح و در نتیجه تضعیف جرزها شده است. از مجموع ۸۰ حجره این بازار شاید سه یا چهار حجره دست نخورده و یا کمتر دستکاری شده باقی مانده باشند. اگر یکی از این حجرهها را شاهد بگیریم باید گفت به غیر از چند طاقچه با عمق بیست یا سی سانتیمتری هیچ دهانه دیگری همخوان با عمق و طول و عرض گاوصندوقهای جانمایی شده در جرزها وجود ندارد.
این اما در حالی است که هیات مدیره بازار هنر در دفاع از آنچه در همه این این سالها رخ داده مدعی است که پیش از احیا بازارچه بلند، دهانههایی حجرهها را به هم مرتبط میکرده و طلافروشان گاوصندوقها را در همین دهانهها جانمایی کرده اند.
سوی دیگر ماجرا آنجاست که برخی مستاجران حجرهها، پا را فراتر گذاشته و با ایجاد حفره در پی و جرز طبقات اول و دوم این بازار چهارصد ساله اقدام به نصب بالابر کردهاند؛ اقدامی که اداره اوقاف اصفهان به عنوان متولی اصلی بازار هنر و همچنین میراث فرهنگی این شهر به عنوان ناظر بناهای تاریخی در گفتوگو با ایرنا آن را غیر قانونی و عدول از قوانین میراث فرهنگی دانستهاند.
اما اینکه چگونه اهالی بازار هنر توانسته اند به دور از چشم میراث فرهنگی و اوقاف اقدام به نصب بالابر و یا در مواردی جانمایی گاوصندوق در جرزهای یکی از بازارهای کهن و زیبای اصفهان کنند جای تامل دارد! و باید گفت به واقع چرا نظارت تا این حد ناکارآمد بوده که اینگونه بازاریان به راحتی و با مخفیکاری جرزها را بتراشند و بالابر نصب کنند و یا به گفته مسئول بازارهای تاریخی اداره اوقاف اصفهان، مخفیانه گاوصندوق بگذارند.
در جریان احیا بازارچه بلند در سالهای پایانی دهه چهل، هر حجره به یکی از هنرمندان تراز اول اصفهان داده شد. حجرههایی مجزا که به گفته یکی از کاسبان بازر هنر، هیچ راهی به یکدیگر نداشتند و بعدها با تبدیل شدن حجرهها به زرگری، طاقچههای بیست الی سی سانتیمتری تا عمق ۷۰ الی ۸۰ سانتیمتری برای جانمایی گاوصندوقها تراشیده و عمق داده شد.
گرچه بازار هنر اصفهان به ظاهر شرایط خوبی دارد و طلافروشیها به سر و روی و پشتبام بازار رسیدهاند اما شواهد نشان میدهد که در زیر دکورسازی طلافروشیها اتفاقاتی افتاده و میافتد که جرزهای این بنا را تضعیف و در معرض تهدید بیشتر قرار میدهد. از سوی دیگر حجرههای طبقه بالای این بازار تبدیل به کارگاههای زرگری شده که با وجود کپسولهای گاز، هر کدام از آنها به مثابه بمبی متحرک است و هر لحظه امکان انفجار میتواند منجر به تخریب این بنای نفیس شود.
افزون بر همه اینها، بیتوجهی بر آنچه در بازارهنر رخ میدهد تا آنجاست که در بازسازی نمای خارجی برخی حجرهها، نمای رومی کار شده است و در میانه این نظارت کجدار و مریز، میتواند با تبدیل به یک رویه عادی از دخل و تصرفهای بی مهابا به ظاهر تاریخی و اصیل بازار صفوی لطمههای بیشتری بزند.
انتهای پیام