به گزارش اشکان نیوز تارنمای فرهنگی مهرگان در یکی از روستاهای مرکزی شهر مَرودشت و بر روی صخره ای دو گوردَخمه بسیار ارزشمند در کنار یک دیگر قرار دارد که به تازگی از سوی سوداگران اَموال تاریخی و فرهنگی به بهانه های خیال اَنگیز و پوچ همیشگی یافتن گنج، با ابزارهای کَند و کاو همانند پیکوربرقی، سنگ فِرز و … بی شرمانه و خودخواهانه به آن ها دست اَندازی (تعرض) کرده و بخش هایی از یکی از گوردَخمه ها را شکسته و خُرده سنگ های آن را در کنار اثر یادشده و بر روی زمین ریخته و بی گمان پس از به دست نیاوردن چیزی همانند گنج، محوطه را ترک و فرار کرده اند. این افراد سودجو و فرومایه و نابخرد با دست اَندازی به یادگارهای تاریخی و نیاکانی، آسیب های جدی و فراوانی را به آن وارد کرده که دل هر دوست دار تاریخ و فرهنگ و میراث ایرانی را به درد می آورد و چیزی جز دریغ و اَفسوس برجای نمی گذارد.
درد جان سخت و نگرانی فزاینده آن جا است که بدانیم این یادگارهای تاریخی و فرهنگی ارزشمند در درازای سَده ها و هزاره ها و فراز و نَشیب های فراوان از سوی پدران و مادران همین فرومایگان سودجو پاسداری و محافظت شده است. اما امروزه برخی از فرزندان همان افراد بومی که در درازای تاریخ پاسدار و نگهبان یادگارهای تاریخی و فرهنگی که نشانه های آشکار هویت ملی و شناسنامۀ بالَنده و غرورآمیز مردم منطقه و کشور بوده، به بهانه های زیاده خواهی و فرصت طلبانه و خیال پوچ “یک شبه رَه صد ساله را رفتن” و پول دار شدن، دست به نابودی آن ها زده و میراث ملی ارزشمند نیاکانی را از میان برده و از صفحۀ تاریخ و چهرۀ روزگار پاک می کنند. و چه غم اَنگیز و دردناک است قصۀ تکراری و همیشگی دست اَندازی های فراوان به یادگارهای تاریخی و فرهنگی در سراسر کشور که چندی است شوربختانه به یک رَوند عادی تبدیل شده است.
اَندوه بارتر آن که، همین عادی شدن و دنبالۀ رَوند دست اَندازی های فراوان به یادگارهای تاریخی و فرهنگی، اَنگیزۀ بی خیالی و بی تفاوتی بخش بزرگی از جامعۀ علمی و دانشگاهی کشور و کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی و به ویژه بیشتر باستان شناسان و حتا خبرگزاری های رسمی و معتبر و رسانه ها شده است و گویا همگی تنها بینندۀ این ویرانی ها و از میان رفتن نشانه های کیستی و چیستی خویش شده اند. و این درد جان سوز و بزرگی است که همواره مایۀ آزار و نگرانی بخش کوچکی از کُنشگران میراث فرهنگی و دیدبانان یادگارهای تاریخی و میراثی کشور شده که هنوز و همچنان پای کار ایستاده اند.
گوردَخمه ای که پیش از ثبت ملی، شکسته شد و آسیب جدی دید
نگارنده به دنبال آسیب جدی و شکسته شدن این گوردَخمۀ بسیار ارزشمند و بی همتا، پیگیر نامی که در پروندۀ ثبت ملی از آن یاد شده است از مسوول ثبت آثار تاریخی ادارۀ کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان شد و پس از پیگیری های فراوان و فرستادن نگارۀ (عکس) گوردخمه برای مسوول ثبت، روشن شد که پرونده ای از این اثر وجود ندارد و به گمان فراوان گوردخمه ها ناشناخته بوده و هنوز به ثبت ملی نرسیده است. پس از آن، نگارنده برای اطمینان بیشتر از این موضوع، با کارشناس ادارۀ میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهر مَرودشت گفت و گو کرده است.
محمدتقی قلعه نویی، باستان شناس در پاسخ به نگارنده گفت : « با نگرش به نشانی منطقه ای که از گوردخمه می دهید، من چنین اثری را ندیده ام و نمی شناسم و پروندۀ ثبتی هم به گمان فراوان نباید داشته باشد. نگارنده برای این که تردیدی در کار نباشد، نگاره گوردخمه ها را برای این کارشناس میراث فرهنگی مَرودشت فرستاده، که وی پس از دیدن با اطمینان بیان کردند که چنین گوردخمه ای را ندیده و نمی شناسیم و بدون تردید به ثبت ملی هم نرسیده است».
با این همه، نگارنده برای آگاهی رسانی و پیگیری بیشتر به مسوول یگان حفاظت میراث فرهنگی شهر مَرودشت گفت و گو کرده است. روح الله خالدیان در پاسخ گفت : « با نگرش به نشانی ای که می دهید این گوردخمه ها یکی دو ماه پیش از سوی افراد سودجو و ناشناس آسیب دیده و شکسته است. من نیز، نامۀ آن را همان زمان پس از بازدید میدانی به یگان حفاظت میراث فرهنگی استان فرستاده ام و آن ها در جریان هستند. همچنین این گوردخمه ها هنوز به ثبت ملی نرسیده است. با این همه، بنا است به زودی از سوی مسوول حفاظت و مرمت پایگاه جهانی پارسه (تخت جمشید) مورد مرمت و وصالی قرار گیرد».
خالدیان همچنین از کمبود تجهیزات و وسایل مورد نیاز و کمبود بودجه و نیروی کار و دشواری های پیش رو، کمی گلایه مند است و خواستار رسیدگی و برطرف شدن مسایل موجود به ویژه در زمینۀ کمبود تجهیزات از مقام های بالاتر کشوری است تا بتوان بهتر و شایسته تر از آثار تاریخی و فرهنگی که پراکنش زیاد و شمار (تعداد) فراوانی را در شهر مَرودشت در برمی گیرد، پاسداری و حفاظت کرد.
درسی به نام میراث فرهنگی باید در آموزش و پرورش گنجانده شود
نگارنده به عنوان یک کُنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی سال های سال است در نوشتارها و گزارش های خود به موضوع گنجاندن درس هایی به نام میراث فرهنگی و زیست بوم در آموزش و پرورش و درس دادن آن از کلاس سوم یا چهارم دبستان در میان دانش آموزان و آینده سازان کشور شده و از مسوولان و تصمیم گیرندگان کشور به ویژه نمایندگان خانه ملت (مجلس) خواستار رسیدگی و توجه و پیگیری به آن بوده است. به باور کُنشگران و کارشناسان میراث فرهنگی و زیست بوم تا هنگامی که درس هایی به نام میراث فرهنگی و زیست بوم به درس های دورۀ دبستان گنجانده نشود و فرزندان این مرز و بوم با جُستار میراث فرهنگی و زیست بوم آشنا نشوند، بی گمان در آینده و بزرگ سالی نمی توانند نگاهبانان و حافظان خوبی برای داشته های تاریخی و فرهنگی و طبیعی باشند. همچنین بیشتر کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی خواستار آن هستند که موضوع شناخت و تعریف میراث فرهنگی (و نه گردشگری) در رسانه های رسمی و معتبر به ویژه رادیو و تلویزیون با برنامه ریزی هدفمند در دستور کار آن ها جای گیرد تا مردم بیشتر با این جستارها آشنا شوند. وگرنه با وضعیت پیش رو و دست اَندازی های گستردۀ سودجویان اَموال تاریخی و فرهنگی، وزارت میراث فرهنگی رَه به جایی نخواهد برد و این کار به مانند ” آب در هاون کوبیدن است ” . همچنین نیاز است تا پالایش فرهنگ درهمۀ بخش های جامعه صورت گیرد. از سویی، امروزه با رشد روزافزون تکنولوژی و فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و گوشی های هوشمند و استقبال پرشور نوجوانان و جوانان از آن، باید هرچه زودتر وزارت میراث فرهنگی و همۀ نهادهای فرهنگی مسوول، دست به تولید محتوای مناسب و به روز در زمینۀ میراث فرهنگی بزنند و در شبکه های اجتماعی و فضاهای مجازی پخش کرده تا هم آموزشی باشد برای نسل جوان و هم همۀ مردم با موضوع میراث فرهنگی به درستی و خوبی آشنا شوند. آن هنگام است که می توان امیدوار به پاسداری و حفاظت از یادگارهای تاریخی و فرهنگی کشور بود.
گوردخمه های مَرودشت، یادگاری دو هزار ساله که ناشناخته مانده است
دربارۀ دیرینگی گوردخمه های یاد شده با نگرش به منطقه ای که این یادگارها در آن وجود دارد و در نزدیکی دیگر یادمان هایی آرامگاهی (گوردخمه ها و اُستودان و دَخمک ها) جای گرفته است، می توان دیرینگی آن ها را به دورۀ فراهخامنشی (پس از هخامنشیان) یا پیش از ساسانیان نسبت داد. همچنین نوع تراش و ابزارهای استفاده شده در تراش گوردخمه ها و این که نمونه های فراوانی در شهر مَرودشت از این دورۀ تاریخی کمتر شناخته شده، وجود دارد ما را بر آن وا می دارد که دورۀ فراهخامنشی و یا پیش از ساسانی را برای آن ها برگزیده و پیشنهاد دهیم. از همین روی، دیرینگی این گوردخمه ها به دوهزار تا دوهزار و اَندی سال می رسد. همچنین این نمونه از یادگارهای تاریخی و فرهنگی از دید بررسی و پژوهش های باستان شناسی دارای جایگاه ویژه ای است و حتا می تواند پایان نامۀ دانشجویان رشته های باستان شناسی، تاریخ و ادیان قرار گیرد. از سویی، پژوهش و مطالعه بر روی گوردخمه های باستانی به ویژه دورۀ کمتر شناخته شدۀ فراهخامنشی ما را با آیین، آداب، دین و تاریخ اجتماعی و گاه سیاسی و باورهای مردم آن دوره آشنا می سازد و این جستارها دارای ارزش فراوانی نزد پژوهندگان و نویسندگان و علاقه مندان بوده و است.
در پایان نیاز به یادآوری است به اَنگیزۀ در خطر بودن اثر و مسایل امنیتی از دادن نشانی خودداری شده است
نگاره های زیر را که با گوشی همراه و به تازگی گرفته شده است، ببینید :
گوردخمه های مرودشت پیش از کار کارشناسی و ثبت، از سوی سودجویان شکسته شده و آسیب دیده است که جای افسوس فراوان دارد
تاراجگران پس از شکستن گوردخمه، خرده سنگ های آنرا در پایین اثر ریخته اند
یادگارهای نیاکانی به دست افراد فرومایه و نابخرد یکی پس از دیگری از صفحه روزگار پاک می شود تا دیگر نشانی از هویت و میراث ایرانی برجای نماند !؟
غارتگران گوردخمه های بیش از دوهزارساله مرودشت را نابود کردند
این گوردخمه ها به گمان فراوان مربوط به دوره فراهخامنشی است
انتهای پیام
