میراث امپراتوری شیرازی‌ها در آفریقا، بر مسیر نابودی

مرتضی رضوانفر (عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی)

علی ابن حسن شیرازی و فرزندان او از قرن ۱۰ میلادی به مدت ۵۰۰ سال چندین دولت‌شهر در شرق آفریقا شامل بخش‌هایی از کشورهای سومالی، کنیا، تانزانیا و موزامبیک، ایجاد کرده و امپراتوری پرافتخار شیرازی‌ها را تأسیس نمودند. نهایتا در سال ۱۵۰۲ میلادی از پرتغالی‌ها شکست خوردند و تمدنی که برای شرق آفریقا ، دولت ، تجارتِ جهانی ، شهرسازی و نعمات بسیاری به همراه آورده بود به مرور مسیر نابودی در پیش گرفت.

شهر و جزیره کیلوا بعنوان اولین دولتشهری که توسط شیرازی ها تأسیس گردیده است، با داشتن آثار ارزشمندی از جمله دو مسجد زیبا (مسجد جامع و مسجد کوچک) و دو قصر باشکوه (قصر بزرگ و قصر کوچک) در سال ۱۹۸۱م در فهرست میراث جهانی در یونسکو به ثبت رسید.

یونسکو این جزیره را گواه شاخصی برای گسترش اسلام در شرق آفریقا از قرن ۱۰م تا ۱۹م ذکر می‌کند. ابن‌بطوطه نیز در سال ۱۳۳۱م ضمن دیدار از این جزیره ، آنرا یکی از زیباترین شهرهای جهان می‌نامد. قصر بزرگ که از سنگ‌های مرجانی و ملات آهک ساخته شده است دارای یکصد اطاق است و تا قرن ۱۸ بلندترین ساختمان در شرق افریقا محسوب می‌گردید. این قصر دارای چند کتیبۀ با ارزش است که در موزۀ برلین نگهداری می‌شود.

متأسفانه به دلیل عدم رسیدگی و حفاظت از آثار، یونسکو در سال ۲۰۰۴م این پرونده را در فهرست میراث در خطر قرار داد، پس از آن با حمایت مالی و کارهای مرمتی توسط چند موسسه بین المللی ، مجدداً در سال ۲۰۱۴م از فهرست در خطر خارج شد. اما وضعیت کنونی آثار ، مجدداً نگران کننده است و به مرور تبدیل به چند خرابه گردیده که از نظر کارشناسان یونسکو، عدم رسیدگی، امواج اقیانوس، رطوبت هوا، کشاورزی و حضور احشام محلی در حریم آثار، عاملی برای نابودی این میراث آفرو شیراز (آفریقایی- شیرازی) شده است.

انتهای پیام

خروج از نسخه موبایل