قلعه تاریخی سلیمان‌خان بوربور، یکی از بزرگ‌ترین و ارزشمندترین آثار تاریخی استان همدان، با قدمتی بیش از ۱۴۰ سال، امروز زیر چرخ‌های لودرها و بی‌توجهی مسئولان در حال نابودی است. این قلعه که در فهرست آثار ملی ثبت شده، نه‌تنها در معرض تخریب فیزیکی بلکه قربانی غفلت از فرصت‌های گردشگری و فرهنگی منطقه نیز شده است.
قلعه سلیمان‌خان بوربور؛ از شکوه تاریخی تا غفلت امروز
قلعه سلیمان‌خان بوربور، یادگاری از دوره قاجار، در سال ۱۲۸۵ هجری قمری به دستور سلیمان‌خان بوربور، از بزرگان و ملاکین برجسته همدان، ساخته شد. این قلعه که با مساحت یک هکتار و ۱۰ برج دیدبانی طراحی شده بود، نه‌تنها نماد قدرت و اقتدار خاندان بوربور بود، بلکه محل پذیرایی از مقامات دولتی و گردشگران خارجی در مسیر همدان به ملایر و سلطان‌آباد (اراک کنونی) محسوب می‌شد.
اما امروز این بنای باشکوه، با ساخت‌وسازهای غیرمجاز و تخریب‌های عمدی، به‌ویژه تخریب باروهای شرقی با استفاده از لودر، در معرض نابودی کامل قرار دارد.
ثبت در فهرست آثار ملی؛ یک حفاظ اسمی؟
این قلعه تاریخی در سال ۱۳۸۵ به شماره ۱۶۴۸۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. با این حال، ثبت در فهرست میراث ملی نه‌تنها مانعی برای تخریب آن ایجاد نکرده، بلکه به نظر می‌رسد که این اقدام صرفاً اقدامی نمادین بوده است. سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا دستگاه‌های مسئول به تعهدات قانونی خود برای حفظ این اثر تاریخی عمل نمی‌کنند؟
لودرهایی که تاریخ را صاف می‌کنند
تخریب بخش‌هایی از قلعه با استفاده از لودر، نشان‌دهنده نبود نظارت کافی و عدم هماهنگی میان نهادهای متولی است. این اقدام نه‌تنها ارزش‌های تاریخی قلعه را از بین می‌برد، بلکه فرصت‌های توسعه گردشگری و اقتصادی منطقه را نیز از بین می‌برد. آیا نمی‌شد به جای تخریب، برنامه‌ای جامع برای مرمت و بازآفرینی قلعه تدوین کرد؟
فرصتی از دست رفته؛ قلعه‌ای که می‌توانست یک اقامتگاه گردشگری باشد
قلعه سلیمان‌خان بوربور در نزدیکی تالاب آق‌گل، بزرگ‌ترین تالاب استان همدان، قرار دارد. این موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد می‌توانست قلعه را به یک اقامتگاه گردشگری بی‌نظیر تبدیل کند و منبع درآمدی پایدار برای منطقه باشد. بازسازی و مرمت این قلعه می‌توانست نه‌تنها از نابودی آن جلوگیری کند، بلکه زمینه‌ساز ایجاد شغل و جذب گردشگران داخلی و خارجی شود.
پاسخگویی مسئولان؛ وظیفه یا انتخاب؟
تخریب قلعه سلیمان‌خان بوربور، بار دیگر ضعف در مدیریت و نظارت بر میراث فرهنگی کشور را نمایان کرده است. از مسئولان محلی گرفته تا سازمان میراث فرهنگی، همه در برابر این تخریب مسئول هستند. چرا هیچ برنامه‌ریزی مشخصی برای حفاظت از این اثر تاریخی وجود ندارد؟ چرا با وجود ثبت ملی، هنوز اقداماتی مانند تخریب عمدی و ساخت‌وساز غیرمجاز در این منطقه صورت می‌گیرد؟
نجات قلعه بوربور؛ آخرین فرصت برای حفظ تاریخ
قلعه سلیمان‌خان بوربور به اقدام فوری نیاز دارد. مرمت و بازسازی این بنا می‌تواند نمادی از توجه به میراث فرهنگی و تاریخ ایران باشد. در غیر این صورت، این اثر ارزشمند به سرنوشت بسیاری از بناهای تاریخی دیگر دچار شده و برای همیشه از دست خواهد رفت.
قلعه سلیمان‌خان بوربور، تنها یک بنای تاریخی نیست؛ بلکه بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی ایران است. امروز، بیش از هر زمان دیگری، نیاز به اقدام سریع و جدی از سوی مسئولان برای نجات این اثر احساس می‌شود. اگر این اقدام به‌موقع انجام نشود، نسل‌های آینده، این غفلت را با از دست دادن بخشی از تاریخ کشور تجربه خواهند کرد.
انتهای پیام
