پرونده‌ای از شکایت‌های جنجالی معاون پالایشگاه نفت بندرعباس و سرکنسولگری چین در بندرعباس و چالش‌های آیین دادرسی در هرمزگان؛ حسن عباسی، روزنامه‌نگار، خبر از صدور قرار جلب به دادرسی علیه خود از سوی شعبه پنجم بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب بندرعباس داد. رسیدگی به پرونده‌های حقوقی و کیفری در نظام قضایی کشور همواره با حساسیت‌هایی پیرامون تفسیر قوانین و اعمال اصول عدالت همراه بوده است. آیا عدالت در محک قانون رنگ می‌بازد؟
پرونده‌ای که در آن استفاده از واژه “اراجیف” به عنوان توهین تلقی شده و پرونده مشابهی که با اتهام “سرقت تابلو عکسبرداری ممنوع” علیه همسایه ساختمان سرکنسولگری چین مطرح شده است، سوالاتی اساسی درباره نحوه اجرای عدالت و رعایت موازین حقوقی ایجاد می‌کند.
شکایت از یک کلمه؛ آیا “اراجیف” توهین است؟
پرونده‌ای که در شعبه پنجم بازپرسی دادسرای بندرعباس بررسی شده، شکایتی است که مدیر منابع انسانی پالایشگاه نفت بندرعباس علیه حسن عباسی روزنامه نگار به صورت شخصی مطرح کرده است. اتهام: توهین با استفاده از واژه “اراجیف” که این واژه که به معنای “سخنان بیهوده و باطل” تعریف می‌شود، بر اساس دفاعیات این خبرنگار، در چارچوب توهین یا سایر عناوین مجرمانه قرار نمی‌گیرد. اما شکایت شاکی مبنی بر خدشه‌دار شدن حیثیت وی، حتی بدون هیچگونه مواجهه حضوری و ابلاغیه آخرین دفاع منجر به صدور قرار جلب به دادرسی می‌شود.
صلاحیت محلی و قانونی؛ آیا دادسرای بندرعباس صالح است؟
یکی از محورهای اصلی دفاعیات این خبرنگار، عدم صلاحیت محلی دادسرای بندرعباس به صلاحیت ذاتی و محلی دادسرای فرهنگ و رسانه تهران است که برای رسیدگی به این پرونده داراست. بر اساس ماده ۳۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری، جرائم باید در محل وقوع جرم انتسابی یا محل اقامت خبرنگار و دادسرای که جرم مهمتر اتفاق افتاده باید رسیدگی شوند که این موضوع هم مورد توجه بازپرس قرار نگرفت.
عنصر قانونی و معنوی؛ آیا جرم تحقق یافته است؟
مطابق مواد ۶۰۸ و ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی، تحقق جرم توهین نیازمند وجود سه عنصر قانونی، مادی و معنوی است. دفاعیات ارائه‌شده نشان می‌دهد که:
عنصر قانونی: واژه “اراجیف” در هیچ یک از قوانین کیفری به عنوان توهین تعریف نشده است.
عنصر معنوی: نیت متهم، صرفاً انتقاد از رویه‌های غیرشفاف جذب و استخدام پالایشگاه بوده و هیچ نامی از شاکی ذکر نشده که در شکایت شخصی، احدی از معاونین پالایشگاه نفت بندرعباس، جلب به دادرسی صادر شده است.
مقایسه با پرونده سرکنسولگری چین؛ تضاد در تفسیر قانون
مقایسه این پرونده با پرونده مشابهی در بندرعباس، اختلاف در نحوه تفسیر و اعمال قانون را نشان می‌دهد. در پرونده دوم، یک شهروند «محمد ترابی» به دلیل جابجایی تابلو “عکسبرداری ممنوع” به اتهام سرقت، با کیفرخواست مواجه شده است. این در حالی است که ادعای شهروند مذکور مبنی بر ایجاد مزاحمت‌های این سرکنسولگری و قرار داشتن تابلو در حریم خصوصی منزل شخصی خود، نادیده گرفته شده است.
آزادی بیان یا توهین؟ خط باریک میان انتقاد و جرم
یکی دیگر از نکات برجسته پرونده “اراجیف”، استناد به اصل ۲۴ قانون اساسی و ماده ۲ قانون مطبوعات است که بر آزادی بیان در چارچوب قانون تأکید دارد. که خبرنگار فوق استدلال کرده که نقد عملکرد یک مجموعه حقوقی و برخورد نادرست با نیروهای تازه استخدام بومی و تأکید بر شفافیت استخدام و بررسی قراردادهای این پالایشگاه ، مصداق آزادی بیان است و نه توهین.
پرونده‌های مشابه، از جمله شکایت سرکنسولگری چین یا اتهام توهین در استفاده از واژه “اراجیف”، نشان می‌دهد که عدالت قضایی در هرمزگان نیازمند تفسیر دقیق‌تر قوانین، رعایت آیین دادرسی و توجه به عناصر قانونی و معنوی جرم است.
این پرونده‌ها همچنین پرسشی اساسی را مطرح می‌کنند: آیا قانون به شکلی منصفانه و برابر، برای همه اجرا می‌شود؟
انتهای پیام
