ایزوایکو؛ غول بالقوهای در چالش بهرهوری، مجتمع کشتیسازی ایزوایکو، با وسعتی معادل هزار و صد هکتار در بندرعباس، از زیرساختهایی بینظیر برخوردار است که میتواند ایران را در زمینه تولید و تعمیر کشتیهای بزرگ، سازههای دریایی و فراساحلی به یک قدرت منطقهای تبدیل کند. با این حال، عملکرد فعلی این مجموعه بهوضوح نشاندهنده فاصله آن با استانداردهای جهانی است. درحالیکه کشتیسازیهای مطرح جهان نظیر “هیوندای سنگاپور” یا “مازورین آلمان” توانستهاند با فناوریهای پیشرفته، بهرهوری بالا و مدیریت علمی، به بازارهای بینالمللی دست یابند، ایزوایکو همچنان در چالشهای فنی، مالی و مدیریتی دستوپنجه نرم میکند.
از محدودیت تا ناکارآمدی؛ چرا ایزوایکو از رقبا عقب مانده است؟
تحریمهای اقتصادی و نبود ارتباطات بینالمللی، یکی از دلایل عمده محدودیتهای ایزوایکو است. با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند که مشکلات داخلی همچون نبود شفافیت در مدیریت، نداشتن برنامهریزی استراتژیک و ضعف در جذب سرمایهگذاری خصوصی نیز به اندازه تحریمها بر عملکرد این مجموعه تأثیرگذار بوده است.
در مقایسه، شرکتهای کشتیسازی پیشرو دنیا مانند “داوئو کره جنوبی” و “سانوی ایتالیا”، با ایجاد زیرساختهای نوآورانه و مشارکت بخش خصوصی، توانستهاند هزینههای تولید را کاهش داده و کیفیت خدمات خود را ارتقا دهند. در مقابل، ایزوایکو با وجود ظرفیتهای طبیعی همچون نزدیکی به بنادر استراتژیک و دسترسی به نیروی کار ماهر، هنوز به شکل کامل نتوانسته از این مزیتها بهره ببرد.
بحران نبود شفافیت در هزینهکرد و مدیریت
یکی از مشکلات اساسی ایزوایکو، نبود شفافیت مالی و مدیریتی است. این مجموعه که میتواند با افزایش صادرات کشتی و سازههای دریایی برای کشور ارزآوری داشته باشد، هنوز از نظر بهرهوری و سودآوری به سطح قابلقبولی نرسیده است. نبود اطلاعات دقیق در مورد هزینههای تولید و بازده اقتصادی پروژهها، سرمایهگذاران و حتی سیاستگذاران را از اعتماد به این مجموعه بازداشته است.
اقتصاد دریامحور ایران؛ فرصتی که در حال از دست رفتن است
در شرایطی که کشورهای پیشرو در صنعت کشتیسازی بهسرعت به سمت فناوریهای نوین همچون کشتیهای خودران، سوختهای سبز و تعمیرات پیشگیرانه رفتهاند، ایزوایکو همچنان درگیر مشکلات ابتدایی مانند تأمین قطعات، جذب نیروهای متخصص و حتی پرداخت دستمزد کارکنان است.
به گفته رئیسجمهور، تدوین یک استراتژی پنجساله میتواند به این صنعت کمک کند، اما بدون تغییرات بنیادین در ساختار مدیریتی و جذب سرمایهگذاری خارجی و داخلی، این استراتژی نیز به احتمال زیاد به اهداف خود نخواهد رسید.
نقش دولت؛ حمایت یا تصدیگری؟
در حالی که دولت بهطور مستمر بر اهمیت اقتصاد دریامحور تأکید میکند، حضور سنگین آن در صنایع کشتیسازی باعث کاهش انگیزه بخش خصوصی برای مشارکت شده است. تجربه کشورهای موفق نشان میدهد که واگذاری امور به بخش خصوصی و نقشآفرینی دولت بهعنوان ناظر و سیاستگذار میتواند به افزایش بهرهوری و بهبود عملکرد کمک کند.
آیندهای نامطمئن برای ایزوایکو؟
با وجود تأکیدهای مکرر بر توسعه ایزوایکو، عدم تحقق وعدهها و چالشهای ساختاری این مجموعه، آیندهای نامطمئن را برای این غول بالقوه دریایی رقم زده است. برای بهرهگیری از ظرفیتهای موجود و جلوگیری از خروج ارز، ایزوایکو باید از رویکردهای نوین مدیریتی و فناوری استفاده کرده و در مسیر اصلاحات ساختاری گام بردارد. در غیر این صورت، صنعت کشتیسازی ایران همچنان در حاشیه خواهد ماند.
راهکارهای پیشنهادی برای احیای صنعت کشتیسازی ایران
برای بهبود عملکرد ایزوایکو و قرار گرفتن آن در جایگاه شایسته در میان صنایع کشتیسازی جهان، اتخاذ رویکردی جامع و عملیاتی ضروری است. این راهکارها میتواند شامل موارد زیر باشد:
۱. تقویت ارتباطات بینالمللی و جذب فناوریهای نوین
با وجود تحریمها، میتوان از طریق همکاری با کشورهای همسو و استفاده از ظرفیتهای انتقال دانش و فناوری، فاصله تکنولوژیکی با کشتیسازیهای پیشرو را کاهش داد. استفاده از فناوریهایی همچون کشتیهای سبز و سوختهای پایدار میتواند ایزوایکو را به یک بازیگر رقابتی در بازارهای جهانی تبدیل کند.
۲. اصلاح ساختار مدیریتی و شفافیت مالی
یکی از گامهای اساسی، بازبینی در ساختار مدیریتی و افزایش شفافیت در تصمیمگیریها و هزینهکردهاست. ایجاد سامانههای شفافیت مالی و نظارت دقیق بر پروژهها میتواند اعتماد عمومی و سرمایهگذاران را به این مجموعه افزایش دهد.
۳. حمایت از بخش خصوصی و کاهش تصدیگری دولت
ایجاد فضای مناسب برای ورود بخش خصوصی و کاهش نقش مستقیم دولت در اجرای پروژهها میتواند منجر به افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها شود. دولت باید بهعنوان سیاستگذار و ناظر عمل کرده و زیرساختهای لازم برای حضور سرمایهگذاران را فراهم کند.
۴. تدوین استراتژی صادراتی
یکی از دلایل موفقیت کشتیسازیهای جهان، تمرکز بر صادرات و تأمین نیازهای بازار بینالمللی است. ایزوایکو نیز باید با شناسایی بازارهای هدف، محصولاتی رقابتی و باکیفیت تولید کند تا بتواند به بازارهای جهانی نفوذ کند و ارزآوری بیشتری برای کشور داشته باشد.
۵. توسعه نیروی انسانی و آموزش تخصصی
برای کاهش وابستگی به نیروی کار خارجی و ارتقای کیفیت تولیدات، لازم است که برنامههای آموزشی تخصصی در زمینه صنایع کشتیسازی و فناوریهای دریایی در مراکز آموزشی و دانشگاهی گسترش یابد.
آیندهای روشن یا ادامه رکود؟
ایزوایکو، با تمام پتانسیلها و ظرفیتهای ذاتی خود، میتواند به یک قطب منطقهای در صنعت کشتیسازی و صنایع دریایی تبدیل شود. با این حال، این امر تنها در صورتی ممکن است که دولت و سایر بازیگران اقتصادی، از رویکردهای سنتی و ناکارآمد فاصله گرفته و به راهکارهای عملی و مدرن روی آورند.
در نهایت، احیای ایزوایکو و صنعت کشتیسازی ایران نهتنها باعث اشتغالزایی و رونق اقتصادی میشود، بلکه نقش ایران را در اقتصاد دریامحور جهانی پررنگتر خواهد کرد. اکنون زمان آن رسیده که این فرصت بینظیر را از دست ندهیم و با اقداماتی دقیق و مؤثر، آیندهای درخشان برای این صنعت رقم بزنیم.
انتهای پیام