استقرار تاورکرین و جرثقیل‌های عظیم‌الجثه در نزدیکی این بنای تاریخی، نه‌تنها به دیوارها و استحکام بنا آسیب وارد می‌کند، بلکه نشان‌دهنده بی‌توجهی به اصول حفاظتی در بافت تاریخی است.
بحران در بافت تاریخی: تاورکرین‌ها در برابر میراث ملی
خانه تاریخی زیبا، که با نام خانه صدرایی قدیم نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین بناهای میراثی است که ارزش معماری و تاریخی بالایی دارد. این بنا که مرمت آن بیش از ۵ سال به طول انجامیده، اکنون با تهدید جدی استقرار تجهیزات سنگین ساختمانی در زمین مجاور روبه‌رو است.
مالک این خانه تاریخی می‌گوید: فشار ناشی از تاورکرین‌ها به دیوارهای آیینه‌کاری شده و سازه‌های ظریف بنا آسیب جدی وارد کرده و خطر تخریب آن را به همراه دارد. در حالی که انتظار می‌رفت میراث فرهنگی از این بنای ارزشمند حمایت کند، گزارش‌ها حاکی از آن است که این نهاد، با چراغ سبز به پروژه تجاری مجاور، اجازه استقرار تاورکرین را صادر کرده است.
میراث فرهنگی در نقش تماشاگر؟
اتخاذ موضع منفعلانه از سوی میراث فرهنگی در برابر تهدیدات وارده به خانه زیبا، انتقادات گسترده‌ای را برانگیخته است. به گفته مالک بنا، میراث فرهنگی نه‌تنها مانع استقرار تاورکرین نشده، بلکه نصب آن را بلامانع اعلام کرده است. این تصمیم، در تضاد با اصول حفاظتی میراث فرهنگی و تعهدات ملی و بین‌المللی ایران در زمینه حفاظت از آثار تاریخی است.
چرا میراث فرهنگی، به‌جای ممانعت از چنین تهدیدی، در برابر آن تسلیم شده است؟ آیا منافع اقتصادی پروژه تجاری مجاور بر ارزش‌های تاریخی و فرهنگی ترجیح داده شده است؟
تقابل توسعه شهری و حفاظت از میراث فرهنگی
این ماجرا نمونه‌ای از چالش‌های همیشگی میان توسعه شهری و حفاظت از میراث فرهنگی است. در حالی که احداث سازه‌های تجاری و استفاده از تجهیزات سنگین برای رشد اقتصادی و توسعه شهری ضروری است، این اقدامات نباید به قیمت نابودی آثار تاریخی تمام شود.
سه محور اصلی این چالش عبارتند از:
۱. فشار سازه‌های مدرن بر بافت تاریخی: استفاده از تاورکرین و جرثقیل‌های سنگین در مجاورت بناهای تاریخی، علاوه بر ایجاد لرزش و فشار فیزیکی، به آسیب‌های غیرقابل جبرانی منجر می‌شود.
2. نقش نظارتی ضعیف میراث فرهنگی: تصمیم‌گیری‌های منفعلانه و بی‌توجهی به هشدارهای کارشناسان، اعتماد عمومی به این نهاد را زیر سوال می‌برد.
3. تناقض میان قوانین و عمل: علی‌رغم قوانین صریح در زمینه حفاظت از آثار ثبت‌شده ملی، رفتارهای اجرایی میراث فرهنگی اغلب با این قوانین همخوانی ندارد.
تاثیرات احتمالی بر بافت تاریخی منطقه
خانه زیبا تنها بنای تاریخی آسیب‌پذیر این منطقه نیست. استقرار پروژه‌های تجاری در بافت تاریخی، می‌تواند آثار مخرب زیر را به همراه داشته باشد:
تخریب تدریجی دیوارها و تزئینات داخلی: فشار ناشی از تجهیزات سنگین می‌تواند به فروپاشی ساختار بنا منجر شود.
کاهش ارزش فرهنگی منطقه: حضور سازه‌های تجاری عظیم در کنار بناهای تاریخی، هویت تاریخی منطقه را به خطر می‌اندازد.
جذب سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت به جای حفاظت بلندمدت: تمرکز بر پروژه‌های اقتصادی، اغلب حفاظت از میراث را به حاشیه می‌راند.
پرسش‌های بی‌پاسخ
چرا میراث فرهنگی در برابر تهدیدات وارده به خانه زیبا موضع قاطعانه‌تری اتخاذ نکرده است؟
آیا راه‌حلی برای جلوگیری از آسیب بیشتر به این بنا وجود دارد؟
چگونه می‌توان تعادلی میان توسعه شهری و حفاظت از آثار تاریخی برقرار کرد؟
پیشنهادها برای حفاظت از خانه زیبا
برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر و حفاظت از ارزش‌های تاریخی، می‌توان اقدامات زیر را در نظر گرفت:
1. بازبینی مجوزهای صادرشده: بررسی مجدد مجوز استقرار تاورکرین و تعلیق پروژه تا ارزیابی کامل تأثیرات آن بر بنا.
2. ایجاد محدودیت در فعالیت‌های ساختمانی: وضع قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای جلوگیری از پروژه‌های مخرب در نزدیکی آثار تاریخی.
3. تقویت نقش نظارتی میراث فرهنگی: افزایش شفافیت و پاسخگویی این نهاد در تصمیم‌گیری‌های مربوط به آثار تاریخی.
خانه‌ای که به توجه نیاز دارد
خانه زیبا نماد ارزش‌های معماری و تاریخی ایران است و نابودی آن تنها از بین رفتن یک بنا نیست، بلکه به معنای از دست دادن بخشی از هویت فرهنگی کشور است. مسئولان مربوطه باید با در نظر گرفتن اهمیت این میراث، مانع از تخریب آن شده و تعهدات خود را در حفاظت از آثار ملی جدی‌تر بگیرند. این مسئله آزمونی برای پایبندی به اصول و ارزش‌های میراثی ایران است.
انتهای پیام
