پرده‌برداری از پنهان‌کاری یک دهه‌ای
سیلاب‌های بهاری اردیبهشت‌ماه شهرستان مرودشت، فاجعه‌ای را که مدیران پیشین پایگاه جهانی پارسه و نقش رستم برای بیش از یک دهه از آن چشم‌پوشی کرده بودند، آشکار کرد. فرونشست‌های ژرف و شکاف‌هایی که پیش‌تر با سنگ‌ریزه و شن به‌صورت موقت پُر شده بودند، اکنون به تهدیدی جدی برای پایداری این محوطه تبدیل شده‌اند. این پنهان‌کاری‌ها نه‌تنها به مدیریت علمی کمک نکرده، بلکه خطر آسیب‌های جبران‌ناپذیر را دوچندان کرده است.
کعبه زرتشت در آستانه فروپاشی؟
شکاف‌ها و فرونشست‌های ایجادشده به‌ویژه در نزدیکی بنای کعبه زرتشت، یکی از برجسته‌ترین آثار تاریخی نقش رستم، نگرانی‌های بسیاری را برانگیخته است. این بنا که نمادی از تاریخ و فرهنگ ایران است، اکنون در خطر قرار دارد. درحالی‌که متخصصان انتظار داشتند راه‌حل‌هایی علمی، مبتنی بر مطالعه و بهره‌گیری از تجربیات جهانی ارائه شود، مسئولان تصمیم به استفاده از روش‌هایی گرفته‌اند که نه‌تنها غیرعلمی است، بلکه خود می‌تواند آسیب‌های بیشتری به ساختار این محوطه وارد کند.
بتن و میلگرد؛ نجات یا فاجعه؟
اقدام اخیر پایگاه جهانی پارسه در کَندن کف محوطه نقش رستم به طول ۳۰۰ متر و پر کردن آن با بتن و میلگرد، به‌عنوان راهکاری برای مهار آب‌های سطحی معرفی شده است. این اقدام، از سوی بسیاری از کارشناسان میراث فرهنگی به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. به باور آنان، استفاده از مصالحی چون بتن و میلگرد، که هیچ سنخیتی با ساختار تاریخی این محوطه ندارد، نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه باعث از بین رفتن اصالت و ارزش تاریخی این اثر می‌شود.
لزوم مدیریت علمی و خرد جمعی
متخصصان حوزه میراث فرهنگی و زمین‌شناسی تأکید دارند که مدیریت بحران در محوطه‌های تاریخی نیازمند تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر دانش و خرد جمعی است. بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی و بررسی‌های دقیق علمی باید در اولویت باشد. در این میان، نقش پژوهش‌های میدانی و مطالعات بلندمدت برای یافتن علل اصلی فرونشست‌ها و ارائه راه‌حل‌های پایدار، بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند.
خطر نابودی میراث جهانی
نقش رستم نه‌تنها بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی ایران است، بلکه در سطح جهانی نیز به‌عنوان یک میراث بشری شناخته می‌شود. هرگونه اقدام غیرعلمی و شتاب‌زده می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به این اثر وارد کند و حتی جایگاه آن را در فهرست میراث جهانی به خطر بیندازد. مسئولان باید بدانند که حفاظت از چنین آثاری تنها با اجرای اصول علمی و هماهنگی با استانداردهای جهانی امکان‌پذیر است.
حفاظت یا تخریب؟ظ
آنچه در نقش رستم در حال وقوع است، نمونه‌ای از سوءمدیریت در حوزه میراث فرهنگی است که می‌تواند منجر به تخریب ارزشمندترین آثار تاریخی ایران شود. اکنون زمان آن رسیده است که به‌جای اقدامات مقطعی و غیراصولی، برنامه‌ای جامع، علمی و پایدار برای حفاظت از این اثر جهانی تدوین و اجرا شود. آینده هویت تاریخی ایران در گرو تصمیمات امروز است.
انتهای پیام
-
-
-
-
