با وجودی که این محیط‌ها باید به عنوان مکان‌هایی آرام و مناسب برای تمرکز و تحصیل دانشجویان فراهم شوند، دانشجویان مجبورند تا از نظافت سرویس‌های بهداشتی و حمل زباله تا تأمین مواد شوینده و مایع دستشویی را خود بر عهده گیرند حتی کبریت برای روشن کردن گاز…
خوابگاه یا محل بیگاری؟
بسیاری از خوابگاه‌های دانشگاه‌های ایران، به خصوص در دانشگاه دولتی هرمزگان و سایر دانشگاه‌های دولتی و خصوصی، با شرایطی که به دور از استانداردهای رفاهی و حتی انسانی است، فعالیت می‌کنند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که دانشجویان این خوابگاه‌ها موظف به انجام کارهایی نظیر نظافت سرویس‌های بهداشتی، آشپزخانه‌ها، سالن‌های عمومی و حتی حیاط و بالکن‌ها هستند. همچنین، تأمین مواد شوینده نظیر مایع دستشویی و ظرف‌شویی و کبریت برای روشن کردن گاز نیز به عهده دانشجویان گذاشته شده است. این وظایف سنگین، تمرکز آنها بر تحصیل را کاهش داده و در خوابگاه‌های خصوصی خبری از غذا با قیمت مناسب هم نیست و عملاً دانشجویان را به کارگران بی‌جیره و مواجب خوابگاه تبدیل کرده‌اند و حاضر نیستند حتی یک نیروی خدماتی را هفته‌ای یک‌بار برای تنظیف خوابگاه به کار بگیرند.
ازدحام بی‌رویه و نبود زیرساخت‌های کافی
یکی دیگر از مشکلات خوابگاه‌ها، تراکم بیش از حد دانشجویان در اتاق‌ها و فضاهای مشترک و مشاعات است. در برخی خوابگاه‌ها، اتاق‌هایی کوچک به بیش از هشت دانشجو اختصاص داده شده است و حتی تخت‌ها را به راهروها و سایر مشاعات ساختمان کشیده‌اند؛ تا جایی که امکان حرکت آزادانه از بین رفته است. این ازدحام نه تنها فضای شخصی را از بین برده بلکه باعث مشکلات بهداشتی و نارضایتی گسترده‌ای شده است.
از سوی دیگر، کمبود امکانات اولیه زندگی مانند یخچال و اجاق گاز نیز به شدت احساس می‌شود. در بسیاری از خوابگاه‌ها، تنها یک یخچال کوچک به ازای هر دوازده دانشجو موجود است، و در برخی دیگر، ۲۲ دانشجو مجبورند از یک شعله گاز برای پخت‌وپز استفاده کنند. در چنین شرایطی، دانشجویان برای تهیه وعده‌های غذایی با صف‌های طولانی حتی درب سرویس بهداشتی و مشکلات متعدد روبرو می‌شوند، به ویژه زمانی که نیاز به تهیه غذا در ساعات شلوغ خوابگاه‌ها دارند که در خوابگاه‌های خصوصی خبری از غذا هم نیست.
اجاره خانه‌های شخصی غیر استاندارد
از آنجایی که خوابگاه‌های دانشگاه‌ها پاسخگوی نیاز دانشجویان نیستند، بسیاری به اجاره خانه‌های شخصی غیر استاندارد برای خوابگاه‌های خصوصی روی می‌آورند. اما این خانه‌ها خود چالش‌های فراوانی دارند:
۱. نبود نور مناسب و محلی برای مطالعه.
2. عدم وجود کمد دیواری و آویز لباس برای نظم‌دهی وسایل.
3. نبود جاکفشی که منجر به به‌هم‌ریختگی فضای اتاق‌ها می‌شود.
4. مبارزه دائمی دانشجویان با حشرات موذی مانند موش، کلپک، سوسک و مورچه.
5. سر و صدای وسایل قدیمی همچون یخچال و چکه کردن لوله‌های آب که مانع استراحت می‌شود.
6. ظرفیت محدود کمدهای آشپزخانه برای نگهداری وسایل پخت‌وپز.
7. نبود فضای کافی برای پهن کردن لباس‌های شسته شده.
8. نداشتن لباس شویی.
9. نداشتن امنیت برای نگهداری وسایل شخصی که هیچ گونه کمد قفل‌داری ندارند.
10. نداشتن سالن غذا خوری که دانشجویان باید روی زمین و تختخواب غذا بخورند.
11. نداشتن پرده پنجره در محل خواب دانشجو که نور محیط باعث آزار و گرمایش محیط می‌شود.
این شرایط باعث شده است تا دانشجویان در محیط‌هایی نامناسب و حتی ناسالم زندگی کنند و از حقوق اولیه انسانی خود محروم بمانند.
آیا حقوق دانشجویان در خوابگاه‌ها نقض می‌شود؟
دانشجویان به عنوان جوانان و آینده‌سازان کشور، حق دارند در محیطی سالم و ایمن برای تحصیل و زندگی به سر برند. طبق قوانین بین‌المللی حقوق بشر، همه انسان‌ها حق دارند در محیطی با شرایط رفاهی و بهداشتی مناسب زندگی کنند. اما وضعیت کنونی خوابگاه‌های دانشجویی در ایران می‌تواند به عنوان نقض حقوق انسانی دانشجویان محسوب شود. آیین‌نامه‌های خوابگاهی که توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت تدوین شده‌اند، بر لزوم تأمین امکانات رفاهی، نظافت و شرایط بهداشتی مناسب تأکید دارند. متأسفانه، به نظر می‌رسد این مقررات در خوابگاه‌های دولتی و خصوصی به شکل مطلوبی اجرا نمی‌شوند.
مقایسه با سایر کشورها
مروری بر شرایط خوابگاه‌های دانشجویی در کشورهای دیگر می‌تواند تصویر واضح‌تری از وضعیت کنونی ارائه دهد. در کشورهای توسعه‌یافته مانند آلمان و فرانسه و حتی کشورهای در حال توسعه نظیر هند، خوابگاه‌های دانشجویی بر اساس استانداردهای مشخص و نظارت‌های دقیق اداره می‌شوند. این خوابگاه‌ها معمولاً دارای فضاهای شخصی، امکانات رفاهی کافی و نظافت روزانه توسط کارکنان هستند. در این کشورها، دانشجویان نه تنها موظف به تأمین مواد بهداشتی و نظافتی خوابگاه نیستند، بلکه امکانات بیشتری مانند باشگاه‌های ورزشی، اتاق‌های مطالعه گروهی و محیط‌های تفریحی نیز برای آنها فراهم است. به عنوان مثال، در فرانسه و آلمان، خوابگاه‌ها توسط سازمان‌های دولتی و غیردولتی نظارت می‌شوند و به دانشجویان اجازه می‌دهند تا بدون دغدغه و با تمرکز بر تحصیل به زندگی خوابگاهی خود ادامه دهند.
راهکارها و پیشنهادها
بهبود وضعیت خوابگاه‌ها نیازمند اقداماتی چندجانبه از سوی دولت و دانشگاه‌ها است. تأمین بودجه کافی، افزایش نظارت، ایجاد سیستم‌های نظافتی مستقل و کاهش تراکم اتاق‌ها می‌تواند تا حد زیادی به بهبود شرایط کمک کند. همچنین، دانشگاه‌ها می‌توانند با الگوبرداری از سایر کشورها و استفاده از تجربیات موفق آنها، خوابگاه‌هایی با استانداردهای مناسب فراهم آورند.
در نهایت، مسئولان باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند و شرایط زندگی و رفاهی دانشجویان را در خوابگاه‌ها بهبود بخشند. دانشجویان به عنوان نسل آینده، حق دارند در محیطی مناسب زندگی کنند و این امر نیازمند توجه و اقدام فوری است.
انتهای پیام
