گواهی بر تاریخ و فرهنگ غنی این سرزمین هستند. اما این اثر تاریخی اکنون با خطر جدی مواجه است؛ خطراتی که ناشی از فعالیت‌های حفاری و قاچاق آثار باستانی است. در این گزارش، جزئیات این تهدیدها و اقداماتی که برای نجات این اثر ارزشمند انجام شده را بررسی خواهیم کرد.
تاریخچه و اهمیت تنگ بتا
تنگ بتا در محدوده دشت شیمبار و در گردنه خدایان واقع شده و به خاطر نقش برجسته‌های خود شهرت دارد. این آثار که در فهرست ملی ایران به ثبت رسیده‌اند، در سال ۱۸۴۱ میلادی توسط باستان‌شناس معروف «سر اوستن هنری لایارد» کشف شدند. در طول سال‌ها، تعدادی از باستان‌شناسان به این مکان سفر کرده و تصاویر و گزارش‌های ارزشمندی از این آثار به‌دست آورده‌اند. اما اکنون با وجود این تاریخچه غنی، تهدیداتی جدی متوجه این نقش‌ها و کتیبه‌ها شده است.
گزارش تخلفات و تهدیدات
به تازگی، گزارشی از فعالیت‌های مشکوک در اطراف تنگ بتا به‌دست آمده است که نشان‌دهنده تلاش برای تخریب و از بین بردن نقش کتیبه و برجسته‌های الیمایی است. به‌عنوان یک روزنامه‌نگار دوستدار میراث فرهنگی، بلافاصله موضوع را به مقامات ارشد میراث فرهنگی اطلاع دادم. نتیجه این اقدام، جلوگیری از تخریب همیشگی سنگ‌نگاره‌های باستانی در خوزستان و توقیف مقادیر قابل توجهی از مواد منفجره و ابزار حفاری بود.
بر اساس شواهد، حفاران و قاچاقچیان آثار تاریخی در حال برنامه‌ریزی برای منفجر کردن سیزده نقش برجسته الیمایی در ارتفاعات اندیکا بودند. این اقدامات باعث شد تا تیمی متشکل از مقامات وزارت میراث فرهنگی و یگان حفاظت به محل اعزام شده و از تخریب جلوگیری کنند. اما گزارش‌های اولیه از سمت مسئولین محلی به این موضوع بی‌اعتنایی کرد و اعلام شد که هیچ تهدیدی متوجه آثار تاریخی نیست.
اقدامات برای نجات تنگ بتا
در پاسخ به این بی‌توجهی‌ها، خواسته شد تا گروهی برای راستی‌آزمایی از تحرکات حفاران و قاچاقچیان آثار تاریخی تشکیل شود. با همکاری یگان حفاظت و سایر مقامات اداره کل میراث‌فرهنگی خوزستان، این گروه عازم بازدید از محل شد و با بررسی‌های میدانی، شواهدی از تحرکات غیرقانونی و مواد مورد نیاز برای انفجار را یافت. این موضوع نشان‌دهنده نیاز فوری به توجه و اقدام بیشتر در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی کشور است.
نیاز به ارتقاء تجهیزات و منابع
برای مقابله مؤثر با تهدیدات علیه آثار باستانی، ضروری است که ادارات شهرستانی تقویت شوند و نیروی یگان حفاظت به‌طور کامل تجهیز گردد. نیاز به خودروهای مناسب، سوخت برای انجام مأموریت‌های مختلف، تجهیزات مانند دوربین‌های دید در شب، چراغ قوه‌های قوی، افشانه، شوکر برقی و تجهیزات ارتباطی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این تجهیزات می‌توانند به محافظت بهتر از این آثار ارزشمند کمک کنند.
پیشنهادات برای آینده
یکی از راه‌های مؤثر برای حفاظت از آثار باستانی در خوزستان، راه‌اندازی پایگاه الیمایی‌شناسی در اندیکا است. این پایگاه می‌تواند به‌عنوان مرکزی برای حفاظت و نگهداری کلیه نقش برجسته‌های الیمایی در کوهستان‌های خوزستان عمل کند و به شناسایی و ثبت این آثار کمک شایانی کند.
تنگ بتا و نقش برجسته‌های الیمایی آن به‌عنوان نمادهای فرهنگی و تاریخی ایران، نیازمند توجه و مراقبت ویژه‌ای هستند. همکاری میان مقامات دولتی، سازمان‌های غیردولتی و فعالان حوزه میراث فرهنگی برای حفاظت از این آثار ضروری است. امیدواریم با تلاش‌های مستمر و هوشیاری نسبت به تهدیدات، شاهد حفظ و نگهداری این گنجینه‌های فرهنگی برای نسل‌های آینده باشیم.
در این راستا، قدردانی از مقامات مسئول که در حفظ و نگهداری آثار تاریخی فعالیت می‌کنند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌ویژه از آقایان دارابی، سردار مهری، ارسطوزاده، میرمقدم، سلطانی و حسینی که در این مسیر تلاش‌های ارزشمندی داشته‌اند، باید تقدیر به عمل آید.
انتهای پیام
