آمارگرایی در سیستم قضایی و تأثیرات آن بر حقوق مردم
حسن عباسی
در سالهای اخیر، موضوع آمارگرایی در سیستم قضایی کشور به یکی از چالشهای جدی تبدیل شده است. در حالی که هدف از جمعآوری آمارهای قضایی بهبود عملکرد و افزایش کارایی سیستم قضایی است، اما واقعیت این است که این رویکرد ممکن است منجر به آسیبهایی جدی به حقوق شهروندان و روند دادرسی عادلانه شود.
تا زمانی که در کلیه شعب قضایی سراسر کشور بحث آمارگرایی وجود داشته باشد، اول اینکه حق مردم تحت الشعاع عدم تحقیقات کامل قرار میگیرد. به عنوان مثال، وقتی از یک شعبه خواسته میشود که ۱۰۰ تا ۲۵۰ پرونده را در ماه رسیدگی کند، این حجم کاری به وضوح فراتر از توانایی یک قاضی است. فشار برای رسیدگی سریع به پروندهها منجر به آن میشود که قضات نتوانند به طور عمیق و جامع به جزئیات هر پرونده بپردازند و این امر میتواند به بروز خطاها و نادیدهگرفتن حقوق متهمان و شاکیان منجر شود.
تأثیرات منفی بر کیفیت دادرسی
آمارگرایی در سیستم قضایی میتواند باعث کاهش کیفیت دادرسی شود. وقتی که تمرکز بر روی تعداد پروندههای رسیدگی شده است، قضات ممکن است از بررسی دقیق شواهد و مدارک صرفنظر کنند. این مسئله به ویژه در پروندههای پیچیده که نیازمند تحلیلهای عمیق و تخصصی هستند، نمود بیشتری پیدا میکند. از این رو، برای تحقق عدالت، نیاز به بازنگری در نحوه ارزیابی عملکرد شعب قضایی و جایگزینی معیارهای کمی با معیارهای کیفی وجود دارد.
عدم توجه به عدالت اجتماعی
یکی دیگر از نتایج ناگوار آمارگرایی، بیتوجهی به عدالت اجتماعی است. هنگامی که سیستم قضایی به جای تمرکز بر روی عدالت و انصاف، بر روی تعداد پروندههای رسیدگی شده تمرکز میکند، ممکن است برخی از پروندهها به دلیل فشار برای رسیدگی سریع نادیده گرفته شوند. این مسئله به ویژه در مواردی که طرفین پرونده از لحاظ اجتماعی و اقتصادی در وضعیت ضعیفتری قرار دارند، بیشتر به چشم میآید.
لزوم اصلاحات جدی
برای بهبود این وضعیت و احیای حقوق مردم، ضروری است که نهادهای قضایی به یک تغییر بنیادین در رویکرد خود بپردازند. یکی از راهکارها، استفاده از سیستمهای الکترونیکی برای مدیریت پروندهها و تسهیل در روند دادرسی است. همچنین، باید بر اهمیت کیفیت دادرسی و تحقیقات کامل تأکید شود و قضات باید از فشار برای رسیدگی سریع به پروندهها رهایی یابند.
آمارگرایی در سیستم قضایی باید مورد بازنگری قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که عدالت به عنوان یک اصل بنیادین در همه مراحل دادرسی رعایت میشود. حق مردم در دستیابی به یک سیستم قضایی عادلانه و مؤثر، نباید به خاطر فشارهای آمارگرایی و حجم کاری غیرمنطقی قربانی شود. این مسئله نیازمند همت جمعی از تمامی نهادها و سازمانهای ذیربط است تا با همکاری و همفکری، به بهبود وضعیت موجود پرداخته و زمینهساز تحقق عدالت واقعی در جامعه شوند.
انتهای پیام