مریم اطیابی: دکتر امین محمودزاده /دکتری مرمت با توجه به حواشی برگزاری کنسرت علیرضا قربانی در تخت جمشید؛ در یک سلسله استوری از تحقیقات پروفسور عادل بینال در ترکیه در خصوص اثرات اصوات بر اثر تاریخی توضیحاتی را ارائه کرد که میراث‌باشی در گزارش خود به آن اشاره کرد.
حال دکتر علی تاریخ مهندس زلزله و دانشجوی دکتری معماری که خود در ترکیه ساکن است توانسته از طریق ایمیل با پروفسور عادل بینال در ترکیه در این خصوص گفت و گو کند .
تاریخ با اشاره به دو مقاله “اثر نویز سطح بالا و بلندمدت بر مصالح ساختمانی سنگ نرم” و “بررسی اثرات نویز بر میراث طبیعی و مصالح ساختمانی تاریخی” که اطلاعات زیادی در مورد اثرات نویز بر مصالح ساختمانی ارائه می‌دهند، از پروفسور عادل بینال پرسیده است:
در حال حاضر در ایران بحث برگزاری کنسرت موسیقی در تخت جمشید در جریان است. نگرانی‌هایی در مورد تأثیر ارتعاشات صوتی بر بناهای تاریخی این منطقه وجود دارد. با توجه به تحقیقات و تجربیات شما در این زمینه، مایلم نظرات و راهنمایی‌های شما را در این زمینه بدانم.آیا ارتعاشات صوتی یک کنسرت موسیقی می‌تواند به ساختمان‌های تاریخی آسیب برساند؟ برای جلوگیری از آسیب احتمالی چه اقدامات احتیاطی را توصیه می‌کنید؟
پروفسور عادل بینال در پاسخ توضیح داده است:پس از ۱۲۰ دسیبل (dB)، بسته به نزدیکی به منبع صدا، ریز ترک روی سطوح سنگ و یا در صورت وجود ریز ترک از قبل، پیشروی‌هایی مشاهده می‌شود.
او ادامه می‌دهد: در ۱۶۰ دسیبل (dB)، میزان آسیب بسیار بالاتر است. به عنوان یک اقدام احتیاطی نباید در بنای تاریخی کنسرتی برگزار شود. با قرار دادن منابع صوتی حداقل ۲۰۰ متر دورتر از بنا و اینکه رو به روی بنا نباشد میتوان آن را تنظیم کرد. با این حال، ممکن است هنوز بر اساس فنداسیون سازه به دلیل حرکات بینندگان ارتعاشاتی رخ دهد.
همچنین توانست با دکتر تارمیغ که اکنون مشغول‌مطالعات زلزله‌شناسی بر روی اشیا موزه‌ای و موزه‌هادر ترکیه است،گفت و گویی داشته باشد. تارمیغ توضیح داد که اگر در خود بنا میکرو ترک‌هایی وجود داشته باشد، باید تاثیرات صدا و دسیبل و فاصله مورد نیاز بررسی شود.
وی در خصوص این که آیا تحقیقاتی بر روی تاثیرات صدا و ارتعاشات بر روی اثر تاریخی بسته به نوع مصالح آن در ایران انجام شده است؟ می‌گوید: من شخصا ندیده‌ام. اما در ترکیه پروژه‌ای داشتیم برای مقام‌سازی اثر تاریخی در برابر زلزله. که یک بخش پروژه هم درباره مقاوم‌سازی در برابر اصوات و ارتعاشات بود و از « بالشتک صدا» برای برگزاری کنسرت به صورت موقت تا پایان کنسرت استفاده شد. این بالشتک‌ها را در فاصله بین محل برگزاری تا اثر نصب می‌کنند.
تاریخ با اشاره به این که برخی برگزاری کنسرت در آکروپلیس و… را نمونه موفق برگزاری کنسرت در بناهای تاریخی می‌دانند، تشریح می‌کند: هر بنای تاریخی بیماری خاص خودش و روش علاج و داروی خاص خودش را دارد.ممکن است مصالح به کار رفته در ساخت بنا از یک جنس باشد مثلا سنگ اما بسته به اتفاقاتی که در گذر زمان برای یک اثر تاریخی رخ می‌دهد، بنای تاریخی حالش خوب یا بد است و بر اساس بیماری که دارد داروی برایش تجویز می‌شود.
او با بیان این که ایتالیا و یونان تحقیقات زیادی روی این موضوع داشته‌اند، تاکید می‌کند: حتی روزنامه گاردین سال ۲۰۱۴ یک مطلبی درباره برگزاری کنسرت‌های راک در سایت‌های باستانی و تاریخی منتشر کرد و در آن توضیح داد حتی نوع کنسرت، نوع سازی که باید نواخته شود و تعداد تماشاچیان را تعیین می‌کنند.بنابراین نمی‌توان گفت چون فلان‌جا کنسرت برگزار شده ما هم می‌توانیم این کار را انجام دهیم یا نه. مراقبتی که از یک بنا در طول سالها می‌شود بسیار متفاوت است.
او ادامه می‌دهد: همانطور که پروفسور بینال هم توضیح داده‌اند اگر در خود بنا میکروترک‌هایی وجود داشته باشد، باید تاثیرات صدا و دسیبل و فاصله مورد نیاز بررسی شود. میکروترک‌ها با استفاده از دستگاه‌های خاصی که اسکنر هستند، رصد و پایش می‌شوند. این دستگاه‌ها در طول سال کل محوطه را اسکن و پایش دیجیتالی می‌کنند و حتی برخی از دستگاه‌های بسیار دقیق عمق ترک‌ها را نیز مشخص می‌کنند. سپس بر اساس این داده‌ها و عمق ترک‌ها، محدودیت‌های لازم اعمال می‌شود. همچنین در سایت‌های باستانی و تاریخی، از دستگاه‌های دسیبل‌سنج استفاده می‌شود تا سطح صدا تحت کنترل باشد و از آسیب به بنا جلوگیری شود. به عنوان مثال، یک کنسرت با دسیبل بیش از ۸۰ و مدت زمان معین ممکن است مجاز نباشد. آیا ما چنین سنجش و دقت نظری را در خصوص برگزاری کنسرت در تخت جمشید اعمال می‌کنیم؟!
همچنین میتوان با اشاره به درخواست تعدادی از هموطنان این پرسش را مطرح کرد که آیا ارتعاشات صدا با توجه به موضوع داغ فرونشست در تخت جمشید تاثیری در تعمیق فرونشست و خلل و فرج خاک دارد؟
تارمیغ توضیح می‌دهد: فرونشست بیشتر به اندرکنش سیستم خاک مربوط می‌شود. نویز و صدا می‌توانند از طریق هوا، مواد جامد و مایع منتقل شوند. با این حال، خود نویز و ارتعاشات ناشی از آن به طور مستقیم تاثیری در فرونشست ندارند. اما رفت و آمد بازدیدکنندگان و ارتعاشات ناشی از حرکات آن‌ها می‌تواند بر سیستم خاک تاثیر بگذارد و به فرونشست کمک کند. اگر یک کنسرت راک در تخت جمشید برگزار شود که همراه با هیجانات و حرکات زیاد تماشاچیان باشد، می‌تواند تاثیر زیادی بر خاک بگذارد. اما برگزاری یک کنسرت سنتی از نوع کنسرت قربانی که همه نشسته به کنسرت گوش می‌دهند، تاثیری بر خاک و به تبع آن گسترش فرونشست ندارد.
انتهای پیام
