فارس، از ایالات قدیمی و پهناور جنوب ایران، از غرب به خوزستان، از شمال به ایالت جبال، از شرق به ایالت کرمان و از جنوب به خلیج فارس محدود می¬شد و شهرهای بزرگ و مهم سیاسی و اقتصادی و نیز راه¬های مواصلاتی و تجاری مهمی را در بر می¬گرفت. این ایالت در دوره اسلامی نیز مانند عصر ساسانی، به پنج ولایت بزرگ که هر کدام کوره نامیده می¬شد، تقسیم می¬گردید. این پنج کوره عبارت بود از: اول «کوره اردشیر» خره که شیراز، کرسی آن و مرکز ایالت فارس بود؛ دوم، «کوره¬شاپور¬خره» که شهر شاپور، کرسی آن محسوب می¬شد؛ سوم، «ارجان» که کرسی آن همین نام را داشت؛ چهارم، «اصطخر» که کرسی آن در محل پایتخت قدیم ساسانیان (اصطخر) قرار می¬گرفت و پنجم، «کوره دارابجِرد» که کرسی آن به همین نام بود.
هر کدام از کوره¬های فوق الذکر، شهرهای مختلفی را در برداشتند که برخی از آنها در دوره¬های تاریخی بعدی از ایالت فارس و کوره¬هایش جدا گردیدند؛ مانند شهر یزد که جزو ایالت جبال و سپس کرمان شد و سرانجام به صورت استانی مستقل در آمد.[۹] بنادر این ایالت نیز در حاشیه خلیج فارس، چنین وضعیتی داشتند؛ برخی از آنها به ایالت خوزستان فعلی ملحق گردیده¬اند و بعضی نیز جزئی از ایالات تازه تاسیس ساحلی شده¬اند.
فارس که در تقسیمات استانی جدید ایران هیچ ارتباطی با خلیج فارس ندارد، در گذشته، ساحلی طولانی در حاشیه خلیج داشت که در بین سه کوره از پنج کوره این ایالت تقسیم می-گردید و غربی¬ترین ناحیه ساحلی آن در کوره ارجان در مجاورت خوزستان واقع می¬شد. در شرق ارجان، کوره اردشیر خره، بیشترین ساحل را به خود اختصاص می¬داد. شرقی¬ترین سواحل فارس از آن کوره دارابجرد بود که در مجاورت ایالت کرمان قرار داشت
حسن حسین زاده شانه چی
مجله دنیای اسلام
انتهای پیام
