پس از این که شاه عباس اول پایتختی ایران را از تبریز به اصفهان منتقل کرد، ساکنان منطقه جلفا را که ارمنی نشین بود، به اصفهان کوچانید وشهری به همین نام در آنجا ایجاد کرده و آنهارا اسکان داد. به دلیل این که ساکنان این منطقه ارمنی بوده اند کلیسا های متعددی درمناطق مختلف جلفا از جمله منطقه معروف به “دره شام” وجود دارد
کلیسای مریم مقدس در ارتفاعات دره شام جلفا واقع شده است و قدمت آن به سال ۱۵۱۸ میلادی باز می‌گردد.
این کلیسا دارای کتیبه یا سنگ نوشته نمی باشد که بتوان با استناد به آن برای بنا تاریخ گذاری کرد ولی طبق شواهد و مدارک و متون تاریخی، قدمت و تاریخ این کلیسا به دوران صفویه و قبل از آن برمی گردد. کلیسای مریم مقدس و روستای دره شام تا دوره صفویه فعال بوده و زندگی در آن جاری بوده ولی بعد از کوچ اجباری ارامنه جلفا به جلفای اصفهان توسط شاه عباس این روستا نیز متروکه گردیده است.
صفاشهریکی ازشهرهای باستانی ایران در استان فارس است که سابقهٔ تمدن سه هزار ساله در آن می درخشد. بافت قدیم صفاشهر با دارا بودن بیش از سه هزار سازه دستکند از نظر کیفیت و وسعت در ایران منحصر به فرد است و از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. بافت قدیم صفاشهر در منطقه دوم این شهر با نام قدیمی خرمی قرار گرفته و به لحاظ معماری تاریخی، مردم شناسی و قدمت حائز اهمیت فراوان است. بیش از سه هزار سازه دستکند در این منطقه وجود دارد که در طول ادوار مختلف ساخته شده و به لحاظ تاریخی و وسعت در کشور بی نظیر است و جالب اینکه فرهنگ دستکند سازی در این منطقه هنوز در بین مردم رواج دارد. دستکند نوع خاصی از معماری است که حداکثر استفاده از ابزار طبیعی در آن وجود دارد. این نوع سازه ها در سالهای اخیر مورد توجه سازمان یونسکو واقع شده اند.
کاپادوکیه یا کاپادوسیه به معنای «جای اسب‌های زیبا» نام سرزمین باستانی پهناوری در ترکیه کنونی است. از زمان مادها کاپادوسیه بخشی از شاهنشاهی ایران بوده است. در تاریخ برای نخستین بار در پایان سده ششم پیش از میلاد است که نامی از کاپادوکیه می‌رود و آن هم در سنگنبشته‌های سه‌زبانه دو تن از پادشاهان هخامنشی، داریوش بزرگ و خشایارشاه . پرستش ایزدان ایرانی بویژه مهر و آناهیتا در کاپادوسیه رواج داشت و نویسندگان یونانی چگونگی برگزاری مراسم مذهبی ایرانی را در آنجا گزارش کرده‌اند.
در تخت جمشید برای برهم نهادن پایه
قلمه،گل و سرستون،هیچ ملاتی به کارنمیبردند و با روش خاصی دو سطح تحتانی و فوقانی سنگ را پاک تراش می کردند تا ستون ها در مقابل زلزله پایدار مانند.
وقتی کراسوس به ایران حمله کرد ، اُرد (اشک سیزدهم) قصد داشت شخصا به مصاف کراسوس برود. ولی پس از مشورت در مجلس به این نتیجه رسیدند که اگر شاه شخصا در میدان جنگ حضور پیدا کند شکست داریوش سوم از اسکندر مقدونی یکبار دیگر تکرار می شود!
از همین رو سپهبد سورنا به مصاف کراسوس رفت و توانست رومیان را متحمل شکستی فاجعه بار کند.
در نزدیکی شهر شاهین دژ نقشی بر سنگ دیده می شود که به سنگ نگاره عقربلو معروف است. سنگ نگاره های این منطقه از نوع کنده کاری و متعلق به دوران نوسنگی می باشند. این نگاره ها نه تنها دارای نقش مایه های متنوع انسانی، حیوانی و نمادین هستند بلکه از نظر قدمت نیز اهمیت بسزایی دارند.
اطلاعات دقیقی از زمان ایجاد این نقوش در دست نیست اما احتمال داده می شود که مربوط به دوره پارینه سنگی باشند. این نقوش معمولاً آرزوهای نقاش را به تصویر می کشد، وجود این نگاره ها نشان از دیرینگی سکونت انسان در این مناطق دارد .
در فرهنگها شب پِره یا خفاش را مرغ عیسی گفته اند زیرا به روایت قران ( آل عمران : ۴۹ ) عیسی بر پاره ای گِل چیزی خواند و در آن دمید و آن گِل ، مرغی شد و همان پرنده ای که امروز شب پره یا خفاش می نامیم .
نماد خفاش : مولانا خفاش را در نماد انسان های ناتوان از ادراک حقایق و انسان های دنیاپرست و اسیر لذت های زودگذر دانسته است . هوش و خردمندی دنیاپرستان و منکران انسان های کامل و پیامبران را به خفاش تشبیه و بیان کرده جنبش و خردمندی دنیا پرستان نیز از خورشید ست هر چند خود ندانند .
دکتر زرین کوب نیز بارها خفاش را نماد انسانهای گرفتار در علم رسمی و بی خبری از حقایق دانسته است .
